(Medebeslissingsprocedure: eerste lezing)

Het Europees Parlement,

–   gezien het voorstel van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad (COM(2004)0142)(1),

–   gelet op artikel 251, lid 2 en artikel 71 van het EG-Verdrag, op grond waarvan het voorstel door de Commissie bij het Parlement is ingediend (C6-0002/2004),

–   gelet op artikel 51 van zijn Reglement,

–   gezien het verslag van de Commissie vervoer en toerisme (A6-0133/2005),

1.   hecht zijn goedkeuring aan het Commissievoorstel, als geamendeerd door het Parlement;

2.   verzoekt om hernieuwde voorlegging indien de Commissie voornemens is ingrijpende wijzigingen in dit voorstel aan te brengen of dit door een nieuwe tekst te vervangen;

3.   verzoekt zijn Voorzitter het standpunt van het Parlement te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

(1) Nog niet in het PB gepubliceerd.

HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, en met name op artikel 71,

Gezien het voorstel van de Commissie,

Gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité(1),

Gezien het advies van het Comité van de Regio's(2),

Volgens de procedure van artikel 251 van het Verdrag(3),

Overwegende hetgeen volgt:

(1)  Overeenkomstig Richtlijn 2004/49/EG(4) stellen de infrastructuurbeheerders en de spoorwegondernemingen hun veiligheidssystemen op zodanige wijze vast dat het spoorwegsysteem in staat is minstens de gemeenschappelijke veiligheidsdoelstellingen te verwezenlijken, dat het beantwoordt aan de nationale veiligheidsvoorschriften, alsmede aan de in de technische specificaties voor interoperabiliteit omschreven veiligheidsvereisten, en dat de relevante elementen van de gemeenschappelijke veiligheidsmethoden worden toegepast. Deze veiligheidsbeheersystemen voorzien onder meer in personeelsopleidingsprogramma's en mechanismen waarmee kan worden verzekerd dat de vaardigheden van het personeel op peil blijven en dat de taken dienovereenkomstig worden uitgevoerd.

(2)  In Richtlijn 2004/49/EG wordt bepaald dat een spoorwegonderneming in het bezit van een veiligheidscertificaat moet zijn om tot de spoorweginfrastructuur toegang te krijgen.

(3)  Overeenkomstig Richtlijn 91/440/EEG van de Raad van 29 juli 1991 betreffende de ontwikkeling van de spoorwegen in de Gemeenschap(5) hebben spoorwegondernemingen die in het bezit van een certificaat zijn, sinds 15 maart 2003 recht op toegang tot het trans-Europese net voor goederenvervoer per spoor en, uiterlijk vanaf 2008, tot het gehele netwerk voor internationale diensten voor goederenvervoer per spoor. Bovendien wordt in het kader van het tweede spoorwegpakket overwogen dit toegangsrecht uit te breiden tot het gehele netwerk voor internationale diensten voor goederenvervoer per spoor, alsmede voor alle typen diensten op het vlak van het goederenvervoer per spoor. Deze geleidelijke uitbreiding van de toegangsrechten zal onvermijdelijk tot een aangroei van het grensoverschrijdend goederenvervoer per spoor leiden. Het gevolg hiervan is een toenemende vraag naar goed opgeleide en voor grensoverschrijdende diensten gecertificeerde treinbestuurders.

(4)  Een in 2002 door de Commissie verrichte studie heeft grote verschillen tussen de nationale wetgevingen aan het licht gebracht op het stuk van de voorwaarden voor de certificering van treinbestuurders. Om iets aan deze verschillen te kunnen doen en het huidige hoge veiligheidsniveau van het communautaire spoorwegsysteem te kunnen handhaven, moeten er communautaire regels voor de certificering van treinbestuurders worden vastgesteld.

(5)  Deze communautaire regels moeten tevens bijdragen aan de verwezenlijking van communautaire beleidsmaatregelen betreffende het vrij verkeer van werknemers, de vrijheid van vestiging en het vrij verlenen van diensten in de context van het gemeenschappelijk vervoersbeleid, onder vermijding van eventuele concurrentiedistorsies.

(6)  Om de vereiste uniformiteit en transparantie te kunnen verzekeren, is het wenselijk dat de Gemeenschap één enkel certificeringsmodel vaststelt, dat uit twee delen bestaat: het basisrijbewijs, ter staving van de inachtneming van bepaalde basiseisen en -vaardigheden voor het besturen van treinen, en een geharmoniseerde aanvullende verklaring, ter staving van de voor het verrichten van de dienst vereiste technische en specifieke kennis. De lidstaten zijn verantwoordelijk voor de afgifte van het basisrijbewijs, en de spoorwegondernemingen voor de afgifte van de geharmoniseerde aanvullende verklaring. Deze documenten worden door de lidstaten onderling erkend.

(7)  Deze richtlijn ligt in het verlengde van en is grotendeels gebaseerd op de "historische", op 27 januari 2004 door de sociale partners bereikte overeenkomsten nl. de overeenkomst tussen de Gemeenschap van Europese Spoorwegen (CER) en de Europese Federatie van Vervoerswerknemers (ETF) inzake het Europees rijbewijs voor bestuurders die in het interoperabele grensoverschrijdende verkeer worden ingezet, en de overeenkomst inzake bepaalde aspecten van de arbeidsvoorwaarden voor mobiele werknemers die interoperabele grensoverschrijdende diensten verrichten(6).

(8)  De gemeenschappelijke bepalingen inzake certificering zijn gericht op het vergemakkelijken van de mobiliteit van de treinbestuurders tussen de lidstaten, maar ook tussen verschillende spoorwegondernemingen en, in het algemeen, van de erkenning van het rijbewijs en van de geharmoniseerde aanvullende verklaring door alle betrokkenen in de spoorwegsector, waarbij maatregelen dienen te worden getroffen ter verbetering van de opleiding en de werkgelegenheid van het betrokken personeel. Hiertoe is het noodzakelijk minimumeisen vast te stellen waaraan de aanvrager dient te voldoen om het basisrijbewijs en de geharmoniseerde aanvullende verklaring te verkrijgen.

