Inventarisatie

• - 

  Welke fracties wensen heden inbreng te leveren voor schriftelijk overleg met de staatssecretaris BZK, Digitalisering en Koninkrijkrelaties ?
• - 

  Wil de commissie in overweging nemen de - reeds ontvangen - inbreng van de voorzitter (zie bijgevoegde brief) commissiebreed te steunen?

Toelichting

Tijdens het plenaire debat over grip op algoritmische besluitvorming dat op 21 maart 2023 in de Kamer is gehouden is de Motie-Veldhoen (GroenLinks-PvdA) c.s. over codering van algoritmen binnen het wetgevingsproces (CXLVII, F) aangenomen.

Bij brief van 4 maart 2024 (CXLVII, P) is de commissie geïnformeerd over de resultaten en vervolgstappen inzake de ontwikkeling van een werkmethode waarbij, wanneer wetgeving door of met behulp van ICT wordt uitgevoerd, de digitale uitvoering onderdeel is van het wetgevingsproces. De commissie heeft n.a.v. de brief van 4 maart 2024 aan de staatssecretaris van BZK enkele vragen gesteld. Het antwoord hierop is op 28 juni 2024 ontvangen en het verslag van dit schriftelijk overleg (CXLVII, R) gaf aanleiding enkele nadere vragen te stellen.

Op 3 maart 2025 heeft de staatssecretaris van BZK schriftelijk gereageerd op de brief van 18 september 2024 met nadere vragen van de fractie van GroenLinks-PvdA en daarbij tevens voorgesteld een technische briefing te organiseren, met als doel om u nader te informeren over meerdere thema’s rondom algoritmen (CXLVII, T).

De commissie besloot de technische briefing af te wachten, alvorens de brief van de staatssecretaris van 3 maart 2025 (CXLVII, T) en de uitvoeringsstatus van de motie-Veldhoen (GroenLinks-PvdA) c.s. opnieuw ter bespreking te agenderen. Tijdens de commissievergadering van 15 april 2025 besloot de commissie de uitvoeringsstatus van de motie ongewijzigd te laten ('niet uitgevoerd') en heden gelegenheid te bieden voor het leveren van inbreng voor nader schriftelijk overleg met de staatssecretaris BZK.

Aanvullende toelichting

Uw voorzitter heeft een concept-brief opgesteld met een toelichting op het besluit van de commissie van 15 april jl. om de motie Veldhoen nog niet als uitgevoerd te beschouwen en gaat graag na of er draagvlak is - in een volgende commissievergadering vast te stellen - om de vragen commissiebreed voor te leggen. Zo nee, dan wordt graag nagegaan welke fracties zich bij de brief kunnen aansluiten.

Beslispunten

• - 

  Wenst de commissie het verslag schriftelijk overleg van 22 april 2025 (EK CXLVII, U) van de minister van OCW voor kennisgeving aan te nemen of ziet de commissie aanleiding om in nader schriftelijk overleg te treden? Zo ja, op welke termijn?
• - 

  Hoe wenst de commissie te oordelen over de uitvoeringsstatus van de motie-Gerkens (SP) c.s. over digitale geletterdheid op lerarenopleidingen (EK CXLVII, J)?

Toelichting

Tijdens het plenaire debat over grip op algoritmische besluitvorming dat op 21 maart 2023 in de Kamer is gehouden, is de motie-Gerkens (SP) c.s. over digitale geletterdheid op lerarenopleidingen aangenomen (EK CXLVII, J). In deze motie wordt de staatssecretaris van Digitalisering en Koninkrijkrelaties verzocht om met de minister van OCW in overleg te treden om de besturen van de lerarenopleidingen te bewegen tot het formuleren van een ambitie voor digitale geletterdheid op lerarenopleiding op landelijk niveau en hierover aan de Kamer te rapporteren.

