Verslag van de vergadering van 14 oktober 2025 (2025/2026 nr. 04)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 15.05 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
De heer Schalk i (SGP):
Mevrouw de voorzitter. Allereerst uiteraard felicitaties aan u nog voor vorige week en aan de eerste Ondervoorzitter, de heer Dittrich. Ik spreek mijn respect uit voor allen die kandidaat waren of zijn, want jezelf staan aanprijzen, past eerlijk gezegd niet echt in mijn profiel. Het liefst zou ik u dan ook allemaal even meenemen naar ons eeuwenoude gebouw aan het Binnenhof, op zoek naar zo'n kleine kolom die samen met een grote zuil de dragende functie van een bouwwerk vervult. Dan zou ik tegen u zeggen: dat dragende onderdeel, die kleine halfzuil, noem je een schalk. Natuurlijk kent u de andere betekenissen van het woord "schalk". Vroeger betekende het "knecht" of "dienaar". Later kreeg het de betekenis van "deugniet", "bengel", "schelm" en weer later van "kwajongen" of "guit". Toch blijf ik even stilstaan bij de bouwkundige stut, die zogenoemde schalk, als metafoor voor de positie van tweede Ondervoorzitter, waarin de ondersteunende rol evident is, gemengd met leidinggeven en leiding nemen, oftewel: leiderschap. Daarbij denk ik altijd aan vijf kernwoorden: authenticiteit, integriteit, transparantie, visie en dienstbaarheid. Die pas ik graag toe op de metafoor "schalk".
Authenticiteit is cruciaal. We zijn allemaal uniek, maar authentiek gaat toch wat dieper: echt, puur als persoon. Ik hoop dat u weet wat u aan mij hebt als Kamerlid en als mens met mijn eigenaardigheden en mijn diepste waarden. Bij mij zijn die gevoed door het feit dat ik christen ben. Dat hoort bij mij. Ik hoop dat u dat ook merkt. Met authenticiteit plaats je een schalk onder het democratisch bouwwerk. Het zegt ook iets over het volgende kernwoord: integriteit.
Sinds 2019 hebben we een Gedragscode integriteit. Partijen hebben een eigen code. Dat is allemaal mooi en aardig, maar gedrag is geen papieren tijger; het is een levende werkelijkheid. "Integriteit" is een werkwoord. Het vloeit voort uit je waarden en normen. Voor mij zijn die ingekaderd door wat ik al zei toen ik het had over authenticiteit. Ik probeer mijn leven in alle facetten, ook in de Kamer, in te richten naar Bijbelse waarden. Concreet betekent dat: geen politieke spelletjes, geen dubbele agenda, geen dubbele moraal, maar gewoon een duidelijk zichtbare schalk als stut in dit gebouw, integer, rechtvaardig en transparant.
Daarmee ben ik bij het derde kernwoord: transparant. Daarmee bedoel ik het volgende. Zeg wat je doet, en doe wat je zegt. Geef open aan waar je grenzen liggen. Ik neem de zondag als voorbeeld. Dan ben ik alleen beschikbaar voor werk van noodzakelijkheid en barmhartigheid, zoals bij de coronapandemie. Toen was ik namelijk op zondag onmiddellijk beschikbaar voor een noodzakelijk overleg met minister Grapperhaus. Overigens heb ik als zelfstandig adviseur op alle andere dagen van de week juist ruimte om werkzaamheden voor de Kamer te verrichten.
Voorzitter. Visie. De positie van de Eerste Kamer staat regelmatig onder druk, vooral als we iets doen wat anderen niet welgevallig is. Maar deze Kamer heeft haar eigen verantwoordelijkheid. Niet de Tweede Kamer, niet het kabinet en zelfs niet de Koning bepalen op welke wijze wij hier ons werk doen. Onze visie is gestoeld op het in de Grondwet beschreven staatsrecht en natuurlijk ook op ons Reglement van Orde. Uiteraard heb ik ook als SGP'er een visie op allerlei thema's. Maar als uw tweede Ondervoorzitter ben ik geen SGP'er, maar gewoon een kleine Schalk, die dienstbaar is aan het geheel.
Zo kom ik bij het vijfde kernwoord dat past bij leiderschap: dienstbaarheid. Collega's, ik ben van harte bereid dienstbaar te zijn als uw tweede Ondervoorzitter. Daarmee bedoel ik ondersteunend, verbindend en samenwerkend binnen het CVO, met de Griffie en alle ondersteunende diensten, en wellicht af en toe als voorzitter van uw plenaire vergadering. Ik ben dan dienstbaar aan het wetgevingsproces, zonder aanzien des persoons, gericht op het optimaal functioneren van de senaat.
Tot slot, voorzitter. Collega's, deze vijf kernwoorden zijn misschien hooggegrepen, maar mijn werk staat onder het beding van de bede in de afgelegde eed: zo waarlijk helpe mij God almachtig. Dat geeft mij rust.
Mevrouw de voorzitter. Terug van het oude Binnenhof naar de werkelijkheid van deze tijdelijke huisvesting. Ik heb hier in deze zaal geen schalk ontdekt die tegen de muur is geplaatst. Dus hier zult u het moeten doen met de Schalk die voor u staat.
Ik dank u wel.
De voorzitter:
Ik dank u wel, meneer Schalk. Dan geef ik nu graag het woord aan de heer Talsma.