Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

document Europese Commissie

COM(2006)194, d.d. 3 mei 2006

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

De commissie Europese Samenwerkingsorganisaties heeft tijdens de vergadering op 17 oktober 2006 besloten het onderhavige groenboek in een komende commissievergadering opnieuw te agenderen.

Tijdens de commissievergadering van 14 november 2006 werd besloten dat het onderhavige groenboek geen nadere behandeling behoeft. De inzet van de regering wordt gesteund.

Op 15 augustus 2006 stuurde de regering een reactie op het onderhavige groenboek.

De regeringsreactie valt, net als het Groenboek, uiteen in drie delen waarbij de regering reageert op de gestelde vragen door de Europese Commissie. In de eerste plaats ondersteunt de regering het initiatief om te zorgen voor meer transparantie en legitimiteit.

De regering is van mening dat een vrijwillig registratiesysteem, gekoppeld aan een gedragscode en een systeem van handhaving en sanctionering een goed middel zou zijn om de transparantie van de lobby te vergroten. De regering denkt dat een dergelijk systeem met dusdanig veel prikkels ingericht zou kunnen worden om deelname eraan te stimuleren. De regering stelt dat de bestaande CONECCS-database hiervoor dienst zou kunnen doen. Over de gedragscode is de regering van mening dat een uitbreiding van de huidige regels bevorderlijk zou zijn. De regering stelt dat zij de voorkeur geeft voor een kort handhavingprocedure en dat dit beter gedaan kan worden door de Europese Commissie zelf dan door een extern orgaan. De mogelijkheid voor beroep bij het Europese Hof van Justitie voor zaken van mogelijke overtreders van de gedragscode acht de regering onwenselijk omdat dit een zware en lange procedure is. Tevens vraagt de regering aandacht voor de groep gekozen publieke bestuurders, omdat op hen dit initiatief niet van toepassing is, terwijl zij wel veel met lobbyisten te maken hebben.

Ten aanzien van de bestaande minimumnormen voor raadpleging van belanghebbenden onderstreept de regering deze normen om tot een gedegen effectbeoordeling te komen als het gaat om Commissievoorstellen. Verbetering van de transparantie zou op dit punt zou ten goede komen aan de legitimiteit van de EU.

Over het derde punt van het Groenboek, de mogelijke verplichting aan lidstaten om informatie te verschaffen over de begunstigden van Europese middelen in gedeeld beheer, stelt de regering een sterk voorstander te zijn. De regering heeft in dit kader het initiatief genomen tot invoering van een nationale verklaring over de aanwending van fondsen in gedeeld beheer (zoals voorgesteld in een eerdere mededeling van de Europese Commissie). Deze verklaring stelt dat de Europese gelden rechtmatig besteed zijn en dat de controlemechanismen goed functioneren. De regering stelt dat zij toekomstige initiatieven van de Commissie voor het vergroten van de transparantie van de besteding van EU-gelden zal verwelkomen. De regering is wel van mening dat een toekomstig Europees wettelijk kader het beste vormgegeven kan worden in een richtlijn in plaats van een verordening, omdat een richtlijn makkelijker kan worden omgezet naar de verschillende nationale situaties, waar verschillen bestaan in privacywetgeving.

De regering waarschuwt wel dat het streven naar meer transparantie private investeerders niet moet afschrikken en ook niet moet zorgen voor een sterke stijging in administratieve lasten.

In COM(2006)194 presenteert de Europese Commissie een Groenboek over het Europees Transparantie Initiatief (ETI). Dit initiatief vloeit voort uit het Partnerschap voor Europese Vernieuwing waarbij gestreefd wordt naar meer transparantie en legitimiteit voor de EU. Het ETI bouwt voort op bestaande maatregelen zoals het Witboek inzake Europese Governance, en de Algemene beginselen en minimumnormen voor raadpleging van de betrokken partijen. De Europese Commissie beoogt met dit Groenboek de verbeterpunten wat betreft transparantie aan te geven en om een debat op gang te brengen.

De Europese Commissie stelt ten eerste een aantal basiskaders op, afgeleid van de minimumnormen voor raadpleging. Zij stelt dat lobbyen (alle activiteiten die erop gericht zijn de beleidsbepaling en besluitvorming van de Europese instellingen te beïnvloeden) een legitiem onderdeel is van het democratisch systeem, maar dat de transparantie van het lobbycircuit in Brussel verbeterd moet worden . Volgens de geldende minimumnormen moet van een lobbyist duidelijk zijn welke belangen hij/zij vertegenwoordigt en in welke mate hij/zij dat belang vertegenwoordigt. Lobbies kunnen zich vrijwillig laten registreren in de CONECCS-databank (Consultation, the European Commission and Civil Society). Van deze mogelijkheid wordt alleen op kleine schaal gebruik gemaakt.

De Commissie is van mening dat de bestaande regels vaker en beter toegepast moeten worden. Zij is een voorstander van het in stand houden van zelfregulering van het lobbycircuit, maar wil het vrijwillig registreren en het naleven van een gedragcode door lobbies aanmoedigen. De Europese Commissie stelt voor om een vrijwillig online registratiesysteem op te zetten waar lobbyisten voor terug krijgen dat zij automatisch op de hoogte worden gesteld van komende EU-initiatieven in hun interessegebied. De Commissie stelt dat er geen nadelen aan registratie verbonden zijn, dus dat lobbies niets in de weg staat gebruik te maken van dit systeem. Gekoppeld aan dit registratiesysteem stelt de Europese Commissie voor een gemeenschappelijk handhaving- en sanctiesysteem op te zetten voor een gemeenschappelijke gedragscode die binnen de lobbies tot stand moet komen. Dit handhaving- en sanctiesysteem zou gecontroleerd moeten worden door een nieuw op te richten koepelorganisatie . De Commissie geeft wel aan dat in de toekomst het systeem van zelfregulering geëvalueerd moet worden om te bezien of bindende maatregelen genomen moeten worden. De Europese Commissie stelt naar aanleiding van dit gedeelte vragen aan de belanghebbenden of zij het met bovenstaande visie eens zijn, en wie in hun optiek de maatregelen moet uitvoeren en beheren. In het kader van de toepassing van de bestaande minimumnormen vraagt de Commissie de mening van belanghebbenden of de Europese Commissie de normen in het verleden goed heeft toegepast.

Tenslotte beoogt de Europese Commissie een verplichting in te voeren voor de lidstaten om gegevens bekend te maken over de aanbestedingen gedaan op de terreinen met gedeeld beheer (gemeenschappelijk landbouw- en visserijbeleid, de Structuurfondsen, het Cohesiefonds, en het Europees Vluchtelingenfonds), samen goed voor 76% van de EU-begroting. Op het moment besluiten de lidstaten in hoeverre zij informatie bekend maken aan het publiek. De Commissie stelt dat hierin grote verschillen bestaan tussen lidstaten en dat over het algemeen een terughoudende houding overheerst. Om deze verplichting te bewerkstelligen is een nieuw wettelijk kader vereist. De Europese Commissie vraagt belanghebbenden hun mening over de wenselijkheid van een dergelijke verplichting, om welke informatie het dan zou moeten gaan en hoe deze het beste verspreid kan worden.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Het Europees Parlement nam op 19 februari 2008 een resolutie aan m.b.t. onderhavig groenboek.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

De reacties op het onderhavige Groenboek worden bekend gemaakt via een speciale website van de Europese Commissie.