Verslag van de vergadering van 14 oktober 2025 (2025/2026 nr. 04)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 19.01 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
De heer Van de Sanden i (Fractie-Van de Sanden):
Voorzitter, dank u wel. Dit is de eerste bijdrage van de onafhankelijke liberale Fractie-Van de Sanden. Ik moet zeggen: dat is nog even wennen. Ik zal maar gewoon in termen van "ik" hier spreken, want ik vind het een beetje potsierlijk om te praten over "fractie" en dergelijke. Hoe dan ook, ik zal mij laten leiden door een liberaal kompas dat niet is gericht op dagkoersen, maar op liberale waarden, waarden die tijd en politiek overstijgen: vrijheid, verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid, gelijkwaardigheid, sociale rechtvaardigheid en boven alles, de rechtsstaat.
Vandaag spreken wij over de suppletoire begroting van OCW, een begroting die in cijfers uitdrukt waar wij als samenleving in geloven. De vraag die daaronder ligt, is groter dan geld alleen. Hoe combineren wij wetenschappelijke vrijheid met morele verantwoordelijkheid? Of om het met de wereldberoemde, helaas onlangs overleden Jane Goodall te zeggen: we have the choice to use the gift of our lives to make the world a better place, or not to bother.
Voorzitter. Ik zie in de nota naar aanleiding van het verslag over middelen voor het verminderen van apenproeven veel goeds. De forse investeringen in proefdiervrije innovaties zijn niet zomaar een budgettair schuifje. Het is een keuze voor kennis met compassie. Een samenleving die wetenschap koppelt aan waardigheid, kiest niet voor gemak, maar voor beschaving.
Toch blijven er een paar vragen en zorgen over, drie om precies te zijn. Als eerste: de juridische onderbouwing. Daar is al eerder aan gememoreerd vanavond. De minister schrijft dat het amendement-Kostić, hoewel het geen wijziging van de wet bevat, onverkort zal worden uitgevoerd. Het wordt gelezen en behandeld als ware het een motie. Inhoudelijk ondersteun ik deze toezegging van harte. Hoewel het behartigenswaardig en daadkrachtig is, blijft de juridische status onduidelijk, omdat een amendement de wettekst wijzigt en dat hier niet het geval is. Ik vraag de minister toe te zeggen dat de uitvoering van dit amendement, of deze quasi motie, wordt voorzien van een duidelijke juridische onderbouwing, zodat helder wordt waar dit besluit op berust. Ik refereer nogmaals aan Jane Goodall: what you do makes a difference and you have to decide what kind of difference you want to make. Ik kies voor een verschil dat niet alleen goed voelt, maar ook goed is, in de geest en in de letter van de wet.
Mijn tweede punt: de continuïteit van lopend onderzoek. De afbouw van onderzoek met niet-humane primaten is een morele vooruitgang, maar ook een wetenschappelijke uitdaging. Daarom vraag ik aan de minister of deze bereid is om voor 1 april 2026 een concreet tijdpad te (laten) presenteren met tussenstappen die zekerheid bieden aan onderzoekers en instellingen, zodat wij compassie kunnen combineren met continuïteit.
Mijn derde en laatste punt is de uitvoerbaarheid van de ambitie. De ambitie om volledig proefdiervrij te worden, is moedig, maar ambitie zonder richting is slechts een wens. Daarom vraag ik de minister of deze bereid is om een strategische roadmap te (laten) ontwikkelen voor de inzet van AI en innovatieve modellen, met concrete jaardoelen en toetsbare resultaten, zodat we niet alleen dromen van vooruitgang, maar die ook daadwerkelijk gaan realiseren.
Voorzitter. Beleid is niet alleen wat wij beslissen. Het is wat wij mogelijk maken, ook voor de generaties na ons. Ik kies ervoor om verschil te maken door kennis te verbinden met compassie, vrijheid met verantwoordelijkheid, en ambitie met rechtsstatelijkheid. Ik steun de richting van de minister, maar vraag hier om meer helderheid, planning en verantwoording, niet om te vertragen maar om te versterken.
Dank u wel.
Mevrouw Visseren-Hamakers i (PvdD):
Ik ga een vraag stellen. Ik ga een beetje spijbelen of valsspelen. Ik ga een vraag stellen om de collega's te informeren. Bent u op de hoogte van het feit dat het amendement-Kostić de dierproeven bij BPRC niet verbiedt, maar alleen de subsidie tot nul reduceert? Apenproeven kunnen dan doorgaan, maar worden alleen niet gesubsidieerd door de Rijksoverheid.
De heer Van de Sanden (Fractie-Van de Sanden):
Zeker. Het antwoord is: ja.
Mevrouw Visseren-Hamakers (PvdD):
Oké. Ik heb een beetje gespijbeld of valsgespeeld, voorzitter.
De voorzitter:
Dat is eigenlijk niet de bedoeling, maar we hebben het gedaan. Dank u wel. Wenst een van de leden nog het woord in de eerste termijn? Dat is niet het geval. We hebben allemaal honger, denk ik. Dat betekent dat we de vergadering gaan schorsen tot 20.00 uur. Dan hopen we elkaar hier weer te zien.