De minister van OCW heeft op 13 februari 2024 de Kamer een brief gestuurd over de uitvoeringsstatus van de motie (EK CXLVII, O). In deze brief meldde de minister dat er kerndoelen voor digitale geletterdheid in ontwikkeling waren en dat over de voortgang hiervan gerapporteerd zou worden in de voorgangsrapportage Masterplan basisvaardigheden. Bij brief van 7 oktober 2024 werd de commissie geïnformeerd over de voortgang van de kerndoelen digitale geletterdheid (EK 31.293, E).

De commissie heeft op 22 november 2024 een brief gestuurd aan de minister van OCW met vragen van de fractie SP over de uitvoeringsstatus van de motie-Gerkens (SP) c.s. en de voortgang van de kerndoelen digitale geletterdheid. De minister van OCW heeft op 17 april 2025 gereageerd (EK CXLVII, U). De minister geeft aan hoe invulling zal worden geven aan de uitvoering van deze motie. De beantwoording ligt vandaag ter bespreking voor.

Beslispunt

Wenst de commissie het verslag schriftelijk overleg van 7 mei 2025 (EK 26.643, J) van de staatssecretaris van BZK, Digitalisering en Koninkrijkrelaties, voor kennisgeving aan te nemen of ziet de commissie aanleiding om in nader schriftelijk overleg te treden? Zo ja, op welke termijn?

Toelichting

Op 18 oktober 2024 heeft de Algemene Rekenkamer het onderzoek “Focus op AI bij de rijksoverheid” aangeboden aan de Eerste Kamer. Op verzoek van de commissievoorzitter is het onderzoeksrapport tijdens de commissievergadering van 5 november 2024 ter bespreking geagendeerd. De commissie besloot om het rapport te betrekken bij het kennismakingsgesprek met de Algemene Rekenkamer op 4 februari 2025 en vervolgens in een volgende vergadering gelegenheid te bieden voor het leveren van inbreng voor schriftelijk overleg met de staatssecretaris van BZK. De commissie heeft op 19 februari 2025 een brief gestuurd met vragen van de fractie van GroenLinks-PvdA en de VVD naar aanleiding van het rapport “Focus op AI bij de rijksoverheid”. De staatssecretaris van BZK heeft op 6 mei 2025 gereageerd (EK 26.643, J). De beantwoording ligt vandaag ter bespreking voor.

Beslispunten

• - 

  Wenst de commissie de (aangevulde) lijst met vragen en aandachtspunten vast te stellen en deze bij alle commissies onder de aandacht te brengen?
• - 

  Wenst de commissie in gesprek te gaan met de rapporteurs Digitale rechtsstaat van de commissie Digitale Zaken van de Tweede Kamer?
• - 

  Zo ja, welke leden wensen aan dit gesprek deel te nemen?

Toelichting

In de instellingsbrief van de commissie Digitalisering is als focusgebied genoemd het ontwikkelen van toetsingscriteria (CXLVII, N). Conform het voorstel van de werkgroep start Digitalisering heeft de staf in de afgelopen periode een inventarisatie gemaakt van toetsingscriteria uit relevante rapporten, waaronder ‘Grip op algoritmische besluitvorming bij de overheid. Rol van de Eerste Kamer’ van het Rathenau Instituut (CXLVII, A) en ‘Digitalisering. Wetgeving en bestuursrechtspraak' van de Afdeling Advisering van de Raad van State. Onlangs is de ‘Factsheet digitale uitvoering van wetgeving’ aangeboden aan de Tweede Kamer. Deze rapporten en de factsheet hebben mede als basis gediend voor een ambtelijk werkdocument.

Tijdens de commissievergadering van 11 maart jl. is het werkdocument ter bespreking geagendeerd. De commissie besloot tijdens de eerstvolgende commissievergadering gelegenheid te bieden voor het leveren van opmerkingen of aanvullingen. Tijdens de commissievergadering van 15 april jl. merkte de commissie op dat de voorgelegde conceptlijst met vragen en aandachtspunten voor alle commissies van de Kamer van nut kan zijn. De commissie verzocht deze – na verwerking van aanvullende opmerkingen en aanvullingen – in alle commissies te laten verspreiden. Inbreng werd geleverd door de fracties van GroenLinks-PvdA (Fiers) en CDA (Prins). Heden staat de aangevulde lijst met vragen en aandachtspunten ter vaststelling geagendeerd.

