T02810

Toezegging Afstemmen met Invest-NL management om geen lock-in investeringen te doen (35.123)

De Minister van Economische Zaken en Klimaat zegt de Kamer, naar aanleiding van vragen van de leden Karimi (GroenLinks) en Teunissen (PvdD), toe met het management van Invest-NL te spreken om – op een manier die passend is bij een project – te voorkomen dat door Invest-NL investeringen worden gedaan die een lock-in veroorzaken (investeringen die bijvoorbeeld noodzaken tot een ongewenste langdurige koppeling aan fossiele energie).

Kerngegevens

Nummer T02810
Status voldaan
Datum toezegging 12 november 2019
Deadline 1 januari 2020
Verantwoordelijke(n) Minister van Economische Zaken en Klimaat
Kamerleden F. Karimi (GroenLinks-PvdA)
Drs. C. Teunissen (PvdD)
Commissie commissie voor Economische Zaken en Klimaat / Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (EZK/LNV)
Soort activiteit Plenaire vergadering
Categorie overig
Onderwerpen Invest-NL
Kamerstukken Machtigingswet oprichting Invest-NL (35.123)

Uit de stukken

Handelingen I 2019-2020, nr. 6, item 10 - blz.23

Mevrouw Karimi (GroenLinks):

Ik dank de minister voor zijn uitgebreide antwoord, maar ik heb één probleem. Ik ben het met de minister eens dat het uiteindelijke doel is dat wij een fossielvrije economie krijgen. Dat wij die realiseren is ons einddoel. Dat betekent dat alle interventies die de overheid pleegt, erop gericht moeten zijn dat we niet afhankelijk worden van fossiele energie en bedrijven die daarop gericht zijn. Als we zien dat fossiele bedrijven nog steeds enorme investeringen doen in de fossiele sector en maar een klein beetje investeren in alternatieven, dan helpt dat natuurlijk niet om het uiteindelijke doel te halen.

Minister Wiebes:

We bespreken hier de oprichting van een staatsdeelneming die tot doel heeft om projecten die dienstig zijn in die transitie los te trekken waar ze anders niet tot stand zouden komen, maar we hebben het hier niet over een aantal volledig van deze staatsdeelneming losstaande fossiele investeringen. Als wij zouden zeggen dat investeringen in de fossiele industrie zonder Invest-NL voortaan verboden worden in Nederland, dan hebben wij een ander debat. Dit gaat over het bevorderen van transitieprojecten waarbij de markt faalt. Die willen we losstrekken. Gelijktijdig verhinderen dat een oliemaatschappij nog in zijn hydrocracker investeert, doe ik met dit vehikel in elk geval niet.

Mevrouw Karimi (GroenLinks):

Dat is ook niet de essentie van mijn betoog. Mijn betoog is dat u een vehikel in het leven roept, waar ik het in principe mee eens ben en waarin de maatschappelijke transitie centraal staat op plekken waar sprake is van marktfalen. Dan is mijn vraag dat u het einddoel van maatschappelijke transitie altijd voor ogen moet hebben bij alle investeringen en alle interventies die u doet.

Minister Wiebes:

Zeker, maar dan zijn wij misschien hetzelfde aan het zeggen. De defossilisering mag door deelname van Invest-NL aan een bepaald project niet in feite worden tegengewerkt. Dat is niet de bedoeling. Dat is ook de aard van de toezegging die ik net heb gedaan. Ik zal erop toezien dat in het ene doel maar ook in het andere doel wordt gezorgd dat we in de ene kolom niet vooruitwerken en in de andere kolom achteruit. Dat is niet dienstig. Dat blijkt, zoals ik van mevrouw Karimi heb geleerd, onvoldoende uit de stukken. Ik ga dat herstellen, want dat is niet de bedoeling. Ik dank haar ook voor deze ontdekking.

Mevrouw Teunissen (PvdD):

Aanvullend op dit punt. Met het oog op het einddoel van een fossielvrije samenleving, refereerde de minister zojuist aan de Maasvlakte. Hij zei dat we die warmte uit de Maasvlakte nodig hebben. Maar een van de kandidaten om de warmterotonde te voorzien van restwarmte is Shell Pernis, de olieraffinaderij. Er wordt straks voor tientallen jaren een contract afgesloten. Daarbij zou het dus kunnen dat een olieraffinaderij nog voor tientallen jaren moet doorgaan omdat de burgers afhankelijk zijn van de restwarmte die daarvandaan komt. Kan de minister uitsluiten dat Invest-NL dergelijke lock-ins zou kunnen gaan financieren?

Minister Wiebes:

Nee, ik wil dat niet in het algemeen uitsluiten. Ik wil uitsluiten dat we investeringen doen die een lock-in veroorzaken. Dat wil ik uitsluiten. Dat betekent dat, als wij bijvoorbeeld warmtenetten opzetten met restwarmte die nog fossiel is, wij in de doorkijk naar 2050 moeten zien dat dat niet-fossiele restwarmte zal zijn of dat wij meerdere leveranciers van restwarmte kunnen aansluiten, zodat we flexibel zijn bij het kiezen van de aanbieders. Lock-in willen wij uitsluiten. Dat is mijn toezegging. De manier waarop kan van project tot project verschillen.

Mevrouw Teunissen (PvdD):

Ik ben blij dat de minister zegt dat hij lock-ins wil uitsluiten, maar het voorbeeld van die restwarmte vanuit de Maasvlakte dat hij zojuist gaf, is nou juist een typisch voorbeeld van een lock-insituatie. Kan de minister iets meer kan specificeren met welke maatregel wij die lock-ins gaan voorkomen.

Minister Wiebes:

Ik ga niet in op specifiek projecten, die trouwens volledig imaginair zijn en ik hier uit mijn duim zuig als voorbeeld. Wat ik zeg, is dat je lock-in bijvoorbeeld kan voorkomen door te weten dat de warmteleverancier waar je het over hebt, straks een duurzame warmteleverancier zal zijn of ten tweede dat je in de toekomst ook kan switchen naar andere warmteleveranciers en dus een keuze hebt uit bronnen. Dat zijn allemaal maar voorbeelden van manieren om te zorgen dat je niet vastraakt in achterwaartse bewegingen, want dat willen wij niet.

Mevrouw Teunissen (PvdD):

Een verduidelijking op mijn vorige vraag. Op welke manier kan de minister, gelet op de manier waarop Invest-NL nu is vormgegeven, straks nog invloed uitoefenen? Als de overheid meer op afstand staat en juist ruimte biedt voor die investeringen, op welke manier kan hij dan invloed uitoefenen om die lock-in te voorkomen?

Minister Wiebes:

Wij hebben criteria, ook in de aanvullende overeenkomst, die een toetsingskader moeten opleveren waardoor we lock-in zien te voorkomen.

Handelingen I 2019-2020, nr. 6, item 10, blz. 41.

Minister Wiebes:

Voorzitter. De eerste vraag die echt als een vraag aan mij is gericht, is de vraag van mevrouw Karimi. Zij vraagt mij om uit te leggen hoe ik wil borgen dat er geen investeringen zullen worden gepleegd die strijdig zijn met de transitie. Mijn voornemen, en tegelijkertijd een toezegging, is om dat vast te leggen in de aanvullende overeenkomst. Bij dezen de toezegging. Tegelijkertijd zal ik het management van Invest-NL spreken over het feit dat het belangrijk is om lock-in te voorkomen op manieren die bij dat project passen. Bij dezen.


Brondocumenten

Historie