Beslispunten

• - 

  Wenst de commissie de brief van 7 juli 2025 (36.382/36.639, H) van de staatssecretaris van BZK voor kennisgeving aan te nemen of ziet de commissie aanleiding om (nogmaals) in nader schriftelijk overleg te treden? Zo ja, op welke termijn?
• - 

  Hoe wenst de commissie te oordelen over de uitvoeringsstatus van de motie-Fiers c.s. over diverse voorwaarden voor toetsing bij toekomstige digitaliseringswetgeving door de Eerste Kamer (36382, D)?
• - 

  Hoe wenst de commissie te oordelen over de status van toezeggingen T03654, T03926, T03927 en T03924?

Toelichting

Tijdens het plenaire debat over het wetsvoorstel Wet implementatie Open data richtlijn (36382) dat op 4 juni 2024 in de Kamer is gehouden, is de motie Fiers c.s. aangenomen (36382, D). In deze motie wordt de regering verzocht om bij toekomstige wetsbehandelingen van digitaliseringswetgeving diverse voorwaarden voor toetsing in overweging te nemen zodat de Eerste Kamer deze kan betrekken bij de beoordeling van de voorstellen.

De commissie heeft op 10 juli 2024 een brief gestuurd aan de staatssecretaris van Digitalisering en Koninkrijkrelaties over de gewenste voortvarende uitvoering van de motie. Het antwoord hierop is op 10 september 2024 ontvangen en het verslag van dit schriftelijk overleg gaf aanleiding enkele nadere vragen te stellen (36 382, G). In de Verzamelbrief digitalisering van 7 juli 2025 heeft de staatssecretaris op deze vragen gereageerd (36.382/36.639, H).

Daarnaast wordt de Kamer in de Verzamelbrief geïnformeerd over (de afdoening van) een aantal toezeggingen. De commissie kan over de status daarvan thans besluiten nemen. Het betreft:

T03654 - De staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering zegt de Kamer, naar aanleiding van een vraag van het lid Prins (CDA), toe dat uitdrukkelijk wordt aangegeven, inclusief criteria, op grond waarvan bepaalde Nederlandse inlogmiddelen worden goedgekeurd. Hierdoor wordt meer aandacht besteed aan de communicatie richting burgers . (huidige status: openstaand)

De uitvoeringsregelgeving waarin de eisen aan inlogmiddelen zijn opgenomen is inmiddels gepubliceerd. Het gaat om het Besluit identificatiemiddelen natuurlijke personen Wdo, het Besluit bedrijfs- en organisatiemiddel Wdo en de ministeriële regeling nadere eisen identificatiemiddelen, authenticatiediensten en machtigingsdiensten Wdo. De staatssecretaris acht toezegging T03654 daarmee afgedaan.

Ambtelijk voorstel: Bij brief van 22 december 2023 heeft de staatssecretaris onder verwijzing naar T03654 aangegeven dat richting burgers en bedrijven aanvullende communicatie zou plaatsvinden over de criteria op grond waarvan (nieuwe) inlogmiddelen worden toegelaten (26.643, C). De staatssecretaris verwijst in de Verzamelbrief slechts naar de uitvoeringsregeling. Niet duidelijk is of communicatie richting burgers en bedrijven heeft plaatsgevonden. Voorgesteld wordt de toezegging als deels voldaan aan te merken, te informeren naar de stand van zaken omtrent de communicatie en de huidige deadline (1 januari 2026) te handhaven.

T03926 - De staatssecretaris van Koninkrijkrelaties en Digitalisering zegt de Kamer, naar aanleiding van een vraag van het lid Van Hattem (PVV), toe dat zij in gesprek zal treden met IPO, de VNG en de Unie van Waterschappen om afspraken te maken over een inspanningsverplichting om bij extern uitgezet onderzoek de onderzoeksgegevens voor hergebruik beschikbaar te stellen. (huidige status: openstaand).

De inspanningsverplichting om bij extern uitgezet onderzoek de onderzoeksgegevens voor hergebruik beschikbaar te stellen zal verder worden uitgewerkt in de handleiding herziene Wet hergebruik van overheidsinformatie. De staatssecretaris geeft aan dat indien nodig het Bestuurlijk Overleg Digitalisering kan worden benut om hier nog aanvullende bestuurlijke afspraken over te maken. De staatssecretaris beschouwt de toezegging daarmee als voldaan.

Ambtelijk voorstel: Voorgesteld wordt om de status van de toezegging ongewijzigd te laten (‘openstaand’) in afwachting van de nieuwe versie van de handleiding, en de deadline te verschuiven naar 1 juli 2026.

