Dinsdag 9 december 2025, commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV)

Beslispunt

Hoe wenst de commissie, na kennisneming van de nota naar aanleiding van het verslag, te besluiten?

• - 

  het wetsvoorstel aan te melden voor plenaire behandeling of
• - 

  voor te stellen over het wetsvoorstel te stemmen of
• - 

  het wetsvoorstel aan te melden voor afdoening als hamerstuk, dan wel
• - 

  een datum te bepalen voor het leveren van inbreng voor een tweede verslag.

NB - In het verslag bij het wetsvoorstel Maatwerkaanpak PAS-projecten (36755, C) is conform het verzoek van de leden van de fracties van GL-PvdA, PvdD en SP gevraagd de nota naar aanleiding van het verslag op hetzelfde moment aan de Kamer te sturen als de beantwoording van de vervolgvragen uit de brief van 7 oktober 2025 n.a.v. het mondeling overleg (van 18 april 2023) over Rechtsbescherming, rechtsgelijkheid en het bewaken van de rechtsstaat in relatie tot de uitwerking van natuur- en milieuwetgeving in Nederland. (zie: agendapunt 3)

Toelichting

• - 

  Het voorstel is op 30 september 2025 aangenomen door de Tweede Kamer. Zie bijgevoegd stemmingsoverzicht.
• - 

  De minister van LVVN heeft al op 27 mei 2025 verzocht om een spoedige behandeling van dit wetsvoorstel (36755, A).
• - 

  De nota naar aanleiding van het verslag is op 2 december 2025 ontvangen (36755, D).

Beslispunt

• - 

  Wenst de commissie het zevende verslag schriftelijk overleg (35334/33576, CH) voor kennisgeving aan te nemen of wenst zij naar aanleiding daarvan een datum te bepalen voor het leveren van inbreng voor een achtste ronde schriftelijk overleg?

NB - In het verslag bij het wetsvoorstel Maatwerkaanpak PAS-projecten (36755, C) is conform het verzoek van de leden van de fracties van GL-PvdA, PvdD en SP gevraagd de nota naar aanleiding van het verslag op hetzelfde moment aan de Kamer te sturen als de beantwoording van de vervolgvragen uit de brief van 7 oktober 2025 n.a.v. het mondeling overleg (van 18 april 2023) over Rechtsbescherming, rechtsgelijkheid en het bewaken van de rechtsstaat in relatie tot de uitwerking van natuur- en milieuwetgeving in Nederland. (zie: agendapunt 2)

Toelichting

• - 

  Naar aanleiding van het mondeling overleg over rechtsbescherming, rechtsgelijkheid en het bewaken van de rechtsstaat in relatie tot de uitwerking van natuur- en milieuwetgeving in Nederland, dat op 18 april jl. werd gehouden (verslag mondeling overleg: 35334/33576, BF), is vóór het zomerreces van 2023 schriftelijk overleg gevoerd met de minister van I&W en de minister voor Rechtsbescherming (verslag schriftelijk overleg (35334/33576, BI).
• - 

  Vervolgens zijn een tweede (35334/33576, BL), derde (35334/33576, BN), vierde (35334/33576, BP), vijfde (35334/33576, BQ) en zesde ronde (35334/33576, BU) schriftelijk overleg gehouden.
• - 

  De commissie besloot op 4 februari 2025 na kennisnemiing van de zesde overlegronde de behandeling van het nader schriftelijk overleg (35334/33576, BU), voor zover het gaat over de luchtvaart, over te dragen aan de commissie I&W/VRO en het aan die commissie over te laten de mogelijkheid te bieden tot het leveren van inbreng voor nader schriftelijk overleg.
• - 

  Voorts besloot zij op die datum het nader schriftelijk overleg (35334/33576, BU), voor zover het betrekking heeft op de PAS-melders, aan te houden totdat de volgende informatie beschikbaar is.

  Ten eerste de kabinetsreactie op het Rli-rapport 'Met recht balanceren: juridisering in de leefomgeving '. Deze reactie is aan de Kamer aangeboden op 21 februari 2025 (33118, GI).

  Ten tweede de kabinetsreactie op het adviesrapport van de Staatscommissie rechtsstaat ‘De gebroken belofte van de rechtsstaat ’. Deze kabinetsreactie is verschenen op 4 juli 2025: 29279, AC.

