Dinsdag 3 juni 2025, commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)

Beslispunt

Acht de commissie zich voldoende geinformeerd over de uitkomsten van de commissievergadering van financiën van 27 mei 2025 en wenst zij de aangekondigde inventarisatie in alle commissies over welke suppletoire begrotingen nog voor het zomerreces een plenair debat wordt gewenst af te wachten en/of zijn er andere wensen?

Toelichting

• - 

  Op 13 mei 2025 heeft de voorzitter in het Cvf aangegeven dat de commissie financiën (FIN) het voortouw zal nemen en zoveel mogelijk regie zal voeren over de behandelwijze van de Voorjaarsnota en de suppletoire begrotingen 2025. Ook is gewezen op de memo die de staf van de commissie Financiën hier over heeft opgesteld.(zie bijlage).
• - 

  De stemmingen in de Tweede Kamer over de suppletoire begrotingen vinden naar verwachting plaats op 3 juli 2025. Op dinsdag 8 juli 2025 is de laatste vergaderdag voor het zomerreces van de Eerste Kamer, wat betekent dat er feitelijk een week over blijft vóór het zomerreces. In de commissie FIN is op 27 mei 2025 aangekondigd dat de griffie op 17 juni 2025 in alle commissies zal inventariseren over welke suppletoire begrotingen in het kader van de Voorjaarsnota nog vóór het zomerreces een plenair debat wordt gewenst.
• - 

  Op 20 mei heeft de commissie ten aanzien van de procedurele mogelijkheden met betrekking tot de Voorjaarsnota 2025 besproken dat gebruik kan worden gemaakt van de gelegenheid om op 27 mei 2025 (via de fractielijnen en in de commissie FIN) inbreng te leveren voor schriftelijk overleg van de commissie Financiën met de minister van Financiën over de Voorjaarsnota 2025. Een aantal fracties heeft hier gebruik van gemaakt. Verder is besloten om af te wachten welk besluit de commissie Financiën op 27 mei 2025 neemt over het mogelijk voeren van een plenair (beleids)debat over de Voorjaarsnota 2025 en dit besluit op 3 juni 2025 (vandaag) te agenderen.
• - 

  Op 27 mei 2025 heeft de commissie FIN met betrekking tot de behandelwijze van de voorjaarsnota besloten op grond van artikel 51 lid 1 RvOEK verlof te vragen voor een plenair (beleids)debat over de Voorjaarsnota, te houden op 1 juli 2025.

Stand van zaken Tweede Kamer

De Tweede Kamer heeft een plenair debat over de Voorjaarsnota gepland op 11 juni 2025. Op 22 mei 2025 is inbreng geleverd voor een schriftelijke (feitelijke) vragenronde. Deze inbreng is ter informatie toegevoegd. De stemmingen in de Tweede Kamer over de suppletoire begrotingen vinden naar verwachting plaats op 3 juli 2025. Op dinsdag 8 juli 2025 is de laatste vergaderdag voor het zomerreces van de Eerste Kamer, wat betekent dat er feitelijk een week over blijft vóór het zomerreces.

Beslispunt

Geeft de brief van de minister van OCW van 30 mei 2025 (31.288/36.600 VIII, Q) de commissie aanleiding:

• - 

  deze voor kennisgeving aan te nemen of wenst zij tot schriftelijk overleg over te gaan?
• - 

  de uitvoeringstatus van Motie 36.600 VIII, P te wijzigen?

Toelichting

• - 

  In bijgaande brief van 30 mei 2025 deelt de minister van OCW zijn visie met de Kamer over het borgen en versterken van de vrijheid, veiligheid en vertrouwen in de wetenschap en kondigt hij in dit verband diverse acties aan. Gesteld wordt voor een weerbaar wetenschappelijk ecosysteem onderzoekers veilig van externe bedreigingen, in academische vrijheid en met vertrouwen vanuit de maatschappij hun werk moeten kunnen doen. Verder wordt gewezen op de verantwoordelijkheden van overheid, instellingen, individuele wetenschappers en de politiek in het beschermen van academische vrijheid, de veiligheid van wetenschappers en het versterken van vertrouwen in de wetenschap.
• - 

  In genoemde brief wordt op p. 4 gerefereerd aan de Motie-Roovers (GroenLinks-PvdA) c.s. over academische vrijheid in Nederland (36.600 VIII, P) die op 25 maart 2025 is ingediend tijdens het debat over de Begrotingsstaten OCW en is aangenomen op 5 april 2025 waarin (onder meer) zorgen zijn geuit over vragenlijsten uit de VS aan Nederlandse wetenschappers. De minister benadrukt in deze brief dat hij in nauw contact staat met de UNL de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de KNAW om deze situatie te blijven monitoren.