T03927 - De staatssecretaris van Koninkrijkrelaties en Digitalisering zegt de Kamer, naar aanleiding van een vraag van het lid Van Gasteren (BBB), toe in gesprek te gaan met Invest-NL over investeringen die Nederlandse mkb’s, start-ups en andere bedrijven zullen ondersteunen in het ontwikkelen van nieuwe businessmodellen, zodat zij kunnen concurreren met niet-Europese bigtechondernemingen. (huidige status: openstaand)

Op 8 januari 2025 is op ambtelijk niveau gesproken met Invest-NL. In dit gesprek is gezamenlijk geconcludeerd dat een bezoek aan Invest-NL geen toegevoegde waarde heeft. Invest-NL investeert niet in startups en MKB die zich richten op (open) data. Een bezoek aan Invest-NL heeft daarom geen toegevoegde waarde. Hiermee beschouwt de staatssecretaris de toezegging als afgedaan.

Ambtelijk voorstel: De toezegging kan worden afgevoerd.

T03924 - De staatssecretaris van Koninkrijkrelaties en Digitalisering zegt de Kamer, naar aanleiding van vragen van de leden Van Gasteren (BBB) en Fiers (GroenLinks-PvdA), toe de Kamer voor het einde van 2024 te informeren over de wijze waarop de primaire toegang van maatschappelijke organisaties tot openbare registers met persoonsgegevens via een AMvB geregeld zal worden. (huidige status: openstaand)

Verschillende opties om toegang van maatschappelijke organisaties tot openbare registers met persoonsgegevens via een AMvB te regelen zijn verkend. De staatssecretaris organiseert een aantal datadialogen tussen registerhouders en hergebruikers om per register concrete handelingsperspectieven te creëren. U wordt eind van dit jaar geïnformeerd over de uitkomsten en vervolgstappen.

Ambtelijk voorstel: Voorgesteld wordt om de status van deze toezegging ongewijzigd te laten (‘openstaand’) en de deadline te verschuiven naar 1 januari 2026.

NB: onder 1.3 van de Verzamelbrief verwijst de staatssecretaris naar een onderzoek dat is uitgevoerd naar de toekomstscenario’s rondom de identiteitskaart op de openbare lichamen. Dit onderzoek wordt thans in behandeling genomen door de commissie KOREL in het kader van het wetsvoorstel Wet invoering BSN en voorzieningen digitale overheid BES (36.639).

Beslispunt

Wenst de commissie de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS), die op 4 juli jl. door de staatssecretaris van BZK is aangeboden aan de Eerste Kamer, op enige wijze in behandeling te nemen? Zo ja, op welke termijn?

Toelichting

De Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) is in nauw overleg met provincies, gemeenten, waterschappen, publieke dienstverleners en verschillende departementen tot stand gekomen onder voormalig staatssecretaris van BZK (Szabó). Afgesproken is dat deze partijen als één overheid gaan werken aan zes met elkaar samenhangende prioriteiten:

• 1. 

  We zetten cloudtechnologie gezamenlijk in;
• 2. 

  We delen en benutten data op een verantwoorde manier over overheidslagen heen;
• 3. 

  We benutten op een verantwoorde manier de kansen van AI;
• 4. 

  We zetten burgers en ondernemers centraal;
• 5. 

  We versterken digitale weerbaarheid en digitale autonomie van de overheid;
• 6. 

  We versterken digitaal vakmanschap van ambtenaren en hebben een moderne werkomgeving.

De NDS onderstreept de noodzaak van één overheid in de digitale wereld. Op dit moment hanteren overheidsorganisaties ieder hun een eigen cloudstrategie, cyberveiligheidsaanpak en uiteenlopende versies van vergelijkbare systemen. Met de NDS wordt deze versnippering aangepakt door te werken volgens het principe centraal afspreken, federatief inrichten. Overheden dienen daarbij als partners samen te werken binnen het ‘digitale huis van Thorbecke’.

Behandeling in Tweede Kamer

Tot vrijdag 5 september 2025 konden leden van de commissie Digitale Zaken feitelijke vragen met betrekking tot de NDS inleveren. Deze worden nu ter beantwoording voorgelegd aan de staatssecretaris van BZK (Van Marum).

NB: De open brief van het Adviescollege ICT-toetsing, met suggesties voor een effectieve realisatie van de NDS, is gekoppeld aan dit agendapunt.

Beslispunt

• - 

  Wenst de commissie de brief van 11 juli 2025 van de staatssecretaris van BZK voor kennisgeving aan te nemen of ziet de commissie aanleiding om in schriftelijk overleg te treden (CXLVII, V)? Zo ja, op welke termijn?
• - 

  Hoe wenst de commissie te oordelen over de status van toezegging T03670?