• - 

  De minister van I&W en de staatssecretaris van LVVN hebben aangegeven (35334/33576, BU, blz. 10) na verschijning van de kabinetsreactie op het adviesrapport van de staatscommissie graag op basis van vragen over PAS-melders te willen reflecteren op de inzichten uit het rapport.
• - 

  Op 23 september jl. is door het lid Kluit (GL-PvdA) inbreng geleverd voor een zevende ronde schriftelijk overleg. De brief was, evenals voorgaande brieven in dit dossier, gericht aan de minister van I&W. Laatstgenoemde heeft de brief vanwege de inhoud ter beantwoording overgedragen aan het ministerie van LVVN. De commissie heeft vervolgens verzocht om de beantwoording gelijktijdig te laten plaatsvinden met de aanbieding van de nota n.a.v. verslag wetsvoorstel maatwerkaanpak PAS-projecten (36755, C). De antwoordbrief is op 3 december 2025 ontvangen en staat vandaag ter bespreking geagendeerd (verslag schriftelijk overleg (35334/33576, CH).
• - 

  .

Beslispunt

• - 

  Welke leden wensen naar aanleiding van het verslag van nader schriftelijk overleg (33.576, AP) over de gewijzigde Habitatrichtlijn vandaag inbreng te leveren voor een vierde ronde schriftelijk overleg?

Toelichting

Richtlijn EU 2025/1237 (wijziging beschermingsstatus van de wolf)

• - 

  Op 7 maart heeft de Europese Commissie een voorstel gepubliceerd tot wijziging van de Habitatrichtlijn (Richtlijn inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (92/43/EEG)) voor wat betreft de beschermde status van de wolf (COM(2025)106).
• - 

  In voorstel COM(2025)106 wordt de beschermde status van de wolf verlaagd door de wolf te verplaatsen van Bijlage IV naar Bijlage V bij de Habitatrichtlijn. Hiermee wordt de beschermde status van de wolf onder de Habitatrichtlijn in lijn gebracht met het aangepaste Verdrag van Bern dat op 7 maart 2025 in werking is getreden. Het BNC fiche is op 11 april 2025 ontvangen (bijgevoegd).
• - 

  De defintieve versie van de gewijzigde Habitatrichtlijn is inmiddels op 24 juni 2025 gepubliceerd (Richtlijn 2025/1237) in het Publicatieblad van de Europese Unie en op 14 juli 2025 in werking getreden. Lidstaten dienen uiterlijk op 15 januari 2027 aan de Richtlijn te voldoen.
• - 

  Op 3 november 2025 stuurde de minister van Buitenlandse Zaken de kwartaalrapportage over de stand van zaken van implementatie richtlijnen in het derde kwartaal 2025 (21.109, BL). In deze kwartaalrapportage schrijft de minister dat de implementatie van Richtlijn EU 2025/1237 in nationale wetgeving niet op schema ligt (bijlage 2, onder nr. 68). De kwartaalrapportage is ter informatie bijgevoegd.

(Nader) schriftelijk overleg

• - 

  Naar aanleiding van het voorstel tot wijziging van de Habitatrichtlijn heeft de commissie in mei schriftelijk overleg gevoerd (33.576, AK). In juli en oktober gevolgd door nader schriftelijk overleg (respectievelijk 33.576, AN en (33.576, AP).
• - 

  Uw commissie heeft op 11 november jl. - naar aanleiding van het verslag nader schriftelijk overleg (33576, AP) - op verzoek van het lid Nicolaï (PvdD) besloten om vandaag gelegenheid te bieden tot het leveren van inbreng voor een vierde ronde schriftlelijk overleg over Richtlijn EU 2025/1237 (wijziging Habitatrichtlijn i.v.m. wijziging beschermde status van de wolf).

Ter informatie

Openstaande 'wolf-gerelateerde' correspondentie (zie: het overzicht openstaande correspondentie en wetgevingsverslagen commissie LNV, opgenomen onder deze agenda) :

• - 

  Brief verzonden 10-10-2025 - 33.576, AO (reactie: rond 10-01-2026): Nader schriftelijk overleg met de Europese Commissie over Richtlijn EU 2025/1237 (wijziging Habitatrichtlijn i.v.m. wijziging beschermde status van de wolf).

