Verslag van de vergadering van 1 november 2022 (2022/2023 nr. 5)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 11.25 uur
De heer Schalk i (SGP):
Dank u wel, voorzitter. Gezien het verleden en de zelfreflectie van deze Kamer naar aanleiding van de toeslagenaffaire kan ik niet anders zeggen dan dat ik met enige schroom deelneem aan dit debat. Immers, uit die zelfreflectie bleek dat ook deze Kamer steken heeft laten vallen in het palet van wetgevingstrajecten die de toeslagenaffaire gemaakt hebben tot het drama dat als Ongekend onrecht de geschiedenisboeken ingaat. Maar het is nog geen geschiedenis. Dat duurt nog wel even, gezien de enorme operatie die moet plaatsvinden. Op zich juicht mijn fractie het toe dat alle beleidsregelingen versterkt worden door ze in samenhang met elkaar te brengen en door deze samenhangende maatregelen wettelijk te verankeren. In mijn inbreng wil ik nog een paar vragen stellen die vooral de techniek in de uitvoering betreffen. Daarna wil ik nog een enkele opmerking maken over de schade die niet te herstellen of te compenseren is.
Eerst maar even die praktische vragen. Juist anderhalve week geleden, op 21 oktober, kwam er een voortgangsbrief van de staatssecretaris naar buiten. Een belangrijk element daarin was het volgende. Ik citeer uit de berichtgeving op de website van de rijksoverheid. "In totaal hebben zich 57.400 mensen gemeld als mogelijke gedupeerde. Ruim 55.000 (97%) hebben de eerste toets gehad. Tot nog toe zijn ruim 27.000 mensen erkend als gedupeerde. Dat is ongeveer de helft van de aanmelders. (…) Erkend gedupeerden krijgen direct een bedrag van € 30.000, hulp bij aanpak van hun schulden en brede ondersteuning vanuit hun gemeente. Daarna volgt een integrale beoordeling van hun dossier." Allereerst even een vraag over de versnelling. Destijds was het zo dat als men zich aanmeldde, het binnen een halfjaar geregeld zou zijn met die €30.000. Als je toen, aan het begin van die fase, te laat was, duurt het nu wel heel erg lang voor je zaak daadwerkelijk behandeld wordt. Hoe zit dat nou precies? Is die versnelling toch niet weer te bereiken?
Even terug naar die aantallen. Ruim de helft van de aanmelders is dus geen gedupeerde gebleken. Zijn dat nu allemaal mensen die een poging hebben gewaagd om ook maar eens voor €30.000 in aanmerking te komen? Is er onderzoek gedaan naar de redenen van die aanvraag? En — misschien is het een retorische vraag — zouden deze mensen wel in de gaten hebben dat ze het proces voor hen die wél recht hebben op die €30.000 of op genoegdoening, ernstig verstoren? Hoe gaat de regering daar nu mee om?
Voorzitter. Er zijn nogal wat gebroken gezinnen onder de gedupeerden. Hoe gaan we daarmee om? Worden beide partners nu gelijkelijk behandeld of is dat afhankelijk van waar de zorg voor de kinderen is toegewezen? De regering heeft aangegeven nog te werken aan het aanvullend wetsvoorstel waarmee een regeling voor ex-partners aan de Wet hersteloperatie toeslagen wordt toegevoegd; mevrouw Prast heeft daar nogal op gewezen. Kan de staatssecretaris alvast een tipje van de sluier oplichten? Waar moeten we dan aan denken? Alleen aan een verdeling van de gelden of wordt er juist meer of minder geld toebedeeld? Waarom zou het kabinet deze verdeling niet gewoon aan de ex-partners overlaten? Zijn er aanwijzingen dat het nodig is om daarvoor aparte wetgeving te genereren?
Voorzitter. Nog een enkele vraag over de regeling noodvoorziening. Voor welke gevallen is die €500 — het is al een paar keer genoemd vandaag — nu eigenlijk te gebruiken? Kan een gezin dat bedrag meerdere keren aanvragen voor verschillende soorten noodsituaties? Is het een adequaat bedrag, sowieso al, maar ook gezien de huidige inflatie? Als deze noodvoorziening wordt ingezet, krijgen betrokkenen dan ook voorrang bij de behandeling van hun dossiers? Deze mensen zitten op dit moment immers extra in die gevarenzone. Zojuist ging het even over de gebroken gezinnen. Hoe gaat het dan met die noodvoorziening? Krijgen beide partners dan €250 toegewezen? En wat moet je met dat relatief erg lage bedrag?
Voorzitter. De toeslagenaffaire is eigenlijk een open wond in onze samenleving. Even snel dichtnaaien van die wond is geen optie. Maar het dichtgroeien van die wond moet wel met alle middelen bevorderd worden. Eén ding is duidelijk: er zullen littekens blijven die levenslang gezien zullen worden. Bij de Algemene Politieke Beschouwingen heb ik deze vragen aan de minister-president gesteld, en die stel ik nu ook nog maar een keer aan de staatssecretaris: wat heb je eigenlijk aan geld als je huwelijk kapot is of als je kinderen uit huis zijn geplaatst? Zou de staatssecretaris daar in het debat van vandaag ook op kunnen reageren?
Voorzitter, ik zie uit naar de beantwoording door de staatssecretaris. Dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Schalk. Wenst een van de leden nog in eerste termijn het woord? Dat is niet het geval.
De beraadslaging wordt geschorst.
De voorzitter:
Ik zeg erbij dat het antwoord van de staatssecretaris is gepland na het bezoek van de Hoge Raad, naar schatting tegen 18.30 uur, en dat er vanavond over het wetsvoorstel wordt gestemd, als er geen andere onverwachte gebeurtenissen plaatsvinden. Dan schors ik de vergadering voor de lunchpauze tot 13.30 uur.