Verslag van de vergadering van 8 juli 2025 (2024/2025 nr. 38)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 16.21 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
De heer Nicolaï i (PvdD):
Dank u wel, voorzitter. Ik wil eigenlijk graag een actuele zaak aan de orde stellen. Die had ik even willen bespreken met staatssecretaris Rummenie, maar die is ziek, heb ik begrepen. Ik moet me nu dus tot de minister richten, maar dat doe ik met alle plezier, want zij kan de vragen ook zeker beantwoorden.
De brief die we gisteren hebben gekregen, gaat over een prangende kwestie, namelijk het beschermingsniveau van de wolf. Op 24 juni van dit jaar is de Habitatrichtlijn — dat is dus Europa — gewijzigd. Het strengste beschermingsniveau voor dieren bestond in bijlage V. De wolf is uit bijlage IV gehaald en in bijlage V van de Habitatrichtlijn geplaatst. Dat is ook een beschermingsniveau, maar wel een lager beschermingsniveau. Wat is nu het probleem en waarom staan we hier? In Nederland hebben we de vergunningsplicht voor het doden en vangen van de wolf, en het jagen erop, niet in de wet staan. In de Nederlandse wet staat niet dat het zonder vergunning verboden is om een wolf te doden of erop te jagen. In de Nederlandse wet staat dat het zonder vergunning verboden is om te jagen op een wild dier dat in bijlage V van de Habitatrichtlijn staat. Wanneer de wolf uit die Habitatrichtlijn wordt gehaald, valt de vergunningsplicht dus weg. Dat is over ruim een week het geval. Dan kan dus iedereen zonder vergunning op de wolf jagen, hem vangen of doden, of andere fauna-activiteiten doen. Dat willen wij niet en dat wil de staatssecretaris ook niet.
De staatssecretaris is zich ervan bewust dat die Habitatrichtlijn vervolgens een verplichting oplegt aan de Nederlandse regering om in de nationale wetgeving dat lagere beschermingsniveau ook te effectueren. Dat lagere beschermingsniveau effectueer je door de wolf te plaatsen op de lijst in het Besluit activiteiten leefomgeving. Dat is bijlage IX. Als de wolf daarop geplaatst wordt, wordt voldaan aan de Habitatrichtlijn zoals die nu gaat gelden. Daarover heeft de staatssecretaris ook een voornemen tot een besluit aan de Kamers meegedeeld. Dat is voorgehangen. Voorgehangen betekent dat wij als Kamers kunnen zeggen: wij willen daarover discussiëren en zolang wij daarover discussiëren, kan je dat besluit niet nemen. Wat is het probleem voor ons? Als wij daarover willen discussiëren en het neemt tijd, dan is over een week de wolf in één keer vergunningvrij. Dan kan je 'm bejagen, doodschieten, enzovoort. Vandaag gaat mijn vraag aan de minister over die kwestie. Volgens mij hoeft er maar een kleine stap gezet worden. In ieder geval zijn we het er in onze partij over eens, en ik denk overigens ook in de commissie van de Eerste Kamer, dat het plaatsen op die lijst in bijlage IX van groot belang is en zo spoedig mogelijk moet gebeuren. Dat zegt de staatssecretaris in die brief eigenlijk ook.
Maar om het te doen, moet je bij de Raad van State advies inwinnen, want het is een algemene maatregel van bestuur en die moet je eerst voorleggen aan de Raad van State. Als de Raad van State nu advies moet geven over het hele besluit dat de staatssecretaris ons heeft voorgelegd, waarin verschillende dingen worden geregeld, ook de probleemwolf, dan gaat dat zeker een paar maanden duren. Ook als het een spoedadvies is, gaat het in ieder geval zo lang duren dat er dus zo direct een hiaat valt in de zin dat er geen vergunning meer geldt voor het bejagen, doden of vangen van de wolf. Daar moeten we wat aan doen.
Mijn vraag is nou als volgt. Ik heb gezien dat de staatssecretaris heeft gezegd "ik ga hangende die voorhang — die voorhang duurt namelijk ook na het reces nog voort en dan zou dus er niks kunnen gebeuren — toch alvast advies vragen aan de Raad van State". Nou, daar ben ik blij mee, want dat betekent dat er snelheid in komt. Nou moet er eigenlijk nog één stapje gezet worden, namelijk dat als je dat advies aan de Raad van State vraagt, je zegt: Raad van State, adviseer nou even apart over dat onderdeel van dat voorgehangen besluit waarin het gaat over het voornemen om de wolf op die lijst in bijlage IX te zetten. Daar zou de Raad van State in mijn inschatting binnen een paar dagen advies over kunnen uitbrengen, want dat vloeit gewoon voort uit de Habitatrichtlijn. Daar hoef je ook helemaal niet een afweging of iets anders voor te doen. Dat is één.