Beslispunten

Hoe wenst u - na kennisneming van de oproep van de staatssecretaris van LVVN van 5 december 2025 (zie onder) - en gelet op de volgende voorliggende verslagen:

• - 

  verslag nader schriftelijk overleg (33118, GX) over het ontwerpbesluit bescherming wolf en goudjakhals en
• - 

  verslag schriftelijk overleg inzake o.a. de appreciatie van het advies van de Raad van State (33118, GY),

vandaag te besluiten over de behandeling van het voorgehangen ontwerpbesluit bescherming wolf en goudjakhals?

NB - In de aanbiedingsbrief van 5 december 2025 bij het verslag schriftelijk overleg (33118, GY) doet de staatssecretaris van LVVN de volgende oproep aan de Eerste Kamer: 'Gezien de ruime tijd die nu in het kader van de voorhang is uitgetrokken alsmede de maatschappelijke urgentie, en gezien het aanstaande tweeminutendebat van de Tweede Kamer over het ontwerpbesluit, verzoek ik uw Kamer de behandeling van het Ontwerpbesluit spoedig af te ronden, zodat de benodigde verdere stappen voor vaststelling van de besluit gezet kunnen worden en de inwerkingtreding zo snel mogelijk kan plaatsvinden .'

Ter info: Het 'aanstaande tweeminutendebat' in de Tweede Kamer staat gepland voor de week van 15 december 2025.

Toelichting

Voorhang ontwerpbesluit

• - 

  Het Besluit houdende wijziging van het Besluit activiteiten leefomgeving en van het Besluit kwaliteit leefomgeving (bescherming wolf en goudjakhals) is bij brief van 6 juni 2025 (33118, GL) voorgehangen bij beide Kamers. De reactietermijn van deze voorhang was 8 juli 2025.
• - 

  Met het ontwerpbesluit wordt enerzijds de aanpassing van de Europese regelgeving over de bescherming van wolven, zoals opgenomen in richtlijn 2025/1237, vertaald naar de nationale regelgeving. Anderzijds wordt met het voorgestelde besluit de mogelijkheid gecreëerd om op te kunnen treden bij incidenten met wolven en tegelijk voldoende bescherming aan wolven te bieden.
• - 

  De defintieve versie van de gewijzigde Habitatrichtlijn is inmiddels op 24 juni 2025 gepubliceerd (Richtlijn 2025/1237) in het Publicatieblad van de Europese Unie en op 14 juli 2025 in werking getreden. Lidstaten dienen uiterlijk op 15 januari 2027 aan de Richtlijn te voldoen.
• - 

  Omdat de gewijzigde Habitatrichtlijn (2025/1237) eerder in werking is getreden dan het voorgehangen ontwerpbesluit, ontstaat er een overgangsperiode. De staatssecretaris van LVVN wijst er in de aanbiedingsbrief van de voorhang op dat het van belang is deze overgangsperiode zo kort mogelijk te houden en het besluit zo spoedig mogelijk in werking te laten treden. De staatssecretaris van LVVN gaf daarom aan over het ontwerpbesluit aansluitend aan de voorhangperiode spoedadvies te willen vragen aan de Afdeling advisering van de Raad van State.
• - 

  Naar aanleiding van deze voorhang heeft de commissie de staatssecretaris op 2 juli jl. per brief verzocht al het nodige te doen om de beschermingsstatus van de wolf zoals bedoeld in bijlage IX van het Besluit activiteiten leefomgeving te garanderen teneide te voorkomen dat er een leemte onstaat.
• - 

  In zijn reactie van 7 juli (verslag schriftelijk overleg 33118, GM) is de staatssecretaris ingegaan op dit verzoek en op het verzoek van de commissie in de brief van 4 juli 2025 om geen onomkeerbare stappen te zetten voordat de Kamerbehandeling van het ontwerpbesluit is afgerond. Hij besluit zijn reactie met de volgende passage:

  'Aan uw verzoek om geen onomkeerbare stappen te zetten voordat de Kamerbehandeling van het ontwerpbesluit is afgerond, geef ik uiteraard gehoor. Ik beschouw daarin het vaststellen en publiceren van het besluit in het Staatsblad met het oog op inwerkingtreding als de eerste onomkeerbare handeling in het proces. Om onnodige vertraging te voorkomen zal ik parallel aan de behandeling door uw Kamer en de Tweede Kamer op korte termijn het ontwerpbesluit aan de Raad van State voorleggen voor een spoedadvies. Daarnaast zal ik de (nadere) vragen van uw Kamer in uw brieven van 4 en 7 juli jl. op korte termijn al beantwoorden om de behandeling door uw Kamer te bespoedigen. Een snelle behandeling door uw Kamer is ook belangrijk om de overgangsperiode zo kort mogelijk te houden .'

