E080093 - Voorstel voor een Richtlijn inzake de instelling van een Europese ondernemingsraad of van een procedure in ondernemingen of concerns met een communautaire dimensie ter informatie en raadpleging van de werknemers (Herschikking)
De Europese Commissie presenteerde op 2 en 3 juli 2008 een omvangrijk sociaal pakket, inclusief richtlijnvoorstellen en mededelingen met name op het gebied van sociale zaken en gezondheidszorg. Deze richtlijn maakt hier onderdeel van uit.
Behandelfase Eerste Kamer: implementatietraject gestart.
document Europese Commissie
COM(2008)419, d.d. 2 juli 2008
rechtsgrondslag
artikel 137 van het Verdrag
commissie Eerste Kamer
Richtlijn 2009/38/EG dient voor 5 juni 2011 te zijn geïmplementeerd. De Eerste Kamer heeft op 1 november 2011 een wijziging op de Wet op de Europese ondernemingsraden (zie kamerstukken in de serie 32.705) als hamerstuk afgedaan.
De commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft onderhavig voorstel op 30 september 2008 besproken en besloten de behandeling aan te houden tot 7 oktober waar vervolgens besloten werd geen actie te ondernemen.
Nederland onderschrijft dat ten aanzien van de subsidiariteit geldt dat een Europees optreden het meest voor de hand ligt. Door een aanpassing van de huidige EOR-richtlijn kan tegemoet worden gekomen aan de geconstateerde praktijkproblemen en de doelstellingen van het voorstel (o.a. het bevorderen van samenhang tussen communautaire regelingen en het scheppen van meer rechtszekerheid). Bovendien geeft de Commissie in het uitgevoerde impact assessment aan dat de geconstateerde problemen niet het gevolg zijn van een slechte implementatie van de Richtlijn uit 1994 door de lidstaten. Nationale wetgeving is dus niet de beste manier om de problemen te adresseren.
Ten aanzien van de proportionaliteit is Nederland van mening dat niet-regelgevende maatregelen slechts ten dele bijdragen aan de oplossing van de geconstateerde problemen. Voornamelijk gezien de problemen met de samenhang tussen de verschillende richtlijnen betreffende informatie en raadpleging en de rechtszekerheid zijn regelgevende maatregelen (wijziging van de Richtlijn) gewenst.
De Europese Commissie presenteerde op 2 en 3 juli jl. een omvangrijk sociaal pakket, inclusief richtlijnvoorstellen en mededelingen met name op het gebied van sociale zaken en gezondheidszorg. Deze richtlijn maakt hier onderdeel van uit.
Het voorstel tot wijziging van de EOR-richtlijn bevat o.a. de volgende maatregelen:
-
-er wordt een definitie van 'informatie' geïntroduceerd en de definitie van 'raadpleging' wordt verduidelijkt. Hierdoor worden de definities in lijn gebracht met die uit de overige medezeggenschapsrichtlijnen (Richtlijn 2002/14/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2002 tot vaststelling van een algemeen kader betreffende de informatie en de raadpleging van de werknemers in de Europese Gemeenschap; Richtlijn 2001/86/EG van de Raad van 8 oktober 2001 tot aanvulling van het statuut van de Europese vennootschap met betrekking tot de rol van de werknemers; Richtlijn 2003/72/EG van de Raad van 22 juli 2003 tot aanvulling van het statuut van de Europese coöperatieve vennootschap met betrekking tot de rol van de werknemers)
-
-beperking van de bevoegdheden van de EOR tot transnationale kwesties en een definiëring van wat hieronder wordt verstaan;
-
-een koppeling, bij voorkeur door een overeenkomst binnen de onderneming, van het nationale en transnationale niveau van informatieverstrekking aan en raadpleging van werknemers zodat deze niveaus beter op elkaar worden afgestemd;
-
-erkenning van de rol van de vakbonden, met name als mogelijke deskundigen die de werknemersvertegenwoordigers kunnen bijstaan;
-
-introductie van een recht op scholing met behoud van salaris (in de praktijk bieden bedrijven vaak al training voor EOR-leden aan);
-
-aanpassing van de subsidiaire voorschriften (die van toepassing zijn wanneer er geen overeenkomst wordt bereikt). O.a. introductie van het recht van de EOR op een met redenen omkleed antwoord op zijn eventuele adviezen en verduidelijking van de omstandigheden waaronder de EOR moet worden geïnformeerd en geraadpleegd. Nieuw is dat de EOR moet worden geïnformeerd bij beslissingen die aanzienlijke gevolgen hebben voor de belangen van werknemers;
-
-invoering van een bepaling betreffende de aanpassing van de overeenkomst over de EOR in het geval van ingrijpende wijzigingen in de bedrijfsstructuur.