(9)  In de context van de geleidelijke openstelling van de spoorweginfrastructuur en de toenemende concurrentie tussen spoorwegondernemingen, dient ervoor te worden gezorgd dat het opleidingskapitaal van de treinbestuurders niet verloren gaat, door te voorzien in wederzijdse erkenning van hun opleidingen en dus in de invoering van gemeenschappelijke normen, waardoor ze gemakkelijker weer werk kunnen vinden.

(10)  De eisen voor het bekomen van rijbewijzen en verklaringen moeten minstens betrekking hebben op de minimumleeftijd voor het besturen van een trein, de medische en psychologische geschiktheid van de aanvrager, diens beroepservaring en diens kennis van bepaalde met het besturen van een trein verband houdende zaken, alsmede van de infrastructuren op het hem toegewezen traject.

(11)  De in de bijlagen I tot en met VI van deze richtlijn omschreven taken en eisen kunnen worden herzien teneinde ze aan te passen aan de technische en wetenschappelijke vooruitgang. De technische voorschriften van deze bijlagen dienen volledig compatibel te zijn met de technische specificaties voor interoperabiliteit (TSIs) en dienen te worden herzien volgens de procedures waarin is voorzien in de Richtlijnen 96/48/EG(7) en 2001/16/EG(8) betreffende de interoperabiliteit, met volledige inachtneming van Verordening (EG) nr. 881/2004(9), met name de artikelen 3, 4, 6, 12 en 17 daarvan, wat de rol van de sociale partners betreft.

(12)  Deze richtlijn mag geen afbreuk doen aan de toepassing van Richtlijn 95/46/EG van het Europees Parlement en de Raad van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens(10), noch van Verordening (EG) nr. 45/2001 van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2000 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens door de communautaire instellingen en organen en betreffende het vrije verkeer van die gegevens(11).

(13)  Alle op het rijbewijs, op de geharmoniseerde aanvullende verklaring en in de registers opgenomen informatie moet door de nationale veiligheidsinstanties worden benut om de beoordeling van de certificering van het personeel, als bepaald in de artikelen 10 en 11 van Richtlijn 2004/49/EG inzake spoorwegveiligheid, te vergemakkelijken en de bij dezelfde artikelen geregelde verlening van de veiligheidscertificaten sneller te doen verlopen.

(14)  Het is noodzakelijk maatregelen vast te stellen die nodig zijn voor de tenuitvoerlegging van deze richtlijn in overeenstemming met Besluit 1999/468/EG van de Raad van 28 juni 1999 tot vaststelling van de voorwaarden voor de uitoefening van de aan de Commissie verleende uitvoeringsbevoegdheden (12).

(15)  De lidstaten moeten voorzien in passende controlemaatregelen en sancties voor inbreuken op de nationale bepalingen ter uitvoering van deze richtlijn.

(16)  Met het oog op een goed functioneren van het spoorwegverkeer is het noodzakelijk dat treinbestuurders die hun beroep reeds voor de inwerkingtreding van deze richtlijn uitoefenden, hun verworven rechten gedurende een overgangsperiode kunnen behouden.

(17)  De vervanging van de nationale regels inzake de certificering van treinbestuurders door de bepalingen van deze richtlijn dient geleidelijk aan te geschieden, teneinde de ondernemingen voor spoorwegvervoer en de infrastructuurbeheerders zo weinig mogelijk te belasten. Te dien einde worden deze bedrijven opgeroepen met name te bepalen op welke wijze rekening dient te worden gehouden met de opgedane ervaring bij de afgifte van rijbewijzen of verklaringen op grond van de bepalingen van deze richtlijn.

(18)  Aangezien een gemeenschappelijk regelgevingskader inzake de certificering van treinbestuurders en treinpersoneel op locomotieven en treinen voor reizigers- en goederenvervoer niet door de lidstaten tot stand kan worden gebracht mag de Gemeenschap overeenkomstig het subsidiariteitsbeginsel van artikel 5 van het Verdrag maatregelen nemen. Overeenkomstig het in dit artikel genoemde evenredigheidsbeginsel gaat deze richtlijn niet verder dan wat nodig is om deze doelstellingen te realiseren,

HEBBEN DE VOLGENDE RICHTLIJN VASTGESTELD:

Hoofdstuk I

Voorwerp, toepassingsgebied en definities

Artikel 1

Voorwerp

Deze richtlijn stelt de voorwaarden en procedures vast voor de certificering van treinbestuurders en treinpersoneel belast met de besturing van locomotieven en treinen op het spoorwegnet van de Gemeenschap. In deze context bepaalt zij tevens welke taken toevallen aan de bevoegde instanties van de lidstaten, de treinbestuurders en de overige betrokkenen in de sector, met name spoorwegondernemingen, infrastructuurbeheerders en opleidingscentra.

Dat er, op grond van deze richtlijn, met gecertificeerde treinbestuurders en treinpersoneel wordt gewerkt, ontslaat de spoorwegondernemingen en de infrastructuurbeheerders niet van de verplichting een intern systeem van toezicht en controle op de bekwaamheid en gedragingen van hun treinbestuurders en treinpersoneel in te voeren, zulks in het kader van artikel 9 en van bijlage III van Richtlijn 2004/49/EG. Het certificaat ontheft noch de spoorwegonderneming, noch de infrastructuurbeheerder van hun verantwoordelijkheid op het punt van de veiligheid en, in het bijzonder, van de opleiding van hun personeel.