• - 

  De commissie besloot het verslag schriftelijk overleg 33118, GM te betrekken bij het plenaire debat over de suppletoire LVVN-begroting in het kader van de Voorjaarsnota op 8 juli 2025.
• - 

  Op 4 juli 2025 heeft de commissie in een afzonderlijke brief inhoudelijke vragen gesteld over het voorgehangen ontwerpbesluit; deze brief werd besloten met het hiervoor genoemde verzoek om geen onomkeerbare stappen te zetten voordat de Kamerbehandeling van het ontwerpbesluit is afgerond.
• - 

  Naar aanleiding van de vervolgens op 17 juli 2025 ontvangen reactie (verslag nader schriftelijk overleg 33118, GN) heeft de commissie op 23 september 2025 voor de derde keer inbreng geleverd voor schriftelijk overleg. De beantwoording van laatstbedoelde vragen stond op 25 november 2025 geagendeerd en de commissie besloot toen eerst de antwoorden op de op 4 november gestelde vragen over de appreciatie van het advies van de Raad van State af te wachten alvorens het verslag nader schriftelijk overleg (33118, GX) te behandelen. Die antwoorden zijn op 5 december 2025 ontvangen (verslag schriftelijk overleg 33118, GY).

Advisering Raad van State

• - 

  Het ontwerpbesluit is op 14 juli 2025 ter advisering voorgelegd aan de Afdeling advisering van de Raad van State. Conform de wens van het parlement besloot de staatssecretaris de voorhangperiode te verlengen. Vanwege de spoed is niet gewacht met de adviesaanvraag aan de Raad van State. Daardoor lopen de trajecten parallel en is het advies van de Raad al beschikbaar terwijl de gedachtewisseling met de Kamers nog niet is afgerond. De staatssecretaris van LVVN heeft op 15 september jl. het advies van de Raad van State aangeboden (33118, GS). Hij gaf daarbij aan het advies te bestuderen en op korte termijn zijn appreciatie van het advies met de Kamer te delen. De Raad van State adviseert om het ontwerpbesluit alleen te nemen na aanpassing op een aantal fundamentele punten (dictum C).
• - 

  Op 10 oktober 2025 heeft de staatssecretaris van LVVN de Nota van Antwoord op de internetconsultatiereacties op het ontwerpbesluit alsmede de appreciatie van het advies van de Raad van State aangeboden (33118, GT). De staatssecretaris is voornemens het ontwerpbesluit door te zetten en het advies van de Afdeling advisering op onderdelen te volgen en het ontwerpbesluit en de bijbehorende nota van toelichting te wijzigen en aan te vullen (daarna zal het gewijzigde ontwerpbesluit opnieuw worden voorgelegd aan de ministerraad, tezamen met het nader rapport). Uit de beslisnota bij de brief blijkt dat naar aanleiding van het advies van de Raad van State twee opties zijn besproken en dat is gekozen voor optie 2:

  • - 

    Optie 1 was het besluit te beperken tot het voldoen aan de EU verplichtingen, te weten de implementatie van het feit dat de wolf van bijlage IV naar bijlage V van de Habitatrichtlijn is verplaatst, met bijbehorend beschermingsregime. In deze optie is ook voorgesteld om de in het ontwerpbesluit opgenomen voorzieningen voor de goudjakhals en de regeling met terugwerkende kracht voor de verlening van tegemoetkomingen voor wolvenschade te handhaven omdat daar in het advies geen bezwaren tegen waren.
  • - 

    Optie 2 was om het besluit grotendeels ongewijzigd door te zetten, te weten met een zo goed mogelijke verdere onderbouwing van de definities van probleemwolf en probleemsituatie. Alleen de koepelvergunning zou, conform het advies van de Raad van State, worden geschrapt zodat vergunningverlening – net als nu – per individueel geval gebeurt.
• - 