Twee: de minister wil het zelf en er is ook geen discussie over. Ook met ons is hier geen discussie over. Ik denk dat we het allemaal willen. Mijn vraag is: als dat nou gebeurt, kan de staatssecretaris dan toezeggen dat de wolf direct, in ieder geval voorlopig voor de periode waarin we nog gaan praten over dat voorgehangen besluit, in bijlage IX wordt geplaatst? Dat betekent weer dat het beschermingsniveau dat we ook volgens de Habitatrichtlijn moeten invoeren, voorlopig alvast geldt. De enige kwestie is dat hij geen onomkeerbare besluiten mag nemen, omdat het is voorgehangen. Maar als je zegt dat je dit tijdelijk doet in afwachting van de definitieve beslissing over dat voorgenomen besluit, kan je dit gewoon doen, want dan is het geen onomkeerbaar geheel. Als de staatssecretaris zegt "klopt dit dan wel met de voorhangbepalingen in de Omgevingswet?", dan kan je zelfs wijzen naar artikel 23.5 van de Omgevingswet, want daarin staat dat de voorhangprocedure achterwege kan worden gelaten als het ontwerp wijzigingen van ondergeschikte betekenis bevat die niet leiden tot andere of grotere nadelige gevolgen voor de fysieke leefomgeving of als het ontwerp alleen strekt tot uitvoering van internationaalrechtelijke verplichtingen. Het gaat hier dus om een tijdelijke maatregel, die bovendien ter uitvoering dient van de Habitatrichtlijn. Je zou dus zelfs kunnen stellen dat je een apart besluitje kan nemen om het tijdelijk even in bijlage IX te zetten in afwachting van het definitieve besluit. Dan hoef je het niet eens voor te hangen. Als jurist zeg ik dus dat de staatssecretaris wat mij betreft zijn gang kan gaan.
In de brief staat ook dat er geen hiaat is, dat er een soort zorgplichtbepaling is en dat mensen niet gewoon hun gang mogen gaan. Ja, maar wat is een "zorgplichtbepaling"? Daarbij is ook sprake van een strafbaarstelling. De zorgplichtbepaling is precies wat ze zegt: de zorgplicht ligt bij de burger. De afweging "ga ik nu die wolf vangen of staat die op dit moment bij het hek en ga ik hem doodschieten? — ligt dus bij de burger. We missen dus dat de afweging bij de overheid ligt, want dat doet zich voor wanneer het beschermingsniveau met zich meebrengt dat die afweging van tevoren door de overheid gemaakt wordt en neergelegd wordt in een vergunning. Die zorgplicht is er dus wel, maar betekent praktisch niks. Uiteindelijk ga je pas wanneer het gebeurd is kijken of iemand zijn zorgplicht is nagekomen. Ik ben bang dat we echt in ons hemd staan als op de voorpagina van De Telegraaf op een gegeven moment een foto van de eerste doodgeschoten wolf verschijnt en als men dan in Europa zegt: ik dacht dat jullie de Habitatrichtlijn naar behoren zouden uitvoeren. Dat heb je dan kennelijk niet gedaan. Dat moeten we voorkomen. Mijn vraag aan de staatssecretaris is of deze staatssecretaris bereid is om aan de Raad van State alleen spoedadvies te vragen over die plaatsing in bijlage IX. Als dat gebeurt, kunnen we dat waarschijnlijk nog voor 15 juli aanstaande doorvoeren en dan hebben we allemaal geen zorgplichtbepalingen nodig en dan is het ook niet nodig dat provincies maatwerkvoorschriften moeten invoeren. En we komen straks uiteindelijk tóch uit op plaatsing in bijlage IX. Dat is mijn vraag.
Dank u wel, voorzitter.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Nicolaï.
Wenst een van de leden in de eerste termijn nog het woord? Dat is niet het geval. Minister, bent u in de gelegenheid om direct te reageren op de vragen van de Kamer? Wenst u een schorsing?
Minister Wiersma i:
Kan er twintig minuten geschorst worden? Ik denk dat mijn ambtenaren nog wat dingen aan het uitzoeken zijn.
De voorzitter:
Zullen we eerst tien minuten proberen? Dan kijken we, als u dat goedvindt, over tien minuten hoe ver u bent.