Toelichting

Tijdens het plenair debat Grip op algoritmische besluitvorming bij de overheid (CXLVII) heeft de staatssecretaris van BZK toegezegd dat de kenbaarheid van de motivering van AI-gebruik binnen de Awb wordt versterkt en dat daarbij het Franse voorbeeld wordt meegenomen (T03670). Op 11 juli jl. heeft de staatssecretaris van BZK een afschrift gestuurd van een brief aan de Tweede Kamer over de uitkomsten van de internetconsultatie van het reflectiedocument ‘Algoritmische besluitvorming en de Algemene wet bestuursrecht’ (CXLVII, V). In deze brief gaat de staatssecretaris onder verwijzing naar T03670 in op de stappen die het kabinet gaat zetten in het kader van de versterking van de Awb wat betreft kenbaarheid en motivering van algoritmische besluitvorming.

De staatssecretaris kondigt aan bijeenkomsten te zullen organiseren met stakeholders, zoals ministeries, uitvoeringsorganisaties en de rechtspraak, over de concrete voorstellen die tot nu toe zijn gedaan in het kader van de internetconsultatie. Het gaat dan onder meer om de vraag welke aspecten van de algoritmische besluitvorming in de motivering opgenomen moeten worden om besluiten effectief in rechte te kunnen aanvechten, wat één van de belangrijkste doelen van de motiveringsplicht is. De staatssecretaris geeft aan te zullen onderzoeken met welke informatie, op welk moment en op welke wijze – bijv. met welk middel - het gebruik en de werking van het algoritme het best inzichtelijk kan worden gemaakt voor burgers. Toezegging T03670 wordt daarbij betrokken.

De commissie kan de toezegging, gelet op het door de staatssecretaris in gang gezette traject, als deels voldaan aanmerken en de deadline verschuiven naar 1 juli 2026, in afwachting van concrete resultaten. Graag oordeel commissie.

Beslispunt

Wenst de commissie het rapport “Dwars door de orde” op enige wijze in behandeling te nemen?

Toelichting

De voormalig Regeringscommissaris Informatiehuishouding Arre Zuurmond heeft op 16 april 2025 het rapport "Dwars door de orde" aangeboden aan de toenmalige staatssecretaris van BZK (Szabó).

In Dwars door de Orde schetst Arre Zuurmond - vanuit diverse interdisciplinaire invalshoeken -een beeld van een vastgelopen, versplinterde overheid die nog draait op verouderde structuren, regels en interne politiek terwijl de samenleving digitaliseert. Hij identificeert meerdere knelpunten en pleit voor een fundamentele transformatie geënt op het toevoegen van publieke waarde. Arre Zuurmond staat een overheid voor ogen die wendbaar, responsief en maatschappelijk relevant is.

Zuurmond signaleert:

• - 

  Een verouderde bureaucratische structuur, onvoldoende afgestemd op de hedendaagse digitale samenleving.
• - 

  Uitvoerende professionals onder administratieve druk, met weinig ruimte voor zelfstandigheid.
• - 

  Fragmentatie en versnippering van systemen, waarin sprake is van losse, bureaucratisch gescheiden systemen. Gegevens zijn verspreid, moeilijk opvraagbaar en systemen praten slecht met elkaar. Door deze gebrekkige gegevensdeling ontstaan inefficiëntie en fouten. Als voorbeeld wordt de Belgische Kruispuntbank aangevoerd: een efficiënt netwerk waarin verschillende instellingen makkelijk data kunnen uitwisselen op basis van een gecoördineerd netwerk van databanken die via één knooppunt met elkaar communiceren gefaciliteerd door voor gestandaardiseerde koppelingen en protocollen.
• - 

  Overfocus op rechtmatigheid, resulterend in een tekort aan rechtvaardige uitkomsten.
• - 

  Geen centrale regie, maar een gefragmenteerde organisatiecultuur.
• - 

  CIO-rol binnen het Rijk is te beperkt en vooral bezig met ICT‑beheer en bedrijfsvoering. Een CIO 3.0 zou in zijn ogen de bevoegdheid moeten krijgen om de digitale transformatie strategisch te leiden en sturing te geven aan het volledige informatie‑ en digitaliseringsbeleid.
• - 

  Systeemwereld is dominant, gebrek aan verbinding met de leefwereld van burgers en bedrijven.

De commissie besloot op 9 juli jl., op voorstel van het lid Fiers (GroenLinks-PvdA), het rapport tijdens de eerstvolgende commissievergadering ter bespreking te agenderen.

Inventarisatie

Welke fracties wensen heden inbreng te leveren voor schriftelijk overleg met de regering en de Europese Commissie?