  Op 4 november 2025 hebben leden van de fracties van de PvdD, GroenLinks-PvdA en de SP gezamenlijk vragen gesteld naar aanleiding van de op 10 oktober ontvangen appreciatie van het advies van de Raad van State. De op 5 december 2025 ontvangen beantwoording van deze vragen staat vandaag ter bespreking geagendeerd (verslag schriftelijk overleg 33118, GY).
• - 

  Volgens de op 10 oktober 2025 aan de Tweede Kamer aangeboden antwoorden (TK 33118, 305, blz. 4) kan de Kamer in het kader van de voorhangprocedure desgewenst reageren op de naar aanleiding van het advies van de Raad van State voorgenomen wijzigingen in het ontwerpbesluit en in de nota van toelichting.

Stand van zaken Tweede Kamer

• - 

  In de procedurevergadering LVVN van 18 juni 2025 is de staatssecretaris van LVVN verzocht om geen onomkeerbare stappen te zetten ten aanzien van het ontwerpbesluit voordat de behandeling van het ontwerpbesluit in de Kamer is afgerond. In zijn reactie van 23 juni op dat verzoek (TK 33118, 298) laat hij weten uitvoering te geven aan dat verzoek, maar wel benadrukt hij de (procedurele of inhoudelijke) behandeling van het ontwerpbesluit af te ronden vóór de afloop van de voorhangperiode op 8 juli a.s., zodat het ontwerpbesluit voor spoedadvies aan de Raad van State kan worden voorgelegd.
• - 

  In de procedurevergadering LVVN van 2 juli stonden zowel het ontwerpbesluit (TK 33118, 295) geagendeerd alsook de reactie van de staatssecretaris van LVVN op het verzoek van de commissie om geen onomkeerbare stappen te zetten (TK 33118, 298). In zijn brief van 9 juli 2025 aan Tweede Kamer (TK 33118, 299) schetst de staatssecretaris van LVVN het proces en gaat hij nogmaals in op de vraag hoe hij zal omgaan met het verzoek van de Tweede Kamer geen onomkeerbare stappen te zetten.
• - 

  Op 19 september 2025 is inbreng geleverd voor schriftelijk overleg over het voorgehangen ontwerpbesluit. De antwoorden zijn op 10 oktober 2025 ontvangen (TK 33118, 305). In de procedurevergadering van de commissie LVVN van 26 november 2025 is naar aanleiding hiervan besloten een tweeminutendebat aan te vragen met als eerste spreker het lid Ouwehand (PvdD); dat debat staat gepland voor de week van 15 december 2025.

Ter informatie

Openstaande 'wolf-gerelateerde' correspondentie (zie: het overzicht openstaande correspondentie en wetgevingsverslagen commissie LNV, opgenomen aan het slot van deze agenda) :

• - 

  Brief verzonden 10-10-2025 - 33.576, AO (reactie: rond 10-01-2026): Nader schriftelijk overleg met de Europese Commissie over Richtlijn EU 2025/1237 (wijziging Habitatrichtlijn i.v.m. wijziging beschermde status van de wolf).

Beslispunten

• - 

  Welke leden wensen vandaag inbreng te leveren voor nader schriftelijk overleg n.a.v. het verslag schriftelijk overleg over de eerste en tweede kwartaalrapportage CBS (33037/36618, BK) en de op 20 november 2025 aangeboden derde kwartaalrapportage CBS (33037/36618, BL).
• - 

  Kunt u ermee instemmen de op 15 juli 2025 op voorstel van het lid Prins (CDA) verzonden brief af te voeren, nu het ministerie ambtelijk heeft gemeld de Eerste Kamer hierop geen separate reactie te zullen sturen en in de aanbiedingsbrief inzake de derde CBS-kwartaalrapportage van 20 november 2025 (33037/36618, BL) op verzoek van de Tweede Kamer is ingegaan op de meest actuele inschatting van de deelname aan de Lbv en Lbv-plus en het effect daarvan op de mestproductie?

