Eerste Kamer Ondervoorzitter Robert Croll en Tweede Kamer Ondervoorzitter Wytske Postma namen op 1 en 2 oktober 2025 deel aan de elfde G20-conferentie van parlementsvoorzitters (P20) in Kleinmond, Zuid-Afrika. De Nationale Assemblee van Zuid-Afrika (het lagerhuis) en de Nationale Raad van Provinciën (het hogerhuis) organiseerden deze tweedaagse conferentie vanwege het G20-voorzitterschap van Zuid-Afrika dit jaar.
De P20 was gewijd aan het thema 'Parlementaire diplomatie inzetten voor het realiseren van mondiale solidariteit, gelijkheid en duurzaamheid'. Tijdens de conferentie was er veel aandacht voor jongeren en vrouwen. Voor het eerst was er naast de gebruikelijke bijeenkomst van vrouwelijke parlementsleden een vergadering gehouden met jonge parlementariërs voorafgaande aan de P20. En marge van de conferentie spraken de beide Ondervoorzitters met de ondervoorzitter van de Nationale Assemblee, Annelie Lotriet. De delegatie werd ter plekke ondersteund door ambassadeur Joanne Doornewaard.
Na afloop van de P20 ontmoette de delegatie op de residentie van de consul-generaal, Hélène Rekkers, de directeur van de Nederlandse school in Kaapstad, Florentien Wijsenbeek en prof. Jaap de Visser van de University of the Western Cape. Op 3 oktober bezocht de delegatie Pargo, een onderneming gerund door twee Nederlanders gericht op bezorging in townships, Damen Shipyards en Kasteel de Goede Hoop. De Griffiers van de Eerste en Tweede Kamer, Remco Nehmelman en Peter Oskam, reisden mee.
Bij de opening van de conferentie verwees Thoke Didiza, voorzitter van de Nationale Assemblee, naar de huidige uitdagingen die de wereldorde verzwakken, zoals gewapende conflicten, ongelijkheden en bedreigingen op het gebied van cyberveiligheid. Ze zei: "Deze uitdagingen kennen geen grenzen en respecteren geen soevereiniteit. Ze vragen om coördinatie en niet om terugtrekking of isolatie, maar om een collectieve benadering." Didiza stelde dat het multilateralisme op een dieptepunt is beland. Ze vroeg haar collega's om de realiteit onder ogen te zien. Zij wees er verder op dat geopolitieke fragmentatie ertoe heeft geleid dat grote mogendheden de gevestigde wereldorde en instellingen omzeilen, en dat toenemende nationalistische sentimenten het fundamentele vertrouwen ondermijnen dat nodig is voor handel en internationale economische samenwerking.
Christel Schaldenmose, vicevoorzitter van het Europees Parlement, prees de invoering van een parlementaire stem binnen de G20. Zij denkt dat die de transparantie en verantwoording binnen de organisatie zal versterken: "De parlementaire dimensie van mondiaal bestuur is belangrijker dan ooit. Het is een essentiële pijler van sterk multilateralisme. Door een parlementaire stem toe te voegen aan de G20, vergroten we de legitimiteit, transparantie en verantwoording. Gabriela Morawska-Stanecka, vicevoorzitter van de Interparlementaire Unie (IPU), steunde de oproep om monitoring- en evaluatie-instrumenten te ontwikkelen om de voortgang van landen bij de uitvoering van resoluties van internationale platforms te volgen. Zij zei: "Hoe zetten we onze gedeelde toezeggingen om in concrete actie? We moeten ervoor zorgen dat we verantwoording afleggen aan onze kiezers en aan elkaar."
Sir Lindsay Hoyle, Voorzitter van het Lagerhuis van het Verenigd Koninkrijk, , sloot zich aan bij degenen die stellen dat parlementaire diplomatie kan bijdragen aan het oplossen van de mondiale uitdagingen. Hij benadrukte dat geen enkel land achtergelaten mag worden. Hij benoemde in zijn bijdrage de situatie in het Midden-Oosten, de gegijzelden in Gaza en Oekraïne, binnengevallen door Rusland, met troepen afkomstig uit Noord-Korea.
Robert Croll benadrukte in zijn speech bij de opening eveneens het belang van parlementaire diplomatie in het aanpakken van wereldwijde uitdagingen: "Door internationale dialoog en samenwerking kunnen parlementen bijdragen aan duurzame, democratische oplossingen en solidariteit tussen landen bevorderen. Wytske Postma stelde dat de uitdagingen van wereldwijde onzekerheid en gewapende conflicten - van de oorlog in Oekraïne, de aanhoudende oorlog tussen Israël en Hamas en de conflicten in Afrika -, klimaatverstoringen en het verzwakken van de internationale orde vragen om principieel leiderschap, samenwerking en sterke democratische instellingen. "Voor Nederland is multilateralisme geen keuze, maar een noodzaak. Onze identiteit is geworteld in handel, innovatie en samenwerking," aldus Postma.
Robert Croll sprak tijdens een sessie over klimaatverandering. Hij verwees naar de eeuwenlange Nederlandse ervaring met waterbeheer en rampenbestrijding als fundament voor internationale samenwerking. Hij benadrukte dat landen en parlementen gezamenlijk moeten optreden om rampenrisico's te verkleinen, kwetsbare groepen te beschermen en kennis te delen. "Zelfs in Nederland met al zijn dijken en stormvloedkeringen kan een ramp nog toeslaan, zoals bij de evacuatie van 250.000 mensen in 1995 en de overstromingen in Limburg in 2021. Deze gebeurtenissen onderstrepen hoe belangrijk het is dat landen samenwerken en kennis delen om voorbereid te zijn op grensoverschrijdende watergerelateerde rampen," aldus Croll.
In een sessie over het mobiliseren van financiën voor een eerlijke en inclusieve energietransitie sprak Wytske Postma over het belang van internationale samenwerking. Zij benadrukte daarbij de rol van parlementaire betrokkenheid bij het realiseren van een rechtvaardige overstap naar duurzame energie. Zij gaf voorbeelden van Nederlandse samenwerkingen wereldwijd - van Afrika tot Azië en Latijns-Amerika - waarbij lokale kennis en innovatie worden gecombineerd met Nederlandse expertise om duurzame ontwikkeling en klimaatresistentie te bevorderen. Zo steunt Nederland in Zuid-Afrika de ontwikkeling van het Climate Smart Horticulture Centre in Grootvlei. Postma: "Een gezamenlijk initiatief om voormalige koleninfrastructuur te herbestemmen en duurzame werkgelegenheid te creëren - een krachtig voorbeeld van hoe internationale samenwerking bijdraagt aan een rechtvaardige energietransitie".
De G20 is een verzameling van twintig grote economieën in de wereld, inclusief de Europese Unie en sinds 2023 ook de Afrikaanse Unie. Nederland behoort niet tot de vaste leden van de G20 maar wordt vaak wel als gast van de voorzitter uitgenodigd, met uitzondering van 2024 toen Brazilië voorzitter was. Bij de parlementsvoorzittersconferentie waren vanuit Europa (vice-) Voorzitters uit het Verenigd Koninkrijk, Italië, Duitsland, Frankrijk, het Europees Parlement en Spanje aanwezig. Argentinië, Brazilië, Mexico en de Verenigde Staten hadden geen parlementaire afvaardiging gestuurd.