Plenair Koffeman bij behandeling Wijziging van de Wet verbod op kolen bij elektriciteitsproductie in verband met beperking van de CO2-emissie



Verslag van de vergadering van 29 juni 2021 (2020/2021 nr. 43)

Status: gecorrigeerd

Aanvang: 15.38 uur


Bekijk de video van deze spreekbeurt

De heer Koffeman i (PvdD):

Voorzitter, dank u wel. Het kabinet doet al jaren veel te weinig om de uitstoot van CO2 te beperken en lapt daarmee de uitspraak van de Hoge Raad uit 2019 vooralsnog aan zijn laars. De maatregelen die het kabinet de afgelopen jaren wel met moeite wist te nemen, zijn overduidelijk too little, too late. Dit wetsvoorstel past in dat patroon. Natuurlijk is onze fractie groot voorstander van het fors inperken van het verbranden van kolen, maar dan moeten we wel zeker weten dat het middel niet erger is dan de kwaal. Behalve dat de lat weer te laag wordt gelegd, is de reductiebeperking slechts tijdelijk, namelijk tot en met 2024. Waarom? Wat is de gedachte daarachter? En waarom loopt de beperking niet tot aan het verbod op kolen in 2030? Is de staatssecretaris bereid om de productiebeperking alsnog door te trekken tot dat jaar? Ik overweeg een motie op dat punt.

Het houdt nooit op, lijkt het kabinet te denken. De uitstoot door de verbranding van kolen mag met dit wetsvoorstel dan omlaag gaan, maar kolencentrales stappen massaal over op houtige biomassa als nieuwe brandstof. Want volgens een rekentrucje van de Europese Commissie is het verbranden van hout CO2-neutraal, al weten we inmiddels uit talloze nationale en internationale wetenschappelijke rapporten dat biomassa vervuilender is dan kolen, en bovendien veel minder rendement oplevert dan aardgas als relatief schone transitiebrandstof. De CO2-uitstoot van het transport en de productie van de houtpellets komen nog eens bovenop deze Brusselse rekentruc. Energiebedrijven importeren op grote schaal hout voor biomassacentrales uit de Baltische staten en Noord-Amerika, met schepen die stikstof, fijnstof en broeikasgassen uitstoten. Is de staatssecretaris bereid te erkennen dat er voor Nederlandse biomassacentrales inderdaad oerbossen in het buitenland worden gekapt? Erkent de staatssecretaris dat het verbranden van houtige biomassa veel vervuilender is dan kolen?

Voorzitter. Het doet onze fractie deugd dat in de Tweede Kamer de motie van de heer Sienot en mevrouw Van Esch werd aangenomen, waarin het kabinet werd opgeroepen voortaan te rapporteren over de CO2-uitstoot van biomassa. Ook zijn we voorzichtig positief dat er nu een voorlopige stop staat op nieuwe subsidies voor biomassa. Maar wie zegt dat de oude subsidies niet gewoon verlengd gaan worden? Het gaat om een bedrag van 9,5 miljard euro. Graag een reactie van de staatssecretaris. Onze fractie maakt zich ook zorgen over een nieuwe subsidie, namelijk die voor het ter beschikking stellen van flexibel vermogen. Kan de staatsecretaris garanderen dat gebruik van biomassa wordt uitgesloten van deze nieuwe subsidie?

Voorzitter. Door productiebeperking hebben centrales een deel van hun uitstootrechten niet meer nodig. Wat gebeurt daarmee? Kan de staatssecretaris uitsluiten dat onze uitstoot door productiebeperkingsafspraken naar een ander land verhuist?

Voorzitter. Als de staatssecretaris echt iets wil doen voor het klimaat, waarom schaft zij dan niet de vrijstelling op kolenbelasting af? Als je het gebruik van fossiele brandstoffen wilt ontmoedigen, lijkt dat een logische route. Hoe kijkt de staatsecretaris daartegen aan? Hoe verhoudt de vrijstelling op kolenbelasting, die de belastingbetaler sinds 2016 per jaar ongeveer 90 miljoen heeft gekost, zich tot de nadeelcompensatie? Wordt dit meegenomen in de berekening van de vergoeding? Waaruit is de staatssecretaris van plan om de nadere compensatie te betalen? Waarom wordt er überhaupt nadeelcompensatie betaald? Bedrijven konden toch allang weten dat investeren in kolen eindig en onverantwoord was?

Voorzitter, ik sluit af. Hoe langer het kabinet wacht met het nemen van echt effectieve maatregelen, hoe vervelender, lastiger en duurder het wordt. Het kabinet zou de coronacrisis aangrijpen om vervuilende sectoren eindelijk in te krimpen en te vergroenen. Maar helaas blijken grote vervuilers, zoals de luchtvaartindustrie en de intensieve veehouderij, de dans opnieuw te ontspringen. Economische groei staat bovenaan, zelfs als dat ten koste gaat van onze gezondheid, onze leefomgeving en het klimaat. Ook dit wetsvoorstel draagt niet bij aan schonere lucht en het voorkomen van opwarming van de aarde met meer dan 1,5 graden Celsius. Het zal u daarom niet verbazen dat onze fractie deze wet in deze vorm niet kan steunen.

Dank u wel.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Koffeman. Wenst een van de leden in eerste termijn nog het woord? Dat is niet het geval. Dan heb ik het volgende voorstel. We lopen iets voor op het tijdschema. Ik stel voor dat we nu voor 30 minuten schorsen, tot 16.15 uur, om de staatssecretaris de kans te geven de beantwoording voor te bereiden, dat we om 16.15 uur een aanvang maken met de eerste termijn van de kant van de regering, tot de geplande dinerpauze van 17.10 uur en dat we na de dinerpauze, om 18.10 uur, weer het debat hervatten. Kan de Kamer zich daarin vinden? Ja. Dan schorsen we dus nu tot 16.15 uur.