Dinsdag 9 december 2025, commissie Europese Zaken (EUZA)

Op 4 november 2025 heeft de Europese Commissie haar Mededeling over het EU-uitbreidingspakket 2024 gepubliceerd. De commissie heeft op 18 november besloten om de kabinetsappreciatie af te wachten. De kabinetsappreciatie over het EU-uitbreidingspakket is op 28 november 2025 ontvangen.

Beslispunten:

• - 

  Wenst de commissie de Mededeling over het EU-uitbreidingspakket in behandeling te nemen?
• - 

  Zo ja, wenst de commissie in schriftelijk overleg te treden naar aanleiding van het uitbreidingspakket met de regering en/of de Europese Commissie?

Algemene Europese Beschouwingen 2026

De Algemene Europese Beschouwingen (AEB) is een van drie reguliere beleidsdebatten die de Eerste Kamer houdt (zie art. 114 Reglement van Orde). Het regeringsdocument 'De Staat van de Europese Unie' is het uitgangspunt voor de AEB. Dit document verschijnt gewoonlijk in het voorjaar. De AEB met de minister van Buitenlandse Zaken wordt doorgaans rond april gehouden.

In 2025 vond de AEB later plaats: op 4 november, vanwege de demissionaire status van het kabinet en start van een nieuwe bewindspersoon.

De commissie wordt verzocht om aan te geven in welke periode zij overweegt de AEB van 2026 te houden, mede met het oog op de vorming van een nieuw kabinet.

Het besluit van de commissie zal de griffie in staat stellen om met concrete datavoorstellen te komen en tijdig te starten met de voorbereidingen van een mogelijk werkbezoek aan Brussel.

Werkbezoek

Vóór de AEB wordt jaarlijks een werkbezoek aan Brussel georganiseerd, gewoonlijk in de maand voorafgaand aan de AEB. Vanwege de beschikbaarheid van de gewenste gesprekspartners start de organisatie daarvan ruim van tevoren (in de regel in december als de AEB in april gehouden wordt en het werkbezoek in maart).

Omwille van de omvang van de delegatie is het de gewoonte dat deze wordt samengesteld uit één woordvoerder per fractie (doorgaans diegenen die het woord zullen voeren bij de AEB).

Gezien het huidige aantal fracties in de Eerste Kamer kan de groepsgrootte volgend jaar een uitdaging voor de organisatie vormen als alle fracties deelnemen, bijvoorbeeld beperkte beschikbaarheid van een voldoende ruime vergaderzaal in het gebouw van de spreker (bv. Europese Commissie) of onvoldoende ruimte voor het gesprek dat gewoonlijk in de residentie van de Permanente Vertegenwoordiger in Brussel wordt gehouden.

De commissie wordt dan ook verzocht om te overwegen of aanpassingen aan het concept van het werkbezoek nodig of wenselijk zijn. Daarbij kan gedacht worden aan de volgende scenario's:

• 1. 

  Deelname blijft open voor één woordvoerder per fractie: Dit kan gevolgen hebben voor het aantal gesprekken dat kan worden ingepland, voor de locatie die daarvoor beschikbaar is (bv. een conferentiezaal) of voor het al dan niet kunnen plaatsvinden van het bezoek.
• 2. 

  Het instellen van een maximum aantal deelnemers aan het werkbezoek: De staf gaat bij de te bezoeken instelling(en) en organisatie(s) na hoe groot de delegatie maximaal kan zijn. Mogelijk kan dit voor sommige zalen gemiddeld maximaal tussen de 10-12 leden liggen. In de commissie wordt vervolgens besproken en besloten welke fracties een lid kunnen afvaardigen. Bij een volgend werkbezoek kunnen dan andere fracties aan de beurt zijn.
• 3. 

  Het uitnodigen van sprekers uit Brussel voor één of meerdere gesprekken in Den Haag. De beschikbaarheid van gewenste sprekers (zoals van de Europese instellingen) is niet verzekerd.

Beslispunten:

• - 

  In welke periode wenst de commissie de AEB in 2026 te houden?
• - 

  Wenst de commissie een werkbezoek aan Brussel te houden? Zo ja, in welke periode en welke vorm?

Terugkoppeling: COSAC plenair

Van 30 november tot 2 december 2025 vond de LXXIV COSAC plaats onder het Deense voorzitterschap. Namens de Eerste Kamer namen commissievoorzitter Van Apeldoorn en het lid Van Rooijen (50PLUS) deel. Zij zullen een korte terugkoppeling van de bijeenkomst geven.

De aangenomen conclusies en contributies zijn toegevoegd aan het agendapunt.

Er is niet overgegaan tot stemming over de voorgestelde amendementen op het reglement van orde van de COSAC.

Aankondiging: COSAC Voorzittersbijeenkomst

Op 11-12 januari 2026 vindt in Nicosia (Cyprus) de COSAC Voorzittersbijeekomst plaats. De commissievoorzitter zal hieraan deelnemen. De bijeenkomst is met name bedoeld als voorbereiding op de plenaire COSAC-vergadering van 15-17 maart 2026.

Het programma voor deze bijeenkomst is op 4 december ontvangen. Hierdoor konden nog geen ambtelijke annotaties worden voorbereid. Het is de verwachting dat er vóór de Voorzittersbijeenkomst geen EUZA-commissievergadering meer zal plaatsvinden. De eventuele voorbespreking is om die reden heden geagendeerd.

Beslispunt:

• - 

  Wenst de commissie de delegatieleider aandachtspunten voor de COSAC Voorzittersbijeenkomst mee te geven?

