(Medebeslissingsprocedure: eerste lezing)

Het Europees Parlement,

–   gezien het voorstel van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad (COM(2004)0496)(1),

–   gelet op artikel 251, lid 2 en artikel 159, derde alinea van het EG-Verdrag, op grond waarvan het voorstel door de Commissie bij het Parlement is ingediend (C6-0091/2004),

–   gelet op artikel 51 van zijn Reglement,

–   gezien het verslag van de Commissie regionale ontwikkeling (A6-0206/2005),

1.   hecht zijn goedkeuring aan het Commissievoorstel, als geamendeerd door het Parlement;

2.   verzoekt om hernieuwde voorlegging indien de Commissie voornemens is ingrijpende wijzigingen in dit voorstel aan te brengen of dit door een nieuwe tekst te vervangen;

3.   verzoekt zijn Voorzitter het standpunt van het Parlement te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

(1) Nog niet in het PB gepubliceerd.

HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, en met name op artikel 159, derde alinea,

Gezien het voorstel van de Commissie,

Gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité(1),

Gezien het advies van het Comité van de Regio's(2),

Handelend volgens de procedure van artikel 251 van het Verdrag(3),

Overwegende hetgeen volgt:

(1)  In artikel 159, derde alinea, van het Verdrag is bepaald dat, buiten de in de eerste alinea van dat artikel bedoelde Fondsen om, specifieke maatregelen kunnen worden vastgesteld om de doelstelling van het Verdrag inzake economische en sociale samenhang te verwezenlijken. Met het oog op de harmonische ontwikkeling van de hele Gemeenschap en op de versterking van de economische, sociale en territoriale cohesie moet de territoriale samenwerking worden versterkt. Daartoe moeten de nodige maatregelen worden genomen om de voorwaarden waaronder de territoriale samenwerkingsacties ten uitvoer worden gelegd, te verbeteren.

(2)  Aangezien de lidstaten, en met name de regio's en de plaatselijke overheden, aanzienlijke moeilijkheden ondervinden om acties op het gebied van grensoverschrijdende, transnationale en interregionale samenwerking tot stand te brengen en te beheren, in het kader van de verschillende nationale rechtsstelsels en procedures, moeten dienstige maatregelen worden getroffen om deze moeilijkheden te ondervangen.

(3)  Met name rekening houdend met de toename van het aantal land- en zeegrenzen van de Gemeenschap ten gevolge van de uitbreiding, moet de versterking van de grensoverschrijdende, transnationale en interregionale samenwerking in de Gemeenschap worden bevorderd.

(4)  De bestaande instrumenten, zoals het Europese economische samenwerkingsverband, zijn in de programmeringsperiode 2000-2006 ontoereikend gebleken om een gestructureerde samenwerking van de Structuurfondsenprogramma's in het kader van het communautaire initiatief INTERREG tot stand te brengen.

(5)  Op grond van Verordening (EG) nr. …/2005 van de Raad [houdende algemene bepalingen inzake het Europees Fonds voor de Regionale Ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds en het Cohesiefonds](4) worden meer middelen uitgetrokken voor Europese territoriale samenwerking op drie gebieden: grensoverschrijdend, inter-regionaal en transnationaal.

(6)  Ook is het nodig de totstandkoming van acties voor territoriale samenwerking waarvoor de Gemeenschap geen bijstand verleent, te vergemakkelijken en te begeleiden.

(7)  Om de obstakels die de territoriale samenwerking belemmeren uit de weg te ruimen, moet een communautair samenwerkingsinstrument worden opgericht waarmee op het grondgebied van de Gemeenschap samenwerkende groeperingen met rechtspersoonlijkheid kunnen worden opgericht, "Europese groeperingen voor territoriale samenwerking" (EGTS) genoemd. De oprichting van een EGTS vindt op vrijwillige basis plaats.

(8)  Overeenkomsten inzake grensoverschrijdende, interregionale of supranationale samenwerking tussen lidstaten en/of regionale en lokale autoriteiten kunnen nog steeds worden ondersteund.

(9)  De EGTS moet handelingsbevoegdheid krijgen namens en voor rekening van haar leden, met name de regionale en plaatselijke overheden waaruit zij bestaat.

(10)  De taken en bevoegdheden van de EGTS moeten door haar leden worden vastgesteld in een "overeenkomst voor een Europese groepering voor territoriale samenwerking".

(11)  De leden richten een EGTS op als afzonderlijke juridische entiteit, en deze kan haar taken aan een van hen toevertrouwen.