Motie-Roovers (GroenLinks-PvdA) c.s. over academische vrijheid in Nederland (36.600 VIII, P)

In deze motie wordt de regering, de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het bijzonder, opgeroepen:

• - 

  pal voor academische vrijheid te blijven staan en de nadruk te leggen op het recht van wetenschappers en onderwijsinstellingen om zonder inmenging van buitenaf hun onderwijsinhoud en richtlijnen te bepalen;
• - 

  uit te spreken dat vragenlijsten uit de VS aan Nederlandse wetenschappers en/of onderwijsinstellingen absoluut ontoelaatbaar zijn;
• - 

  in gesprek te treden met UNL over hoe deze stellingname van de regering geoperationaliseerd kan worden en hoe de regering universiteiten en andere onderwijsinstellingen in Nederland actief kan ondersteunen in hun acties om de academische vrijheid te waarborgen.

Tweede Kamer

De Tweede Kamer heeft op 22 mei 2025 een ronde tafelgesprek gevoerd met experts over academische vrijheid. Dinsdag 3 juni 2025 staat een commissiedebat met de minister van OCW gepland over Aacademische vrijheid.

Beslispunt

• - 

  Wenst de commissie (via de Kamer) een adviesaanvraag bij de Onderwijsraad in te dienen over 'Stelselverkenning naar de inrichting van het voortgezet onderwijs en het vervolgonderwijs' (een en ander zoals geformuleerd in de zogenoemde inspiratielijst van de Onderwijsraad, met dien verstande dat hierbij ook aandacht is voor de doorstroom vanuit primair onderwijs naar voortgezet onderwijs, kansengelijkheid en kwaliteit van onderwijs?)
• - 

  En/of wenst de commissie een andere adviesvraag op te nemen in het Werkprogramma van de Onderwijsraad?

Toelichting

• - 

  Op 27 mei 2025 heeft uw commissie een gesprek gevoerd met de Onderwijsraad. Onderwerp van gesprek was onder meer het Werkprogramma van de Onderwijsraad en eventuele adviesaanvragen die aan dit werkprogramma kunnen worden toegevoegd. In dit verband heeft de Onderwijsraad een zogenoemde Inspiratielijst gemaakt waar drie onderwerpen op staan. De commissie OCW van de Tweede Kamer heeft reeds twee van deze drie onderwerpen geselecteerd voor adviesaanvraag, te weten: 'Speciaal Onderwijs ' en 'Polarisatie tussen ouders en school '. Het resterende onderwerp op de inspiratielijst is 'Stelselverkenning naar de inrichting van het voortgezet onderwijs en het vervolgonderwijs '.
• - 

  Op 22 april 2025 heeft het lid Van Meenen (D66) in de commissievergadering geinformeerd naar de procedurele mogelijkheden om advies aan de Onderwijsraad te vragen over doorstroom vanuit primair onderwijs naar voortgezet onderwijs. De Onderwijsraad heeft op 27 mei 2025 op aangegeven dat dit thema onderdeel zou kunnen uitmaken van een eventuele adviesaanvraag over 'Stelselverkennning naar de inrichting van het voortgezet onderwijs en het vervolgonderwijs ' dat op de inspiratielijst staat vermeld. Op vragen van het lid Roovers (GroenLinks-PvdA) heeft de Onderwijsraad aangegeven dat ook kansengelijkheid en kwaliteit van onderwijs onderdeel van dit advies zouden kunnen zijn.
• - 

  Op 20 mei 2025 heeft uw commissie besloten om in de eerstvolgende commissievergadering na het gesprek met de Onderwijsraad te bezien of er behoefte bestaat de Onderwijsraad om advies te vragen.