Toelichting

• - 

  De commissie heeft op 18 maart jl. naar aanleiding van de brief van 6 maart 2025 over de voortgang van de mestproductie (36618, J) besloten de status van toezegging T03947 als voldaan aan te merken.
• - 

  Vervolgens is op 1 april 2025 inbreng geleverd voor schriftelijk overleg. De antwoorden op de gestelde vragen zijn - met enige vertraging - ontvangen op 2 oktober 2025 (verslag schriftelijk overleg 33037/36618, BF). Conform het besluit van uw commissie is dit verslag op 25 november jl. geagendeerd, gelijktijdig met de de bespreking van de antwoorden op de brief 10 oktober 2025 over de ontwikkeling van de mestproductie (zie hierna).
• - 

  Op 3 juli 2025 heeft de minister van LVVN de Kamer in lijn met toezegging T03947 aan de hand van de eerste CBS-kwartaalrapportage 2025 per brief (36618, M) geïnformeerd over de voortgang van de ontwikkeling van de mestproductie.
• - 

  Op 8 juli 2025 besloot de commissie naar aanleiding van de brief van 3 juli 2025 (36618, M) op voorstel van het lid Jaspers (BBB) de tweede kwartaalrapportage van het CBS over de fosfaat- en stikstofexcretie door de Nederlandse veestapel af te wachten en dit onderwerp dan opnieuw te agenderen.
• - 

  Het lid Kluit (GL-PvdA) verzocht bij die volgende agendering ook de brief van 30 juni 2025 (33037, AZ) betreffende de jaarlijkse rapportages Nederlands mestbeleid (rapportageverplichting uit de derogatiebeschikking) op te nemen.
• - 

  De tweede kwartaalrapportage 2025 van het CBS is ontvangen op 20 augustus 2025 (33037/36618, BB). Op voorstel van het lid Prins (CDA) was het ministerie per brief verzocht bij de aanbieding van de tweede CBS-kwartaalrapportage de Kamer ook te informeren over de effecten op de de fosfaat- en stikstofexcretie die voortvloeien uit de deelname van bedrijven aan de LBV en de LBV-plus regelingen. De op 15 juli 2025 verzonden brief is ter informatie als bijlage opgenomen. De aanbiedingsbrief bij de tweede kwartaalrapportage CBS bevat de volgende slotzin: 'Het effect van deelname aan de Lbv en Lbv-plus komt dan ook beperkt tot uiting in de prognose van het CBS.' Onder verwijzing naar deze slotzin heeft het ministerie van LVVN ambtelijk gemeld dat op de brief van 15 juli geen separate reactie van het ministerie van LVVN zal volgen, besloot uw commissie op 28 oktober jl. om de brief van 15 juli 2025 te agenderen bij de bespreking van de antwoorden op de brief 10 oktober 2025 over de ontwikkeling van de mestproductie (zie hierna).
• - 

  Op 20 november 2025 heeft de minister van LVVN, in lijn met de als voldaan aangemerkte toezegging T03947, de derde CBS-kwartaalrapportage aan de Kamers aangeboden (33037/36618, BL). Naar aanleiding van een verzoek van de Tweede Kamer gaat de minister daarbij in de aanbiedingsbrief ook in op de meest actuele inschatting van de deelname aan de Lbv en Lbv-plus en het effect daarvan op de mestproductie (inhoudelijk een reactie in lijn met het verzoek dat de Eerste Kamer heeft gedaan in de brief van 15 juli 2025).
• - 

  Op 25 november jl. besloot uw commissie op 9 december 2025 gelegenheid te bieden tot het leveren van inbreng voor nader schriftelijk overleg n.a.v. het verslag schriftelijk overleg over de eerste en tweede kwartaalrapportage CBS (33037/36618, BK) en de op 20 november 2025 aangeboden derde kwartaalrapportage CBS (33037/36618, BL).

CBS-kwartaalrapportages

• - 

  Link naar Eerste CBS kwartaalrapportage 2025 - Monitor fosfaat- en stikstofexcretie in dierlijke mest, d.d. 3 juli 2025
• - 

  Link naar Tweede CBS kwartaalrapportage 2025 - Monitor fosfaat- en stikstofexcretie in dierlijke mest, d.d. 20 augustus 2025
• - 

  Link naar Derde CBS kwartaalrapportage 2025 - Monitor fosfaat- en stikstofexcretie in dierlijke mest, d.d. 20 november 2025

Beslispunt

• - 

  Welke leden wensen naar aanleiding van het verslag nader schriftelijk (33576, AQ) vandaag inbreng te leveren voor een vierde ronde schrifteljk overleg ?