(12)  De EGTS moet handelend kunnen optreden, hetzij om programma's voor territoriale samenwerking uit te voeren die de Gemeenschap medefinanciert, met name in het kader van de Structuurfondsen overeenkomstig Verordening (EG) nr. …/2005 [houdende algemene bepalingen inzake het Europees Fonds voor de Regionale Ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds en het Cohesiefonds] en Verordening (EG) nr. …/2005 van het Europees Parlement en de Raad [betreffende het Europees Fonds voor de Regionale Ontwikkeling](5), alsmede programma's voor transnationale en interregionale samenwerking, hetzij om acties voor territoriale samenwerking uit te voeren waartoe het initiatief uitsluitend door de lidstaten en/of hun regio's en hun plaatselijke overheden wordt genomen en waarvoor de Gemeenschap geen financiële bijstand verleent.

(13)  De Commissie dient te zorgen voor de synergie tussen deze verordening en het ontwerp van Aanvullend Protocol nr. 3 bij de Europese Kaderovereenkomst van de Raad van Europa inzake grensoverschrijdende samenwerking tussen territoriale gemeenschappen of autoriteiten voor wat de oprichting van groeperingen voor Euroregionale samenwerking (GES) betreft.

(14)  Er dient nader te worden bepaald dat de financiële verantwoordelijkheid van de regionale en plaatselijke overheden, alsmede die van de lidstaten, niet wordt beïnvloed door de vorming van de EGTS, noch wat het beheer van de communautaire middelen betreft, noch wat het beheer van de nationale middelen betreft.

(15)  Er dient nader te worden bepaald dat de bevoegdheden die regionale of plaatselijke overheden als openbaar gezag uitoefenen, met name de politionele en regelgevende bevoegdheden, geen onderdeel kunnen uitmaken van een overeenkomst.

(16)  De EGTS moet haar eigen statuten opstellen, haar organen oprichten, besluitvormingsprocedures vaststellen, evenals begrotingsregels en regels ten aanzien van de uitoefening van haar financiële aansprakelijkheid.

(17)  Aangezien de doelstellingen van deze verordening, namelijk de totstandbrenging van de juridische voorwaarden in heel Europa voor territoriale samenwerking, niet voldoende door de lidstaten kunnen worden verwezenlijkt, kunnen deze derhalve beter door de Gemeenschap worden verwezenlijkt. De Gemeenschap kan dan ook, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel, gaat deze verordening niet verder dan nodig is om deze doelstellingen te verwezenlijken, aangezien de oprichting van een EGTS op vrijwillige basis plaatsvindt, met inachtneming van de grondwettelijke orde van de individuele lidstaten,

HEBBEN DE VOLGENDE VERORDENING VASTGESTELD:

Artikel 1

Aard van de Europese groepering voor territoriale samenwerking (EGTS)

1.  Op het grondgebied van de Gemeenschap kan een samenwerkingsgroepering worden opgericht in de vorm van een Europese groepering voor territoriale samenwerking, hierna "EGTS" genoemd, onder de voorwaarden en volgens de regels die in deze verordening zijn vastgesteld.

2.  De EGTS heeft rechtspersoonlijkheid.

3.  De EGTS heeft tot doel de territoriale samenwerking (grensoverschrijdend, transnationaal en interregionaal) tussen de regionale en plaatselijke overheden in de EU te vergemakkelijken en te bevorderen, om de economische, sociale en territoriale samenhang te versterken.

In dat verband kan zij ook tot doel hebben de transnationale en de interregionale samenwerking te vergemakkelijken en te bevorderen.

4.  De bevoegde autoriteit van de lidstaat waarvan het rechtsstelsel toepasselijk is, bezit controlebevoegdheden ten aanzien van het beheer van de EGTS van openbare middelen, ongeacht of dit nationale of communautaire middelen zijn.

De bevoegde autoriteit van de lidstaat waarvan het rechtsstelsel toepasselijk is, stelt de overige lidstaten die bij de overeenkomst voor een Europese groepering voor territoriale samenwerking, hierna "overeenkomst" genoemd, aangesloten zijn, in kennis van de resultaten van de uitgevoerde controles.

5.  Indien grensgebieden langdurige perioden van civiele of militaire conflicten hebben doorgemaakt, kan de EGTS ook tot doel hebben de verzoening te bevorderen en te helpen bij programma's van vredebevorderende maatregelen.

Artikel 2

Samenstelling

1.  De EGTS kan zijn samengesteld uit lidstaten en/of plaatselijke openbare instanties, en/of andere organisaties zonder winstoogmerk, waaraan regionale/plaatselijke overheden en lidstaten deelnemen, hierna "leden" genoemd.

2.  Tot de oprichting van een EGTS wordt besloten op initiatief van haar leden.

3.  De leden richten een EGTS op als afzonderlijke juridische entiteit, en deze kan haar taken aan een van hen toevertrouwen.