Achtergrond en proces adviesaanvraag

Op grond van artikel 38 onder f RvOEK zijn commissies bevoegd de Kamer voor te stellen advies te vragen aan een adviescollege. Meer in het bijzonder regelt artikel 2 van de Wet op de Onderwijsraad (jo. artikel 17 van de Kaderwet adviescolleges) dat de Kamer zich tot de Onderwijsraad kan wenden voor advies. Het is de Kamer die het advies vraagt, maar het inhoudelijke initiatief ligt bij de betrokken commissie die een concept-adviesverzoek opstelt. Na instemming van de commissie zal vervolgens het voorstel om advies te vragen ter goedkeuring aan de Kamer worden voorgelegd.

Ter informatie: adviezen waar de Onderwijsraad in het gesprek op 27 mei 2025 aan refereerde

• - 

  Bekwaamheid beter borgen - 17 januari 2025
• - 

  Inzet van intelligente technologie - 28 september 2022
• - 

  Taal en rekenen in het vizier - 3 november 2022
• - 

  Tijd voor focus - 25 maart 2021

Beslispunt

Wenst de commissie naar aanleiding van de brief van 26 mei 2025 (36.176, G) de status van toezegging T03752 (nu: 'openstaand') te wijzigen te wijzigen in 'voldaan'?

Toelichting

• - 

  Op 24 oktober 2023 heeft voormalig staatssecretaris Uslu naar aanleiding van een vraag van het lid Veldhoen (GroenLinks-PvdA), toegezegd de ontwerp-AMvB ter uitvoering van de wet houdende Wijziging Mediabesluit 2008 in verband met investeringsverplichting grote streamingsdiensten aan de Kamer aan te bieden (T03752).
• - 

  Op 26 mei 2025 heeft de Kamer een brief (36.176, G) ontvangen van de minister van OCW waarin het ontwerpbesluit - onder verwijzing naar voornoemde toezegging - wordt aangeboden. Dit ontwerpbesluit is zoals doen gebruikelijk opgenomen in de lijst van gedelegeerde regelgeving (zie onder mededelingen en informatie).

Beslispunt

Wil de commissie nota nemen van de 'lijst met vragen en aandachtspunten ter ondersteuning van de beoordeling van wetgeving met een digitaliseringscomponent ' en zich voornemen deze lijst gedurende één jaar te gebruiken met het oog op evaluatie in het voorjaar van 2026?

Toelichting

In de afgelopen periode heeft de vaste commissie voor Digitalisering invulling gegeven aan één van de in de instellingsbrief genoemde focusgebieden, te weten het ontwikkelen van toetsingscriteria voor beoordeling van wetgeving (CXLVII, nr. N). De commissie heeft op 20 mei 2025 een lijst met vragen en aandachtspunten vastgesteld ter ondersteuning van de beoordeling van wetgeving met een digitaliseringscomponent. Aangezien wetgeving met een digitaliseringscomponent ook binnen andere Kamercommissies aan de orde is, acht de commissie het wenselijk dat voornoemde lijst met vragen en antwoorden bij alle commissies wordt aangereikt.

De commissie Digitalisering stelt voor de lijst gedurende een periode van één jaar te gebruiken, alvorens een definitieve versie vast te stellen. In het voorjaar van 2026 zal een evaluatie plaatsvinden. Ook tussentijds kunnen bevindingen, opmerkingen of voorstellen tot aanvulling worden doorgegeven aan de staf van bedoelde commissie. Het staat de commissie Digitalisering voor ogen om deze lijst met vragen en aandachtspunten over een jaar op te laten nemen als aanvulling op de Aandachtspunten voor Wetgevingskwaliteit.

Overzicht nieuw gepresenteerde Europese voorstellen (23-30 mei 2025)

Wegens een storing bij het documentenregister van de Europese Commissie was het niet mogelijk om het wekelijkse overzicht van nieuwe Europese voorstellen en mededelingen samen te stellen voor de periode van 23 mei tot en met 30 mei. Alle voorstellen en mededelingen die in deze periode zijn gepubliceerd zullen worden toegevoegd aan het overzicht van volgende week vrijdag 6 juni.

Hieronder is een overzicht van de openstaande correspondentie weergegeven. Een overzicht van wetsvoorstellen die bij de commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) in (schriftelijke) behandeling zijn, is hier te raadplegen.