Impact assessment Commissie
Achtergrond. De Europese Commissie heeft drie praktijkproblemen geconstateerd bij de toepassing van de huidige richtlijn voor Europese ondernemingsraden (Richtlijn 94/45/EG):
-
-het recht op transnationale informatieverstrekking en raadpleging is niet altijd effectief gewaarborgd. Met name worden de bestaande EOR's in ruim de helft van de ondernemingen niet naar behoren geïnformeerd en geraadpleegd, en is het aantal ondernemingen met een EOR nog steeds vrij laag;
-
-op sommige punten is er rechtsonzekerheid die tot tekortkomingen bij de toepassing van de richtlijn leidt en kosten en vertraging met zich brengt, met name bij fusies en overnames en wat de koppeling tussen informatieverstrekking en raadpleging op nationaal en op Europees niveau betreft;
-
-de definities van informatie en raadpleging van de verschillende Europese medezeggenschapsrichtlijnen lopen uiteen.
Tot nu toe zijn pogingen gedaan om via informatie-uitwisseling en het opstellen en propageren van best practices verbetering in de situatie aan te brengen. Dit is niet voldoende gebleken.
De Commissie is van mening dat door de hierboven beschreven praktijkproblemen, de rol die EOR's zouden kunnen spelen in het anticiperen op en duurzaam omgaan met veranderingen grotendeels onbenut blijft. Zonder nieuwe maatregelen van de EU zullen deze problemen volgens de Commissie in een context van verdergaande internationalisering toenemen. Maatregelen zullen volgens de Commissie ook nodig zijn om de voltooiing van de interne markt, duurzaam concurrentievermogen en sociale samenhang te ondersteunen. De Commissie geeft verder aan dat onderhandelingen tussen Europese sociale partners over een aanpassing van de EOR-richtlijn te prefereren waren geweest, gezien het draagvlak dat dan was ontstaan. Aangezien de sociale partners echter niet tot overeenstemming konden komen over het aangaan van onderhandelingen, is de Commissie zelf tot actie overgegaan.
Overwogen opties voor aanpak
De Commissie onderscheidt drie opties om de problemen aan te pakken:
-
1.Geen EU-actie ondernemen. De bestaande problemen worden dan echter niet opgelost. De effectiviteit van EOR's wordt niet verbeterd en rechtsonzekerheid blijft bestaan.
-
2.Niet-regelgevende maatregelen, bestaande uit het bevorderen van best practices eventueel gevolgd door een voorstel voor het optrekken van de bestaande financiële steun voor bevorderingsacties en een aanbeveling over het oprichten en functioneren van EOR's. Deze maatregelen kunnen EOR's beter helpen functioneren, zonder extra kosten voor het bedrijfsleven. Zij kunnen echter slechts in beperkte mate bijdragen tot een verbetering van de rechtszekerheid en de samenhang van bestaande Europese richtlijnen inzake informatie en raadpleging. Daarom zijn ook wetgevingsmaatregelen nodig (optie 3).
-
3.Herziening van de bestaande wetgeving: wijziging van de huidige EOR-richtlijn uit 1994. Van elke suboptie heeft de Commissie de kosten en baten afgewogen en is een evenwicht tussen de belangen van de verschillende stakeholders nagestreefd.
De Commissie heeft gekozen voor een combinatie van een herziening van de bestaande wetgeving en voorlichting en bevordering van best practices. Volgens de Commissie zal dit de kwaliteit van de dialoog binnen ondernemingen helpen verbeteren en alle partijen beter in staat stellen te anticiperen op en om te gaan met veranderingen. De Commissie verwacht dat het voorstel enige extra directe kosten met zich brengt. Het lijkt de Commissie echter onwaarschijnlijk dat deze optie aanzienlijke extra kosten met zich zal brengen voor ondernemingen die reeds aan de eisen en doelstellingen van de bestaande richtlijn voldoen.
Doelstelling wijzigingsvoorstel
Hoofddoelstelling van het voorstel is EOR's in staat te stellen om ten volle hun rol te spelen in het anticiperen op en het omgaan met veranderingen en een echte transnationale sociale dialoog te ontwikkelen. Samen met niet-regelgevende maatregelen beoogt het voorstel:
-
-de effectiviteit van het recht van de werknemers op transnationale informatie en raadpleging te waarborgen;
-
-het aandeel ondernemingen met een EOR te verhogen;
-
-rechtszekerheid scheppen over het oprichten en functioneren van EOR's;
-
-de richtlijnen inzake informatieverstrekking aan en raadpleging van de werknemers beter op elkaar af te stemmen.
Richtlijn 2009/38/EG werd op 6 mei 2009 ondertekend door de Raad en het Europees Parlement en gepubliceerd in Pb EU L122 d.d. 16 mei 2009.
In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.
In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.
In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.