Artikel 3

Taken en bevoegdheden

1.  De EGTS voert de taken uit die haar door haar leden zijn toevertrouwd overeenkomstig deze verordening. De bevoegdheden van de EGTS worden vastgesteld in een overeenkomst, die overeenkomstig artikel 4 door haar leden wordt afgesloten.

2.  De EGTS functioneert binnen het kader van de haar toegewezen taken, waarvan de uitvoering kan worden toevertrouwd aan een van de leden.

3.  Aan de EGTS kan hetzij de uitvoering van programma's voor territoriale samenwerking, met name in het kader van de Structuurfondsen, worden toevertrouwd, hetzij de uitvoering van iedere andere actie voor territoriale samenwerking met of zonder financiële bijstand van de Gemeenschap.

De financiële aansprakelijkheid van de leden en van de lidstaten voor de communautaire of de nationale middelen wordt door de oprichting van een EGTS niet beïnvloed.

4.  Er is geen sprake van enige financiële verantwoordelijkheid voor lidstaten die geen lid zijn van de EGTS, ook al nemen regionale, lokale of openbare lichamen van die staat als leden daaraan deel. Dit laat evenwel de financiële verantwoordelijkheid onverlet die de lidstaten hebben ten aanzien van communautaire middelen die door de EGTS worden beheerd.

5.  Bij een overeenkomst mogen bevoegdheden van openbaar gezag, met name de politionele en regelgevende bevoegdheden, niet worden gedelegeerd.

Artikel 4

Overeenkomst voor een Europese groepering voor territoriale samenwerking

1.  Elke EGTS vormt het voorwerp van een door zijn leden gesloten overeenkomst.

2.  In de overeenkomst worden met name de operationale beginselen, bevoegdheden en taken van de EGTS gedefinieerd en vastgesteld hoe lang zij duurt en onder welke voorwaarden zij wordt ontbonden.

3.  De overeenkomst beperkt zich uitsluitend tot het domein van de door de leden vastgestelde territoriale samenwerking.

4.  In de overeenkomst wordt vastgesteld welk recht toepasselijk is op de interpretatie en de toepassing ervan. Het toepasselijke recht is dat van de bij de overeenkomst aangesloten lidstaat waar de EGTS haar zetel heeft.

5.  De EGTS is onderworpen aan het recht voor wat betreft de wijze van functionering van verenigingen van de door de leden aangewezen lidstaat.

6.  De voorwaarden voor de toekenning van openbare-dienstconcessies of -delegaties van publieke taken aan de EGTS in het kader van de territoriale samenwerking, worden in de overeenkomst vastgesteld op basis van het toepasselijke nationale rechtsstelsel.

7.  Van de overeenkomst wordt kennis gegeven aan de lidstaten die bij de EGTS betrokken zijn, de Commissie en het Comité van de regio's. De Commissie neemt de overeenkomst op in een openbaar register van alle overeenkomsten voor EGTS.

Artikel 5

Statuten

1.  De EGTS stelt haar statuten vast op basis van de overeenkomst.

2.  De statuten van de EGTS bevatten bepalingen betreffende:

3.  Als een lid de taken van de EGTS overeenkomstig artikel 2, lid 3, krijgt toebedeeld, kan de inhoud van de statuten onderdeel uitmaken van de overeenkomst.

Artikel 6

Begroting

1.  De EGTS stelt een jaarlijkse ontwerpbegroting op, die door haar leden wordt goedgekeurd. Zij stelt een jaarverslag over haar activiteiten op, dat wordt gecertificeerd door deskundigen die onafhankelijk zijn van de leden.

2.  De leden zijn financieel aansprakelijk naar evenredigheid van hun bijdrage aan de begroting, totdat alle schulden van de EGTS zijn vereffend.

Artikel 7

Bekendmaking

Nadat de EGTS rechtspersoonlijkheid heeft verkregen overeenkomstig het rechtsstelsel van de door de leden aangewezen lidstaat, wordt het oprichtingsstatuut van de EGTS in het Publicatieblad van de Europese Unie bekendgemaakt.

In deze bekendmaking moeten de naam van de EGTS, haar doel, een lijst met haar leden en het adres van haar zetel worden opgenomen.

Artikel 8

Inwerkingtreding

Deze verordening treedt in werking op de twintigste dag volgende op haar bekendmaking in het Publicatieblad van de Europese Unie.

Zij is van toepassing met ingang van 1 januari 2007.

Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat.

Gedaan te

Voor het Europees Parlement Voor de Raad

De Voorzitter De Voorzitter

(1) PB C (...) van (...), blz. (...). (2) PB C (...) van (...), blz. (...). (3) Standpunt van het Europees Parlement van 6 juli 2005. (4) PB (5) PB