Artikel 2

Definities

g)  "Agentschap": het Europees Spoorwegbureau opgericht bij Verordening (EG) nr. 881/2004;

Artikel 3

Toepassingsgebied

Deze richtlijn beoogt de certificering van treinbestuurders en treinpersoneel, belast met de besturing van locomotieven en treinen op het spoorwegnet van de Gemeenschap, voor rekening van een spoorwegonderneming die een veiligheidscertificaat nodig heeft of van een infrastructuurbeheerder die een veiligheidsvergunning nodig heeft.

Hoofdstuk II

Certificering van treinbestuurders

Artikel 4

Communautair certificeringsmodel

1.  Iedere treinbestuurder dient de geschiktheid en kwalificaties te bezitten die vereist zijn voor het besturen van een trein en moet in het bezit zijn van de volgende documenten:

a)   een rijbewijs met daarop aangegeven de persoonsgegevens van de treinbestuurder, de instantie die het certificaat afgeeft en de geldigheidsduur. Dit rijbewijs is het persoonlijk eigendom van de treinbestuurder en wordt, op aanvraag, verleend aan een treinbestuurder die voldoet aan de minimumeisen ten aanzien van de medische en psychologische geschiktheid van de aanvrager, diens vooropleiding en algemene beroepsvaardigheden. Het rijbewijs beantwoordt aan het bepaalde in bijlage I;

b)   een geharmoniseerde verklaring waarin wordt verklaard dat de houder de aanvullende opleiding in het kader van het veiligheidsbeheersysteem van de spoorwegonderneming heeft gevolgd of waarin, in het geval van treinbestuurders in dienst van de infrastructuurbeheerder, de infrastructuren worden genoemd waarop de houder gemachtigd is een trein te besturen, alsmede het rollend materieel dat de houder gemachtigd is te besturen. De geharmoniseerde verklaring beantwoordt aan het bepaalde in bijlage I.

2.  De geharmoniseerde aanvullende verklaring machtigt de houder tot het besturen van een trein in een of beide van de volgende categorieën:

3.  Wat het in lid 1, onder a) genoemd rijbewijs betreft, blijft het algemene stelsel voor de erkenning van de beroepskwalificaties, in het leven geroepen bij Richtlijn 92/51/EEG van de Raad van 18 juni 1992(13), van toepassing op de erkenning van beroepskwalificaties van treinbestuurders die onderdaan van een lidstaat zijn en hun diploma in een derde land hebben behaald. Treinbestuurders wier beroepskwalificaties aldus worden erkend, worden overeenkomstig deze richtlijn gecertificeerd.

Artikel 5

Instanties van afgifte

1.  Het in artikel 4, lid 1, onder a), bedoelde rijbewijs wordt afgegeven door de in artikel 2, onder a) bedoelde bevoegde instantie. De bevoegde instantie kan deze taak alleen delegeren indien aan de voorwaarden van artikel 17 wordt voldaan.

2.  De in artikel 4, lid 1, onder b), bedoelde geharmoniseerde verklaring wordt afgegeven door de spoorwegonderneming die de treinbestuurder in dienst heeft of, in voorkomend geval, door de infrastructuurbeheerder.

Artikel 6

Wederzijdse erkenning

1.  Wanneer de treinbestuurder in het bezit is van het rijbewijs en de geharmoniseerde aanvullende verklaring als afgegeven overeenkomstig deze richtlijn, mag hij een trein besturen, mits de spoorwegonderneming of de infrastructuurbeheerder die voor het vervoer in kwestie verantwoordelijk is, in het bezit is van een veiligheidscertificaat, respectievelijk een veiligheidsvergunning, zij het alleen op het netwerk waarvoor de geharmoniseerde aanvullende verklaring en het veiligheidscertificaat of de veiligheidsvergunning geldig zijn.

2.  De door een lidstaat overeenkomstig deze richtlijn afgegeven rijbewijzen worden door alle andere lidstaten erkend.

Hoofdstuk III

Voorwaarden en procedure voor het verkrijgen van het rijbewijs en de geharmoniseerde aanvullende verklaring

Artikel 7

Minimumeisen

Ter verkrijging van het rijbewijs moet de aanvrager voldoen aan de in de artikelen 8, 9 en 11, leden 1 en 2, genoemde minimumeisen.

Ter verkrijging van de geharmoniseerde aanvullende verklaring moet de aanvrager in het bezit zijn van een rijbewijs en voldoen aan de minimumeisen van de artikelen 10 en 11, leden 1, 3 en 4.

Onverminderd het bepaalde in artikel 6 kan een lidstaat hogere eisen stellen voor de afgifte van rijbewijzen op zijn eigen grondgebied.

Artikel 8

Minimumleeftijd

De aanvrager moet minstens twintig jaar zijn. Niettemin kunnen de lidstaten een rijbewijs afgeven aan een aanvrager die minstens achttien jaar is, maar de geldigheid van een dergelijk rijbewijs blijft beperkt tot het grondgebied van de lidstaat van afgifte.

Artikel 9

Opleiding en basisvaardigheden

1.  De aanvrager moet een basisopleiding hebben genoten die gelijkwaardig is aan niveau 3 als bedoeld in Besluit 85/368/EEG van de Raad van 16 juli 1985 inzake de vergelijkbaarheid van de getuigschriften van vakbekwaamheid tussen lidstaten van de Europese Gemeenschap(14) en voldoen aan de eisen van bijlage III.

2.  De aanvrager moet ter staving van zijn lichamelijke en geestelijke geschiktheid een medisch onderzoek ondergaan bij een door de bevoegde instantie erkende arts. Dit onderzoek heeft ten minste betrekking op de in bijlage III, punt 2.1 en 4 genoemde criteria.

3.  De aanvrager moet ter staving van zijn psychologische geschiktheid een onderzoek ondergaan bij of onder toezicht van een door de bevoegde instantie erkende psycholoog of arts. Dit onderzoek heeft ten minste betrekking op de in bijlage III, punt 2.2 genoemde criteria.