Toelichting

• - 

  Met betrekking tot de op 20 december 2024 aangeboden 10e voortgangsrapportage Natuur - VRN (33576, AF) is door de commissie drie keer schriftelijk overleg gevoerd:

  8 april 2024: Verslag schriftelijk overleg (33576, AH)

  18 juli 2025: verslag nader schriftelijk overleg (33576, AL)

  10 november 2025: verslag nader schriftelijk overleg (33576, AQ).

• - 

  Op 25 november jl. besloot u commissie naar aanleiding van laatstgenoemd verslag schriftelijk overleg op verzoek van het lid Van Kesteren (PVV) vandaag gelegenheid inbreng te leveren voor een vierde ronde schriftelijk overleg.

Beslispunt

• - 

  Wenst u dit voorstel - na kennisneming van de aan de Tweede Kamer aangeboden kabinetsappreciatie - in behandeling te nemen en zo ja, op welke wijze en wanneer?

Toelichting

• - 

  Op 14 oktober jl. besloot de commissie op voorstel van het lid Kluit (GL-PvdA) de regering te verzoeken om een BNC-fiche over het op 8 oktober 2025 gepubliceerde voorstel voor een Verordening tot uitvoering van de bilaterale vrijwaringsclausule in de partnerschapsovereenkomst EU-Mercosur en de interim-handelsovereenkomst EU-Mercosur met betrekking tot landbouwproducten.
• - 

  Dit voorstel heeft betrekking heeft op de douane-unie en de gemeenschappelijke handelspolitiek. Deze onderwerpen behoren tot de exclusieve bevoegdheid van de Europese Unie overeenkomstig artikel 3 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU); het indienen van een subsidiariteitbezwaar is derhalve niet mogelijk.
• - 

  Op 19 november 2025 stemde de Raad in met het voorstel zonder het te amenderen. Het Europees Parlement moet haar standpunt nog vaststellen.
• - 

  In plaats van een BNC-fiche is op 14 november 2025 een kabinetsappreciatie van het EU-Mercosurverdrag aangeboden aan alleen de Tweede Kamer (TK 31985, 107); deze brede appreciatie gaat ook in op het vandaag geagendeerde voorstel tot uitvoering van de bilaterale vrijwaringsclausule COM(2025)639.
• - 

  In de commissie BDO is naar aanleiding van de geannoteerde agenda Raad Buitenlandse Zaken Handel van 24 november 2025 (21501-02, HU) en de kabinetsappreciatie van het EU-Mercosurverdrag op 2 december jl. inbreng geleverd voor schriftelijk overleg.
• - 

  Terzijde kan worden opgemerkt dat op bladzijde 4 van de appreciatie onder het kopje 'Nederlands derogatieverzoek nitraatrichtlijn ' een passage is opgenomen over de Nederlandse inzet op dat punt.

Beslispunt

• - 

  Welke leden wensen vandaag inbreng te leveren voor schriftelijk overleg over het voorstel en de daarover ontvangen kabinetsappreciatie (22112, JP)?

Toelichting

• - 

  Op 7 november 2025 ontving de Kamer de kabinetsappreciatie over het voorstel van de Europese Commissie tot wijziging van de Verordening over ontbossingsvrije producten (EUDR). Dit voorstel is op 21 oktober 2025 gepubliceerd en behelst het beperken en voorkomen van ontbossing en verdere bosdegradatie in de Europese Unie en daarbuiten (COM(2025)652). De deadline voor het indienen van een subsidiariteitsbezwaar is op 19 januari 2026.
• - 

  Volgens de appreciatiebrief van de staatssecretarissen van LVVN en BHO zal Nederland, alles afwegende en de balans in het voorstel tussen lastenverlichting en natuurdoelen in overweging nemende, zich onthouden van stemming over het Commissievoorstel en pleiten voor een gratieperiode van één jaar. Een onthouding telt als tegenstem.
• - 

  Dit heeft juridische implicaties. Het zal tijd kosten om de reeds tot stand gebrachte Nederlandse uitvoeringswetgeving van de EUDR aan te passen. In de brief wordt opgemerkt dat het niet mogelijk is de betreffende regelgeving aan te passen, vóórdat de EUDR eind dit jaar van toepassing wordt. Het aanpassen van de regelgeving zal naar verwachting circa 1 à 1,5 jaar duren. Daardoor ontstaat de situatie dat de inhoud van de EUDR en de inhoud van de implementatieregelgeving niet overeenkomen, indien het voorstel wordt aangenomen. Dat geeft onduidelijkheid over de verplichtingen van ondernemingen. Deze onduidelijkheid zal door middel van voorlichting moeten worden weggenomen. Ook in de toelichting bij het inwerkingtredingsbesluit van de implementatieregelgeving zal hieraan aandacht moeten worden besteed.
• - 

