Dinsdag 8 juli 2025, commissie Immigratie & Asiel / JBZ-Raad (I&A/JBZ)

Op 11 maart 2025 heeft de Europese Commissie het voorstel gepubliceerd voor een Terugkeerverordening (Proposal for a Regulation establishing a common system for the return of third-country nationals staying illegally in the Union). Dit voorstel bewerkstelligt onder meer de vervanging van de Terugkeerrichtlijn (2008/115/EG) uit 2008. Het voorstel was ook opgenomen in het Werkprogramma 2025 van de Europese Commissie. De commissie I&A/JBZ heeft het voorstel in haar vergadering van 8 april 2025 als prioritair aangemerkt, als gevolg waarvan het op 22 april 2025 geagendeerd is om de gewenste procedure te bepalen. Op 10 juni 2025 heeft de Kamer, op voorstel van de commissie, een parlementair behandelvoorbehoud bij het voorstel geplaatst. Bij brief van de Voorzitter van dezelfde datum is de minister van Asiel en Migratie a.i. daarover geïnformeerd.

Achtergrond: Het parlementair behandelvoorbehoud is vastgelegd in artikel 4 van de Rijkswet houdende goedkeuring van het Verdrag van Lissabon en wordt nader uitgewerkt in artikel 112 van het Reglement van Orde. Het instrument is, kort gezegd, bedoeld voor wetgevende Europese voorstellen die de Kamer van zodanig politiek belang acht dat zij over de behandeling daarvan op bijzondere wijze wenst te worden geïnformeerd. Het moet dan ook leiden tot afspraken over de wijze van informatieverstrekking door de regering en is niet bedoeld om de Kamer een verkapt instemmingsrecht toe te kennen. Hoewel het parlementair behandelvoorbehoud al sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon op 1 december 2009 kon worden ingezet, heeft de Eerste Kamer er – anders dan de Tweede Kamer – lange tijd geen gebruik van gemaakt. Bij de behandeling van Europese voorstellen werd tot voor kort de grondwettelijke inlichtingenplicht van de regering (artikel 68 Grondwet) steeds een voldoende basis geacht voor adequate informatievoorziening aan de Kamer. Recent heeft echter ook de Eerste Kamer het instrument een aantal keer ingezet. Dit was bijvoorbeeld het geval bij het voorstel voor een Richtlijn tot vaststelling van minimumvoorschriften ter voorkoming en bestrijding van mensensmokkel (dossier E240003 op de Europapoort).

Procedure: In het kort komt de procedure voor het instellen van het parlementair behandelvoorbehoud op het volgende neer:

• - 

  De commissie stelt een voorstel op waarin zij motiveert waarom zij het voorstel van zodanig politiek belang acht dat zij over de behandeling daarvan op bijzondere wijze wenst te worden geïnformeerd. Dit voorstel heeft de commissie bij brief van 3 juni 2025 gedaan.
• - 

  Het voorstel wordt plenair geagendeerd en aanvaard. Dat is op 10 juni 2025 gebeurd.
• - 

  Dit besluit wordt schriftelijk aan de regering meegedeeld, hetgeen bij brief van 10 juni 2025 gedaan is.
• - 

  De regering maakt vervolgens een parlementair voorbehoud in de Raad van ministers van de Europese Unie.
• - 

  De commissie voert binnen vier weken na de mededeling aan de regering (dus uiterlijk 8 juli 2025) een mondeling overleg met de regering over het bijzondere politieke belang van het voorstel. Dat mondeling overleg vindt heden plaats.
• - 

  In het mondeling overleg geeft de commissie aan over welke aspecten van het voorstel of de behandeling daarvan zij in het bijzonder geïnformeerd wenst te worden en binnen welke termijn.
• - 

  De tijdens het overleg gemaakte afspraken over de wijze van informatieverstrekking door de regering worden schriftelijk vastgelegd en aan de regering ter kennis gebracht.
• - 

  Na afloop van het mondeling overleg deelt de Kamer de regering mee dat het parlementair behandelvoorbehoud kan komen te vervallen. Dat zal overigens in dit geval pas na het zomerreces kunnen gebeuren.