4.  Het criterium betreffende de basistaalkennis bedoeld in punt 5 van bijlage III moet worden vervuld en telkens wanneer een treinbestuurder een traject moet rijden dat hem over nieuwe infrastructuren voert waar nieuwe eisen aan zijn taalvaardigheid worden gesteld, wordt geverifieerd of nog steeds aan dit criterium wordt voldaan.

Artikel 10

Beroepservaring

Onverminderd artikel 6 kan een lidstaat op zijn grondgebied van de aanvrager verlangen dat hij aantoont over een beroepservaring van minstens twee jaar in categorie A als bedoeld in artikel 4, lid 2, onder a), te beschikken, alvorens toegang tot de categorie B te krijgen.

Onverminderd artikel 6 is een beroepservaring van ten minste drie jaar in categorie B (zoals bedoeld in artikel 4, lid 2, punt b) vereist om tot grensoverschrijdend verkeer te mogen overgaan.

Artikel 11

Beroepskwalificaties

1.  De aanvrager moet een volledig opleidingsprogramma hebben gevolgd als omschreven in bijlage IV, punt 1, waarvan een deel gericht is op het rijbewijs en een deel op de geharmoniseerde aanvullende verklaring. Bij de opleidingsmethode worden de criteria van bijlage IV, punten 2 en 3, in acht genomen.

2.  De aanvrager moet met goed gevolg een examen hebben afgelegd over zijn algemene beroepskennis; dit examen dient ten minste betrekking te hebben op de in bijlage V aangegeven algemene materie.

3.  De aanvrager moet tevens met goed gevolg een examen hebben afgelegd over zijn beroepskennis van het rollend materieel waarvoor de geharmoniseerde aanvullende verklaring wordt gevraagd; dit examen dient ten minste betrekking te hebben op de in bijlage VI aangegeven algemene materie.

4.  De aanvrager moet tevens met goed gevolg een examen hebben afgelegd over zijn beroepskennis van de infrastructuren waarvoor de geharmoniseerde aanvullende verklaring wordt gevraagd. Dit examen dient ten minste betrekking te hebben op de in bijlage VII aangegeven algemene materie. In voorkomend geval heeft dit examen ook betrekking op de taalkennis van de aanvrager, zulks overeenkomstig artikel 9, lid 4.

Artikel 12

Aanvraag van het rijbewijs

1.  De bevoegde instantie publiceert de voor het verkrijgen van een rijbewijs te volgen procedure, met inbegrip van de hiertoe vereiste formulieren.

2.  Iedere aanvraag van een rijbewijs moet door de werkgever van de kandidaat-treinbestuurder of door laatstgenoemde bij de bevoegde instantie worden ingediend.

3.  De bij de bevoegde instantie ingediende aanvragen kunnen betrekking hebben op:

Artikel 13

Afgifte van het rijbewijs

De bevoegde instantie geeft het rijbewijs uiterlijk drie weken na ontvangst van alle noodzakelijke documenten af.

Het rijbewijs wordt opgesteld in de officiële taal of talen van de lidstaat van afgifte. Het rijbewijs moet om de vijf jaar worden vernieuwd.

Het rijbewijs is het persoonlijk eigendom van de treinbestuurder en wordt in één enkel exemplaar afgegeven. Iedere namaak van het rijbewijs verboden, behalve door de bevoegde instantie in het geval van een duplicaataanvraag.

Artikel 14

Minimumeisen voor controle

1.  Ten einde zijn rijbewijs en zijn geharmoniseerde verklaring te kunnen behouden, moet de houder zich op gezette tijden onderwerpen aan examens en/of keuringen waarbij wordt nagegaan of de houder nog steeds aan de in de artikelen 9 en 11 genoemde eisen voldoet. Hierbij worden de volgende minimumfrequenties aangehouden:

Bij elk van deze periodieke controles verklaart de spoorwegonderneming, met een aantekening op de geharmoniseerde verklaring en in het in artikel 20 bedoelde register, dat de treinbestuurder aan genoemde eisen voldoet.

2.  Ten einde de geharmoniseerde aanvullende verklaring in stand te houden dient de spoorwegonderneming, respectievelijk de infrastructuurbeheerder in het kader van zijn systeem voor veiligheidsbeheer overeenkomstig artikel 9 van Richtlijn 2004/49/EG maatregelen (b.v. rijden onder toezicht) te treffen en de geldigheidsduur vast te stellen voor kennis en vaardigheden omtrent rollend materieel, trajecten en - zo nodig -taal zodat de treinbestuurder deze trajecten en/of voertuigen waarvoor zijn geharmoniseerd aanvullende verklaring geldt, buiten deze termijnen niet gebruikt.

Artikel 15

Beëindiging van het dienstverband

Wanneer een treinbestuurder niet langer bij een spoorwegonderneming of een infrastructuurbeheerder in dienst is, stellen deze de bevoegde instantie hiervan onmiddellijk in kennis.

Het rijbewijs blijft geldig, zulks onverminderd artikel 14.

De geharmoniseerde aanvullende verklaring verliest zijn geldigheid wanneer het dienstverband wordt beëindigd. De betrokken spoorwegonderneming dient dit evenwel op te tekenen in haar register, conform artikel 20, lid 2. Treinbestuurders dienen in het bezit te zijn van een gewaarmerkt afschrift van de geharmoniseerde aanvullende verklaring waarvan zij houder zijn.

Zij kunnen op grond van deze verklaring hun nieuwe spoorwegonderneming of infrastructuurbeheerder vragen hun opleiding met het oog op de afgifte van een nieuwe geharmoniseerde aanvullende verklaring aan te passen.