Na verspreiding van het werkdocument in alle commissies, kan er gedurende een jaar met het document worden gewerkt, alvorens een definitieve versie vast te stellen en aan het College van Fractievoorzitters voor te leggen. Na vaststelling door het College van Fractievoorzitters zou de lijst met vragen en aandachtspunten voor wetgeving met een digitaliseringscomponent als bijlage toegevoegd kunnen worden aan de "Aandachtspunten voor wetgevingskwaliteit".

Verzoek van de rapporteurs Digitale rechtsstaat van de Tweede Kamer

In de Tweede Kamer zijn de rapporteurs Digitale rechtsstaat van de commissie Digitale Zaken eveneens bezig met het formuleren van inhoudelijke toetscriteria voor wetgeving met een digitaliseringscomponent. De rapporteurs, Kathmann (GroenLinks-PvdA) en Six Dijkstra (NSC), gaan graag in gesprek met (een deel van) uw commissie om te verkennen of en hoe aansluiting kan worden gezocht bij elkaars trajecten.

Verzamelbrief digitalisering TK

In de verzamelbrief digitalisering van 13 mei 2025 heeft de staatssecretaris van BZK de Tweede Kamer een beleidsupdate gegeven over een breed scala aan onderwerpen, waaronder samenwerking opendesk in het kader van digitale autonomie, code goed digitaal openbaar bestuur, transparantie algoritmes, aankondiging van een analyse in juni 2025 van de internetconsultatie over algoritmische besluitvorming en de Awb, federatief datastelsel, financiële middelen in de jaren 2025 -2028 om kennis van digitalisering te versterken bij de overheid en de maatschappij weerbaar te maken tegen desinformatie, schadelijke ‘deepfakes’ en buitenlandse beïnvloeding.

Overheid verruimt standpunt inzet generatieve AI

Het kabinet heeft nieuwe spelregels afgesproken met gemeenten, provincies, waterschappen en uitvoeringsorganisaties over het gebruik van generatieve AI. Ambtenaren krijgen meer ruimte om generatieve AI te gebruiken in hun werk, bijvoorbeeld om vergunningsaanvragen te versnellen, vragen van burgers en ondernemers sneller te beantwoorden of om efficiënter besluiten te nemen. Hierbij moeten zij zich wel aan voorwaarden houden. Lees hier het volledige nieuwsbericht van 22 april j.l.

Verslag van de Europese Commissie over de digitalemarktenverordening 2024

Op 25 april 2025 publiceerde de Europese Commissie het tweede jaarverslag over de digitalemarktenverordening. In 2024 is de digitalemarktenverordening de uitvoerings- en handhavingsfase ingegaan en de Europese Commissie is in het kader hiervan verschillende marktonderzoeken gestart naar een aantal organisaties die in de Unie opereren om toe te zien op de naleving van de verordening. Het volledige jaarverslag is ter informatie bijgevoegd.

Ter herinnering - deskundigenbijeenkomst maandag 26 mei 2025, 16.30 - 19.00 uur

Op maandag 26 mei a.s. organiseren de commissies Digitalisering, Justitie en Veiligheid, Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking gezamenlijk een deskundigenbijeenkomst - in het kader van een geplande reeks kennisactiviteiten - over het thema 'De weerbaarheid van de democratische rechtsstaat in tijden van digitale transformatie', met als sprekers Marietje Schaake, Reijer Passchier, Marleen Stikker, Inge Bryan en Marije Arentze.

Via de mail wordt geïnventariseerd welke leden van de betrokken commissies wensen deel te nemen. Gelet op de beschikbaarheid van de plenaire zaal staat de bijeenkomst open voor alle leden die interesse hebben. U kunt deze bijeenkomst in uw fracties dus ook onder de aandacht brengen.

Hieronder is een overzicht van de openstaande correspondentie weergegeven.