Debat samengevat: Wet bescherming tegen discriminatie op de BES-eilanden

Het doel van dit wetsvoorstel is de aanpak van discriminatie op Bonaire, Sint Eustatius en Saba naar eenzelfde niveau te brengen als in Europees Nederland. Het regelt de integrale invoering van de gelijkebehandelingswetten in Caribisch Nederland. Ook wordt er een lokaal anti-discriminatiemeldpunt opgericht. Daarnaast krijgt het College voor de Rechten van de Mens de bevoegdheid om individuele discriminatieklachten op de eilanden te beoordelen.

Er is een motie ingediend:

• - 

  De motie-Van Hattem c.s. overweegt dat de ADV BES backoffice neutraal en onafhankelijk dient te zijn en roept de regering op, voor de backoffice en training van ADV BES af te zien van aansluiting bij discriminatie.nl. De motie is door de minister ontraden.

PVV-senator Van Hattem zei dat het voor de eilanden belangrijker is om in te zetten op meer veiligheid dan een stelsel in te richten voor ervaren discriminatie. Het gaat bij dit wetsvoorstel namelijk niet om discriminatie in juridische zin, aldus Van Hattem. Hij wees erop dat de minister de opleiding van de medewerkers van de lokale meldpunten wordt belegd bij discriminatie.nl. Volgens hem is dat een activistische organisatie. Zo heeft zij op haar website een petitie tegen moslimdiscriminatie gericht aan de Tweede Kamer. Bij die petitie werkt discriminatie.nl samen met de Moslimstudenten Associatie Nederland. Die organisatie is sinds 2019 onderdeel van de eerder in opspraak geraakte FEMYSO, dat gelieerd is aan het radicale Moslimbroederschap, aldus Van Hattem. Hoe kunnen zij als neutraal en onafhankelijk worden beschouwd, vroeg hij aan de minister.

Senator Lievense (BBB) is blij met dit voorstel, omdat hiermee de gelijkebehandelingswetten van toepassing worden verklaard voor het Caribisch deel van Nederland. Dat betekent dat de inwoners dezelfde rechtsbescherming krijgen als de burgers in Europees Nederland. Hij zei verder dat het wetsvoorstel ruimte biedt voor maatwerk. De normen kunnen naar lokale situatie worden ingevuld en passend gewogen. Oordeelsvorming met oog voor de lokale context is voor de BBB belangrijk. Lievense pleitte tot slot voor blijvend kritisch toezicht op de daadwerkelijke uitvoering. Hij vroeg de minister bij de impactanalyse goed te kijken naar de financiële gevolgen en administratieve lasten.

Volgens senator Schalk (SGP) wordt het gelijkheidsdenken nu ook op de BES-eilanden neergelegd. Het gaat om een serie wetten over gelijkheid zoals we die in Nederland van waarde achten. Maar die westerse waarden staan onder kritiek en doen geen recht aan de lokale situatie in het Caribisch deel, aldus Schalk. Hij vroeg in hoeverre onderzoek is gedaan of er op de eilanden wel behoefte is aan deze wet. Het wetvoorstel gaat ook over toegankelijkheid voor mensen met een handicap. Schalk wilde weten op welke wijze de geleidelijkheid en gefaseerde inwerkingtreding daarvan geregeld wordt. Niet alle gebouwen zullen namelijk direct toegankelijk zijn.

D66-senator Dittrich sprak ook namens de fracties SP, PvdD, OPNL, ChristenUnie, GroenLinks-PvdA en Volt. Hij zei dat elk eiland zijn eigen signatuur heeft, maar dat met de wet hun inwoners eindelijk hetzelfde worden behandeld als de inwoners in het Europees deel van Nederland. Het wetsvoorstel vraagt wel iets van de samenleving, bijvoorbeeld waar het gaat om mensen met een lichamelijke handicap, aldus Dittrich. De maatregelen mogen volgens hem niet onevenredig belastend zijn. Hij vroeg hoe het communicatieplan over de wet eruit gaat zien en wanneer hiermee wordt begonnen. Ook wilde hij weten of er na een jaar een invoeringstoets gedaan waarin wordt meegenomen hoe de meldpunten zich ontwikkelen.

Demissionair minister Rijkaart (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) zei dat het recht op gelijke behandeling geldt voor heel Nederland, dus ook op de BES-eilanden. Uit een nulmeting blijkt bijna de helft van de inwoners van de inwoners discriminatie ervaart. Het is belangrijk om bij de invoering van de wet rekening te houden met de lokale context. Bij de inrichting van de lokale meldpunten wordt per eiland gekeken wat werkt en voor dienstverlening in de eigen taal gezorgd. De wet gaat om bewijsbare en aantoonbare feiten, en of ervaren discriminatie ook juridisch als discriminatie kan worden aangemerkt. Er is ook bij inwoners behoefte aan deze wet, is gebleken uit onderzoek. De lokale meldpunten kunnen ervoor kiezen om samen te werken met discriminatie.nl als back office.