Artikel 16

Wijziging en intrekking

1.  De werkgever of, in voorkomend geval, de treinbestuurder zelf stelt de bevoegde instantie onverwijld in kennis van iedere wijziging in zijn gezondheidstoestand die aanleiding kan geven tot twijfel omtrent de bekwaamheid van de treinbestuurder en de wenselijkheid om zijn rijbewijs of geharmoniseerde verklaring te handhaven.

2.  Indien de bevoegde instantie constateert of ervan op de hoogte wordt gebracht dat een treinbestuurder niet langer aan een of meer gestelde eisen voldoet, trekt zij het rijbewijs onmiddellijk in en deelt zij onmiddellijk haar met redenen omklede besluit mede aan de betrokkene, alsook aan diens werkgever, zulks onverminderd het in artikel 19 bedoelde recht van beroep. De schorsing is voorlopig of definitief, naar gelang van de grootte van het risico voor de spoorwegveiligheid. De bevoegde instantie werkt het in artikel 20 bedoelde register bij. Zodra hij op de hoogte is gebracht van het besluit, trekt de werkgever de geharmoniseerde verklaring tijdelijk of definitief in, op grond van de motivering van de bevoegde instantie. De werkgever werkt het in artikel 20 bedoelde register bij.

Indien een werkgever vaststelt dat een treinbestuurder niet meer aan een of meer gestelde eisen voldoet, trekt hij de geharmoniseerde verklaring onmiddellijk in en deelt hij de bevoegde instantie onverwijld zijn met redenen omklede besluit mee. De werkgever werkt het in artikel 20 bedoelde register bij.

3.  De lidstaten zien erop toe dat, in geval van intrekking van een rijbewijs of een geharmoniseerde verklaring, een onafhankelijke procedure wordt ingesteld ter toetsing en eventueel hernieuwde toelating. Het betrokken personeelslid kan zich op deze procedure beroepen.

4.  De lidstaten treffen alle nodige maatregelen om te voorkomen dat certificaten worden vervalst en onbevoegden toegang krijgen tot het in artikel 20 bedoelde register. De werkgever is verplicht erop toe te zien dat het rijbewijs en de aanvullende verklaring van de voor hem werkende treinbestuurders te allen tijde geldig zijn.

Hoofdstuk IV

Taken en besluiten van de bevoegde instantie

Artikel 17

Taken van de bevoegde instantie

1.  De bevoegde instantie vervult haar taken op transparante en niet-discriminerende wijze.

Zij reageert snel op verzoeken om informatie en doet zo nodig zelf onverwijld een verzoek om aanvullende informatie hangende de aanvraag van het rijbewijs.

2.  De taken van de bevoegde instantie omvatten:

3.  De bevoegde instantie kan de in lid 5 bedoelde taken aan derden delegeren of uitbesteden voor zover deze taken door deze derden zonder belangenconflict kunnen worden verricht.

De taken worden op transparante en niet-discriminerende wijze gedelegeerd.

4.  Wanneer de bevoegde instantie taken aan een spoorwegonderneming delegeert of uitbesteedt, dient aan ten minste één van de volgende twee voorwaarden te worden voldaan:

5.  De onder a) tot en met e) genoemde taken kunnen worden uitbesteed, met inachtneming van de hieraan verbonden voorwaarden:

6.  Wanneer de bevoegde instantie taken aan derden delegeert of uitbesteedt, zijn deze derden of de onderaannemers gehouden, bij de uitvoering van deze taken, de verplichtingen van deze richtlijn die op de bevoegde instanties van toepassing zijn, in acht te nemen.

7.  Wanneer de bevoegde instantie taken delegeert of uitbesteedt, voert zij een systeem van toezicht op de uitvoering van deze taken in, waarmee zij kan verzekeren dat de voorwaarden van de leden 3 en 4 in acht worden genomen.

8.  De verificatie van de beroepsbekwaamheid inzake het rollend materieel en de infrastructuren wordt uitgevoerd door de spoorwegonderneming.

Artikel 18

Machtiging en erkenning

Taken kunnen in het kader van artikel 17 enkel worden gedelegeerd aan een persoon of instantie die vooraf door de bevoegde instantie, dan wel door een door de lidstaat aangewezen erkenningsinstantie is erkend. Het erkenningsproces berust op de criteria van bekwaamheid, onafhankelijkheid, onpartijdigheid en het ontbreken van belangenconflicten, alsmede op de beoordeling van een door de kandidaat ingediend dossier waarin diens bekwaamheid op het gebied in kwestie terdege wordt gestaafd.

De bevoegde instantie zorgt ervoor dat een register van in het kader van deze richtlijn erkende personen en instanties wordt bijgehouden en gepubliceerd.

Onverminderd het bepaalde in alinea 1, kan een lidstaat vaststellen dat een uit hoofde van deze richtlijn erkende persoon of entiteit dient te worden erkend door de bevoegde instantie of een door de lidstaat aangewezen orgaan. De erkenning zal steunen op criteria van onafhankelijkeheid, bekwaamheid en onpartijdigheid. Indien het gaat om een bijzondere, weinig voorkomende bekwaamheid, kan evenwel een uitzondering worden gemaakt op deze regel, op grond van een gunstig advies van de Commissie, uitgebracht volgens de procedure van artikel 31.

Artikel 19

Besluiten van de bevoegde instantie

1.  De bevoegde instantie omkleedt haar besluiten met redenen.

2.  De bevoegde instantie voert een administratieve beroepsprocedure in op grond waarvan de werkgever en de treinbestuurder om een herziening kunnen vragen van een besluit nopens een aanvraag als bedoeld in artikel 12 of een intrekking als bedoeld in artikel 16, lid 2.

3.  De lidstaten nemen de nodige maatregelen om een jurisdictionele herziening te waarborgen op de door de bevoegde instantie genomen besluiten.