Op vrijdag 28 november en zaterdag 29 november vond in de Kamer van Afgevaardigden van Luxemburg een plenaire zitting van het Beneluxparlement plaats (zie nieuwsbericht). Delegatieleider Talsma (o.v.) en aanwezige delegatieleden zullen hierover kort terugkoppelen.

De minister van Buitenlandse Zaken heeft een verslag van de Raad Algemene Zaken (RAZ) van 17 november 2025 en de geannoteerde agenda van de RAZ van 16 december 2025 aan de Kamer doen toekomen.

Verslag Raad Algemene Zaken, 17 november 2025

Op de volgende onderwerpen uit de geannoteerde agenda wordt in het bijzonder gewezen, bijvoorbeeld omdat deze eerder in uw commissie aan de orde zijn geweest:

• - 

  het Meerjarig Financieel Kader: dit was de tweede van drie MFK-besprekingen in de Raad om tot een eerste concept-negotiating box te komen. Aan de orde kwam pijler 1 van het voorstel voor het nieuwe MFK, namelijk de fusie van cohesie, landbouw/visserij en de HOME-fondsen in de Nationale en Regionale Partnerschapsplannen (NRPP's), en de terugbetaling van de NextGeneration EU-leningen.
• - 

  de voorbereiding van de Europese Raad van 18-19 december (met op de agenda: steun aan Oekraïne, het nieuwe MFK en EU-uitbreiding).
• - 

  het Werkprogramma van de Europese Commissie.
• - 

  de betrekkingen tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk.
• - 

  landenspecifieke rechtsstaatdialogen met Bulgarije, Tsjechië, Duitsland en Ierland.

Geannoteerde agenda Raad Algemene Zaken, 16 december 2025

Op de agenda staan onder andere het Meerjarig Financieel Kader (MFK), de voorbereiding van de Europese Raad van 18-19 december as., vereenvoudiging van EU-wetgeving en EU-uitbreiding.

• - 

  MFK: dit wordt de laatste in een serie van drie besprekingen met het oog op behandeling van de negotiating box tijdens de Europese Raad in december. De negotiating box zelf is nog in voorbereiding en ligt nog niet voor.
• - 

  voorbereiding Europese Raad van 18-19 december, onder andere over het MFK en EU-uitbreiding.
• - 

  vereenvoudiging van EU-wetgeving, naar aanleiding van de overzichts- en voortgangsrapporten van de Europese Commissie.
• - 

  het jaarlijkse uitbreidingspakket van de Commissie (zie ook agendapunt 5). Tevens komt het onder voorbehoud sluiten van enkele hoofdstukken in de toetredingsonderhandelingen met Montegro aan de orde. Op 11 december zal tijdens een informele bijeenkomst van de ministers voor Europese Zaken in Lviv, Oekraïne de voortgang van het Oekraïense toetredingsproces worden besproken.
• - 

  Wetgevingsprogramma: de Commissie zal als vervolg op de publicatie van het Commissie Werkprogramma een gezamenlijke verklaring presenteren en hierover met de Raad van gedachten wisselen. De tekst van de verklaring is nog niet bekend.

Kennissessie Europees Werkprogramma

Vandaag, 9 december 2025, van 18:30 tot 20:00 uur in commissiekamer 1 zijn leden en fractiemedewerkers van harte welkom bij een besloten informele kennissessie door de griffie over het Werkprogramma van de Europese Commissie 2026 en de totstandkoming van het Europees Werkprogramma van de Eerste Kamer. Een medewerker van de vertegenwoordiging van de Europese Commissie in Nederland zal het Werkprogramma van de Europese Commissie toelichten en er wordt ingegaan op de stappen in het proces om tot het Europees Werkprogramma van de Eerste Kamer te komen.

Herinnnering inleveren prioriteiten Europees Werkprogramma

In herinnering wordt hier gebracht dat de deadline voor het aanleveren van de prioriteiten van de fracties voor het Europees Werkprogramma woensdag 17 december 2025, 12:00 uur, is. In het kader van de procedure voor prioritering voor het Werkprogamma is afgelopen vrijdag de kabinetsappreciatie per e-mail aan de fracties verstuurd.

Op 28 oktober jl. heeft de Voorzitter van het Europees Parlement de Voorzitters van beide Kamers in kennis gesteld van het besluit van het Europees Parlement op 5 mei 2025 om een Europese Orde van Verdienste in te stellen. De onderscheiding is bedoeld om verwezenlijkingen van personen te eren 'die een aanzienlijke bijdrage hebben geleverd aan de Europese eenmaking of aan de bevordering en verdediging van de in de Verdragen verankerde waarden'. De Orde zal jaarlijks worden uitgereikt.

Verschillende instanties, waaronder Voorzitters van parlementen, kunnen een voordracht doen voor de benoeming van een persoon in de Orde. Zie bijgaande correspondentie met daarin de aankondiging van en procedure voor de Orde, een uitnodiging voor het voordragen van een kandidaat en verdere informatie over bijbehorende voorwaarden. De deadline voor het voordragen van een kandidaat is 31 december 2025.

Een eventuele voordracht door de Eerste Kamervoorzitter is ter beoordeling aan de commissie EUZA voorgelegd.

In de vergadering van 18 november heeft de commissie besloten om tot 2 december jl. de gelegenheid te bieden om mogelijke kandidaten voor voordracht door de Voorzitter voor te stellen en mogelijke kandidaten heden te bespreken. De bespreking zal in beslotenheid plaatsvinden, omdat het personen betreft.

Beslispunt:

• - 

  Hoe wenst de commissie de Kamervoorzitter te adviseren inzake het doen van een voordracht voor de Europese Orde van Verdienste?