Toelichting

De Europese Commissie heeft op 5 juni 2025 een internationale digitale strategie gepresenteerd (JOIN(2025)140). De strategie is gericht op het versterken van het concurrentievermogen en de innovatiekracht van de Europese Unie binnen het domein van digitalisering en artificiële intelligentie (AI). Kernprioriteiten zijn het verdiepen van samenwerkingen met betrouwbare partners, het waarborgen van een hoog niveau van cyberveiligheid en digitale weerbaarheid en het stimuleren van een waarden-gedreven aanpak van de digitale transitie.

De commissie besloot op 8 juli jl. JOIN(2025)140 in behandeling te nemen en heden gelegenheid te bieden voor het leveren van inbreng voor schriftelijk overleg met de regering en de Europese Commissie.

• A) 

  Deskundigenbijeenkomst over desinformatie en buitenlandse beïnvloeding rondom verkiezingen op 23 september 2025

Op dinsdag 23 september van 14.45 – 16.00 uur vindt een deskundigenbijeenkomst plaats over het Tegengaan van desinformatie en buitenlandse inmenging bij (Europese) verkiezingen. Deze deskundigenbijeenkomst sluit aan op de deskundigenbijeenkomst van 26 mei 2025 over de weerbaarheid van de democratische rechtsstaat in tijden van digitale transformatie, waarbij desinformatie een van de besproken thema’s was. De commissie heeft tijdens de commissievergadering van 17 juni jl. vastgesteld dat er met het oog op de aanstaande verkiezingen behoefte is aan verdere inhoudelijke verdieping op dit thema.

De Europese Commissie, de Kiesraad, de AIVD en de ACM zijn uitgenodigd om elk een korte inleiding van circa 7 minuten te verzorgen, waarna gelegenheid wordt geboden tot het stellen van vragen. De bijeenkomst wordt opengesteld voor de commissies Binnenlandse Zaken (BIZA), Justitie en Veiligheid (J&V) en Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingshulp (BDO).

Ter voorbereiding op de deskundigenbijeenkomst is er een uitgebreid informatiedossier voor u opgesteld:

• B) 

  Voortgangsbericht uitvoeringsstatus motie-Veldhoen c.s. & de dialoog

De commissie heeft bij brief van 30 mei jl. nadere vragen gesteld over de uitvoering van de motie-Veldhoen c.s. (GroenLinks-PvdA) over codering van algoritmen binnen het wetgevingsproces (CXLVII, F). In deze brief verzoekt de commissie de staatssecretaris onderzoek te verrichten naar de wijze waarop parlementaire controle op de digitale uitvoering van (bestaande) wetgeving kan worden versterkt en hierbij in ieder geval de zes aanbevelingen van de Raad van State te betrekken, zoals geformuleerd in het advies Digitalisering – Wetgeving en bestuursrechtspraak (2021). De staatssecretaris heeft bij brief van 11 juli jl. aangegeven hieraan gevolg te willen geven. De resultaten van het onderzoek zullen aan de orde komen tijdens de dialoogsessie die eind 2025 zal worden georganiseerd. U wordt op korte termijn nader geïnformeerd over de vervolgstappen, de planning van het onderzoek en de verdere invulling van de dialoogsessie.

• C) 

  Publicatie van richtlijnen van de Europese Commissie voor de bescherming van minderjarigen en een prototype voor een leeftijdsverificatie applicatie

Op 14 juli 2025 publiceerde de Europese Commissie richtlijnen onder artikel 28 van de digitale dienstenverordening (DSA) ter bescherming van minderjarigen online. Deze richtlijnen behelzen onder andere het beperken van ongewenst contact door vreemden, het verlagen van blootstelling aan schadelijke content en het voorkomen van cyberpesten. Online platforms dienen al deze maatregelen als aanbevelingen te beschouwen.

De Commissie heeft ook een prototype van een privacybeschermende leeftijdsverificatie‑app gepresenteerd, die gebruikers laat bewijzen dat ze ouder zijn dan 18 jaar zonder andere persoonsgegevens prijs te geven. Deze oplossing geldt als voorlopige standaard tot de EU Digital Identity Wallet (E210017) eind 2026 beschikbaar komt. Dit prototype wordt in een aantal landen getest. Nederland behoort in eerste instantie niet tot de testlidstaten.

• D) 

  IPC: Towards a Safer and More Innovative Digital Europe: Delivering on the DSA’s Promises for Citizens and Markets

Op 3 en 4 november 2025 zal er een interparlementaire conferentie plaatsvinden onder het Deense voorzitterschap over een veiliger en innovatiever digitaal Europa in Billund. Aanvullende informatie over de invulling van het programma en de formele uitnodiging worden in september verwacht. Zodra deze beschikbaar zijn, worden ze met uw commissie gedeeld. Het lid Van de Sanden heeft reeds belangstelling kenbaar gemaakt voor deze conferentie.

Hieronder is een overzicht van de openstaande correspondentie weergegeven.