Artikel 20

Uitwisseling van gegevens en registers

1.  De bevoegde instanties zijn gehouden:

2.  De spoorwegondernemingen zijn gehouden:

3.  De bevoegde instanties werken met het Agentschap samen om de interoperabiliteit van de registers te verzekeren. Met het oog hierop keurt de Commissie in overeenstemming met de procedure van artikel 31, lid 2, en op basis van een door het Agentschap uitgewerkt project, de basisparameters goed van de aan te leggen registers, zoals de te registreren gegevens, het formaat van deze gegevens, alsook het protocol voor gegevensuitwisseling.

4.  De bevoegde instanties zien erop toe dat de door hen krachtens lid 1 aangelegde registers en de wijze waarop deze registers worden gebruikt in overeenstemming zijn met Richtlijn 95/46/EG.

5.  Het Agentschap ziet erop toe dat het krachtens lid 2, onder a) en b), ingevoerde systeem in overeenstemming is met Verordening (EG) nr. 45/2001.

6.  De treinbestuurder moet te allen tijde toegang hebben tot zijn gegevens die in de registers van de bevoegde instanties en van de spoorwegondernemingen zijn opgeslagen en moet op verzoek een afschrift ontvangen.

Hoofdstuk V

Opleiding van treinbestuurders

Artikel 21

Opleiding

1.  De procedure die moet worden gevolgd om het in artikel 12, lid 1, bedoelde rijbewijs te verkrijgen, omvat het opleidingsprogramma dat vereist is om te voldoen aan de artikel 11 genoemde voorwaarden ten aanzien van de beroepskwalificaties.

De doelstellingen van deze opleiding worden genoemd in bijlage V. Deze kunnen als volgt worden bereikt:

a)   enerzijds via de desbetreffende technische specificaties voor interoperabiliteit;

b)   anderzijds via de criteria die zijn voorgesteld door het Agentschap in het kader van artikel 17 van Verordening (EG) nr. 881/2004 en door de Commissie zijn goedgekeurd volgens de in artikel 31, lid 2, bedoelde procedure.

2.  Voor iedere spoorwegonderneming is er een specifieke procedure ter verkrijging van de geharmoniseerde verklaring. De doelstellingen van het opleidingsprogramma worden genoemd in artikel 11 en, in het bijzonder, in de bijlagen VI en VII.

3.  Overeenkomstig artikel 13 van Richtlijn 2004/49/EG zien de lidstaten erop toe dat de treinbestuurders op billijke en niet-discriminerende wijze toegang krijgen tot de opleiding die nodig is om te kunnen voldoen aan de voorwaarden voor het verkrijgen van het rijbewijs en de geharmoniseerde aanvullende verklaring.

Artikel 22

Financiering van de opleiding

Spoorwegondernemingen en infrastructuurbeheerders zijn contractueel verantwoordelijk voor de beroepsopleiding, zowel de basisopleiding als de bijscholing.

Wanneer een treinbestuurder een spoorwegonderneming of een infrastructuurbeheerder die geheel of gedeeltelijk voor zijn opleiding gezorgd heeft, na een dienstverband van minder dan vijf jaar vrijwillig verlaat, dient hij de residuele kosten van deze opleiding aan de onderneming of infrastructuurbeheerder terug te betalen.

De gedetailleerde uitvoeringsbepalingen terzake worden vastgesteld op basis van een aanbeveling van het Agentschap, ter uitvoering van artikel 17 van Verordening (EG) nr. 881/2004.

Artikel 23

Examens

Bij de procedure ter verkrijging van het in artikel 12, lid 1, genoemde rijbewijs, alsmede ter verkrijging van de geharmoniseerde aanvullende verklaring, worden examens vastgesteld en examinatoren aangewezen ter verificatie van de vereiste beroepskwalificaties. Deze examens vinden plaats onder toezicht van commissies van examinatoren die bevoegd, onafhankelijk, onpartijdig en vrij van belangenconflicten zijn. De examinatoren die de bekwaamheden verifiëren die voor de verkrijging van een rijbewijs nodig zijn, worden erkend overeenkomstig artikel 18.

De selectie van de examinatoren en de organisatie van de examens geschieden in overeenstemming met communautaire criteria die door het Agentschap worden voorgesteld en door de Commissie volgens de procedure van artikel 31, lid 2, worden goedgekeurd. Ontbreken dergelijke communautaire criteria, dan stellen de bevoegde instanties nationale criteria vast.

Hoofdstuk VI

Evaluatie

Artikel 24

Kwaliteitsnormen

De bevoegde instanties zien erop toe dat er, in het kader van een kwaliteitsnormensysteem, voortdurend controle is op alle taken in verband met de opleiding, de beoordeling van de bekwaamheid en de bijwerking van rijbewijzen en aanvullende verklaringen, om te waarborgen dat de in deze richtlijn aangegeven doelstellingen op het stuk van basiseisen en vereiste beroepskwalificaties worden verwezenlijkt.

Artikel 25

Onafhankelijke evaluatie

1.  Een onafhankelijke evaluatie van de procedures voor de verwerving en beoordeling van kennis, van begrip, geschiktheid en bekwaamheid, alsook van het systeem voor de afgifte van rijbewijzen en geharmoniseerde aanvullende verklaringen, vindt in iedere lidstaat plaats met tussenpozen van hoogstens vijf jaar. Deze evaluatie wordt verricht door hiertoe gekwalificeerde personen die zelf bij de activiteiten in kwestie betrokken zijn.

2.  De resultaten van deze onafhankelijke evaluaties gaan vergezeld van bewijsstukken en worden onder de aandacht van de bevoegde instanties in kwestie gebracht. In voorkomend geval nemen de lidstaten de nodige maatregelen ter correctie van de gebreken die bij de onafhankelijke evaluatie aan het licht zijn gekomen.

Hoofdstuk VII

Certificering van treinpersoneel

Artikel 26

Bepalingen die op treinpersoneel van toepassing zijn

Alle treinpersoneel dient in het bezit te zijn van een door een bevoegde instantie afgegeven certificaat, zulks overeenkomstig het bepaalde in dit artikel.