  De brief met kabinetsappreciatie (22112, JP) komt in de plaats van het BNC-fiche.
• - 

  Naar aanleiding van de vermelding van de appreciatiebrief onder Mededelingen en informatie op 11 november jl. heeft het lid Kluit (GL-PvdA) verzocht dit onderwerp te agenderen. Op 25 november jl. is besloten 9 december gelegenheid te bieden tot leveren van inbreng voor schriftelijk overleg.
• - 

  In de Tweede Kamer is de kabinetsappreciatie geagendeerd voor schriftelijk overleg over de Landbouw- en visserijraad (december) met als inbrengdatum vrijdag 5 december 2025 om 16:00 uur.
• - 

  Op 4 december 2025 bereikten de Raad en het Europees Parlement een voorlopig akkoord op het voorstel. Dit akkoord moet nog worden bekrachtigd door beide instellingen alvorens het zal worden gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie.

A - Groene kaart inzake: An EU Action Plan for Plant-Based Foods

Op 25 november jl. heeft het Deense parlement de 'groene kaart' over een actieplan voor plantaardig voedsel naar de Europese Commissie verzonden. In de commissievergadering van 9 september 2025 besloot uw commissie dit initiatief te ondersteunen. De Tweede Kamer en het Portugese parlement hebben ook hun steun uitgesproken voor het Deense initiatief. De Europese Commissie stelt in een reactie dat wegens een gebrek aan een formele procedure voor een 'groene kaart', de oproep zal worden beschouwd als een gezamenlijk eigen initiatief van de lidstaten en dat ze de oproep serieus in behandeling zullen nemen en hier schriftelijk op zullen reageren. De tekst van de groene kaart is ter informatie bijgevoegd.

B - Beëindiging afroming pluimvee- en varkensrechten

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft op 19 november jl. haar adviezen uitgebracht over de ontwerpbesluiten inzake de beëindiging van de afroming van pluimvee- en varkensrechten en geadviseerd af te zien van de voorgestelde wijziging van het afromingspercentage en de besluiten niet door te zetten (dictum D; de adviezen zijn hier te vinden → RvS-advies pluimveerechten en RvS-advies varkensrechten).

• - 

  Naar aanleiding van een verzoek van de commissie LVVN in de Tweede Kamer om met spoed te reageren op deze op 24 november 2025 gepubliceerde adviezen van de Raad van State, heeft de minister haar reactie op vrijdag 28 november 2025 aan de Tweede Kamer geboden (TK 33037, 627). Volgens de brief heeft het kabinet besloten, mede op basis van de door het CBS recent gepubliceerde nieuwe prognose over de mestproductie 2025 (derde kwartaalrapportage 2025) en de nieuwe cijfers van RVO over de deelname aan Lbv- en Lbv-plus, beide besluiten wel door te zetten en het afromen nog in 2025 te beëindigen. De besluiten zullen naar verwachting in de week van 8 december 2025 worden gepubliceerd in het Staatsblad.
• - 

  In de Eerste Kamer is op 7 oktober 2025 over deze voorgehangen ontwerpbesluiten een plenair debat gevoerd met de minister van LVVN. De beide tijdens dit artikel 51-debat ingediende moties (33037, BG en 33037, BH) zijn verworpen.

C - Link naar de agenda van de eerstvolgende procedurevergadering van de vaste commissie voor Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) in de Tweede Kamer

Link: procedurevergadering LVVN (17 december 2025)

• - 

  Hieronder is een overzicht van de openstaande correspondentie weergegeven (dit betreft brieven en wetgevingsverslagen).
• - 

  Een overzicht van wetsvoorstellen die bij de commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) in (schriftelijke) behandeling zijn, is via deze LINK te raadplegen.
• - 

  Een overzicht van LNV-wetsvoorstellen in behandeling bij de Tweede Kamer is te raadplegen via deze LINK.