Het Europese spoorwegagentschap onderzoekt vóór 1 januari 2009 de profielen en taken van het overige treinpersoneel met inachtneming van de gevolgen daarvan voor de verkeersveiligheid. Aan de hand van dit onderzoek doet het Agentschap, in het kader van artikel 17 van Verordening (EG) nr. 881/2004, aanbevelingen voor de certificering van treinpersoneel met inachtneming van de onderhavige richtlijn en uniforme Europese kwalificatienormen.

Op basis van deze aanbevelingen stelt de Commissie een certificeringsregeling op voor treinpersoneel, overeenkomstig de procedure waarnaar wordt verwezen in artikel 31, lid 2. Na goedkeuring wordt deze certificeringsregeling als integraal onderdeel opgenomen in deze richtlijn en in een bijlage daarbij uiteengezet.

Zolang deze regeling niet is goedgekeurd worden de uit hoofde van de Richtlijnen 96/48/EG en 2001/16/EG goedgekeurde TSI's toegepast op het treinpersoneel.

Indien dergelijke communautaire regels ontbreken, stellen de bevoegde instanties de in acht te nemen minimumeisen vast en publiceren zij deze.

Hoofdstuk VIII

Controles en sancties

Artikel 27

Controle door de staat

1.  De bevoegde instantie kan te allen tijde in treinen die zich op het onder haar bevoegdheidssfeer vallende grondgebied bevinden, controleren of het met de besturing belaste personeel in het bezit is van de overeenkomstig deze richtlijn afgegeven documenten.

2.  Niettegenstaande de in lid 1 genoemde controle kan van treinbestuurders worden verlangd dat zij hun bekwaamheid aantonen in het geval van een tijdens het werk begane fout. Hierbij kan met name worden nagegaan of voldaan wordt aan de in artikel 11, leden 3 en 4, neergelegde eisen.

3.  De bevoegde instantie kan overgaan tot een administratief onderzoek naar de naleving van deze richtlijn door treinbestuurders, spoorwegondernemingen, infrastructuurbeheerders, examinatoren en opleidingscentra die hun werkzaamheden op onder haar bevoegdheidssfeer vallende grondgebied verrichten.

4.  Indien een bevoegde instantie de mening is toegedaan dat een door een bevoegde instantie van een andere lidstaat afgegeven rijbewijs niet aan de desbetreffende criteria beantwoordt, kan zij zich tot de bevoegde instantie van de andere lidstaat wenden met een verzoek om een aanvullende controle of tot intrekking van het rijbewijs. De instantie die het rijbewijs in kwestie heeft afgegeven verbindt zich ertoe het verzoek binnen drie weken in behandeling te nemen en haar beslissing aan de andere bevoegde instantie mede te delen.

5.  Indien een bevoegde instantie de mening is toegedaan dat een aanvullende verklaring niet aan de desbetreffende criteria beantwoordt, kan zij zich tot de spoorwegonderneming wenden met een verzoek om een aanvullende controle of tot intrekking van de aanvullende verklaring.

6.  Indien een lidstaat de mening is toegedaan dat een door een bevoegde instantie van een andere lidstaat genomen besluit in het kader van lid 4 niet aan de desbetreffende criteria beantwoordt, wordt de zaak aanhangig gemaakt bij de Commissie, die dan binnen drie maanden een besluit dienaangaande neemt. Indien nodig worden er ten aanzien van de lidstaat in kwestie corrigerende maatregelen genomen. In geval van onenigheid of geschil wordt de zaak voorgelegd aan het in artikel 31, lid 1, genoemde comité en neemt de Commissie de nodige maatregelen volgens de in artikel 31, lid 2, bedoelde procedure.

Artikel 28

Sancties

De lidstaten bepalen welke sancties van toepassing zijn bij schendingen van nationale bepalingen die ter uitvoering van deze richtlijn zijn vastgesteld, en nemen alle nodige maatregelen om de tenuitvoerlegging hiervan te verzekeren. De aldus bepaalde sancties dienen doeltreffend, evenredig en afschrikkend te zijn. De lidstaten delen deze bepalingen ten laatste op de in artikel 34 genoemde datum aan de Commissie mede, en stellen deze zo spoedig mogelijk in kennis van enigerlei wijziging in deze bepalingen.

Hoofdstuk IX

Slotbepalingen

Artikel 29

Vrijstellingen

Artikel 30

Wijziging van de bijlagen

De bijlagen worden aangepast aan de vooruitgang van wetenschap en techniek volgens de procedure van artikel 31, lid 2, met volledige inachtneming van de procedures en bevoegdheden waarin is voorzien in Verordening (EG) nr. 881/2004, met name de artikelen 3, 4, 6, 12 en 17 daarvan.

De sociale partners worden in het kader van het bij Besluit 98/500/EG(15) ingestelde "Comité voor de sectoriële dialoog" bij de aanpassing van de bijlagen betrokken.

Artikel 31

Comité

1.  De Commissie wordt bijgestaan door het bij artikel 21 van Richtlijn 96/48/EG ingestelde comité.

2.  Wanneer naar dit lid wordt verwezen, zijn de artikelen 5 en 7 van Besluit 1999/468/EG van toepassing, zulks met inachtneming van artikel 8 van dit besluit.

De in artikel 5, lid 6, van Besluit 1999/468/EG bedoelde periode wordt op drie maanden gesteld.

3.  Het comité stelt zijn reglement van orde vast.

Artikel 32

Verslag

Het Agentschap evalueert de gang van zaken bij de certificering van treinbestuurders in overeenstemming met deze richtlijn en andere ontwikkelingen in de lidstaten op het gebied van het beheer van de bekwaamheden van treinbestuurders. Het legt de Commissie uiterlijk op 1 januari 2009 een verslag voor met daarin eventueel aanbevelingen voor de verbetering van het systeem met betrekking tot de procedures voor de afgifte van rijbewijzen en geharmoniseerde aanvullende verklaringen, de erkenning van opleidingscentra en examinatoren, het door de bevoegde instanties ingevoerde kwaliteitssysteem, de wederzijdse erkenning van certificaten en de mobiliteit op de arbeidsmarkt.

De Commissie neemt op basis van deze aanbevelingen passende maatregelen; in voorkomend geval stelt zij wijzigingen op deze richtlijn voor.

Artikel 33

Samenwerking

De lidstaten assisteren elkaar bij de uitvoering van deze richtlijn.

Artikel 34

Omzetting

1.  De lidstaten doen de nodige wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen in werking treden om uiterlijk op 31 december 2006 aan deze richtlijn te voldoen. Zij stellen de Commissie hiervan onmiddellijk in kennis.

Wanneer de lidstaten deze bepalingen aannemen, wordt in die bepalingen naar deze richtlijn verwezen of wordt hiernaar verwezen bij de officiële bekendmaking van de bepalingen. De regels voor deze verwijzing worden vastgesteld door de lidstaten.

2.  De lidstaten delen de Commissie de tekst van de voornaamste bepalingen van nationaal recht mede die zij op het onder deze richtlijn vallende gebied vaststellen, alsmede een tabel die aantoont hoe de bepalingen van deze richtlijn corresponderen met de aangenomen bepalingen van nationaal recht.

Artikel 35

Geleidelijke tenuitvoerlegging

1.  Deze richtlijn wordt geleidelijk ten uitvoer gelegd in de volgende etappes:

2.  Op verzoek van een lidstaat vraagt de Commissie het Agentschap om in overleg met de verzoekende lidstaat een kosten/baten-analyse uit te voeren van de toepassing van deze richtlijn op treinbestuurders en -personeel die/dat uitsluitend op het grondgebied van die lidstaat werkzaam zijn/is. Deze kosten/baten-analyse beslaat een periode van 10 jaar en wordt aan het einde van de in lid 1, letter a) vermelde etappe voorgelegd aan de Commissie.

Wanneer deze kosten/baten-analyse uitwijst dat de baten van de toepassing van de richtlijn op voornoemd personeel niet opwegen tegen de kosten, neemt de Commissie binnen 6 maanden na overlegging van de analyse een besluit, overeenkomstig de procedure van artikel 31, lid 2. In dat besluit kan het desbetreffende treinpersoneel vrijgesteld worden van de toepassing van lid 1, punten c) en d) gedurende maximaal 10 jaar.

3.  Er wordt een overgangsperiode vastgesteld die begint op de datum van inwerkingtreding van deze richtlijn en eindigt twee jaar na het in artikel 20 bedoelde besluit ten aanzien van de basisparameters voor de registers. Gedurende de overgangsperiode kunnen de lidstaten treinbestuurders certificeren overeenkomstig de bepalingen die van toepassing waren vóór de inwerkingtreding van deze richtlijn in het geval van die treinbestuurders die vóór de inwerkingtreding van deze richtlijn hun beroep uitoefenden of een begin hadden gemaakt met een goedgekeurd onderwijs- en opleidingsprogramma of een goedgekeurde opleidingscursus.

4.  Onverminderd het bepaalde in lid 2, vervangen de lidstaten alle vóór de inwerkingtreding van deze richtlijn en gedurende de overgangsperiode afgegeven certificaten vóór 2015 door rijbewijzen en geharmoniseerde aanvullende verklaringen overeenkomstig deze richtlijn.

5.  Iedere treinbestuurder die naar behoren gecertificeerd is overeenkomstig de bepalingen die van toepassing waren vóór de inwerkingtreding van deze richtlijn kan zijn beroepsactiviteit in het geval van grensoverschrijdende diensten tot 2010 blijven uitoefenen, en in de overige gevallen tot 2015. Met betrekking tot de corresponderende certificaten bestaat geen enkel recht op wederzijdse erkenning uit hoofde van deze richtlijn, zulks onverminderd het bij Richtlijn 92/51/EEG ingevoerde algemene systeem van wederzijdse erkenning, dat tot het einde van de overgangsperiode van toepassing blijft.

6.  Het Agentschap kan op elk ogenblik de mogelijkheid van het gebruik van een chipkaart in plaats van het rijbewijs en de geharmoniseerde aanvullende verklaring waarvan sprake is in artikel 4 bekijken. Een dergelijke chipkaart zou het voordeel hebben dat beide certificaten worden gecombineerd en dat zij ook in het kader van andere toepassingen kan worden gebruikt, namelijk voor veiligheidsdoeleinden of bij de treinbestuurdersadministratie. In voorkomend geval keurt de Commissie, volgens de procedure bedoeld in artikel 31, lid 2, en op basis van een door het Agentschap uitgewerkt project, de technische en functionele specificaties van een dergelijke chipkaart goed.

Artikel 36

Inwerkingtreding

Deze richtlijn treedt in werking op de dag volgend op haar bekendmaking in het Publicatieblad van de Europese Unie.

Artikel 37

Adressaten

Deze richtlijn is gericht tot de lidstaten.

Gedaan te

Voor het Europees Parlement Voor de Raad

De voorzitter De voorzitter

BIJLAGE I

COMMUNAUTAIR MODEL VOOR HET RIJBEWIJS EN DE AANVULLENDE VERKLARING

1.  KENMERKEN VAN HET RIJBEWIJS

De materiële kenmerken van het rijbewijs voor treinbestuurders moeten voldoen aan de ISO-normen 7810 en 7816-1.

De methodes voor toetsing van de kenmerken van de rijbewijzen aan de internationale normen moeten voldoen aan ISO-norm 10373.

2.  OPSCHRIFTEN VAN HET RIJBEWIJS