Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in commissie Eerste Kamer.

nationaal

Op 11 juli 2023 besloten de commissies EUZA en FIN de tussentijdse herziening van het MFK in behandeling te nemen en het BNC-fiche af te wachten. Ook besloten de commissies na ontvangst van het BNC-fiche een datum voor inbreng voor schriftelijk overleg te bepalen. Daarnaast verzochten de commissies het ministerie van Financiën om over dit voorstel een technische briefing te verzorgen wanneer de Kamer het BNC-fiche heeft ontvangen.

Europees

Tijdens de Raad Algemene Zaken van 10 juli 2023 (21.501-02, FJ) presenteerde de Europese Commissie de belangrijkste elementen van het voorstel voor de tussentijdse herziening van het MFK 2021-2027. Nederland en diverse andere lidstaten reageerden terughoudend op de noodzaak van een tussentijdse herziening van het MFK en extra middelen voor de EU-begroting. Het Spaanse Voorzitterschap sprak de intentie uit om tijdens de Europese Raad van 26 en 27 oktober 2023 tot een akkoord te komen.

volledige titel

Mededeling van de Commissie: Tussentijdse herziening van het meerjarig financieel kader 2021 – 2027

document Europese Commissie

COM(2023)336, d.d. 20 juni 2023

commissies Eerste Kamer

beleidsterrein

verwant dossier

Op 11 juli 2023 besloten de commissies EUZA en FIN de tussentijdse herziening van het MFK in behandeling te nemen en het BNC-fiche af te wachten. Ook besloten de commissies na ontvangst van het BNC-fiche een datum voor inbreng voor schriftelijk overleg te bepalen. Daarnaast verzochten de commissies het ministerie van Financiën om over dit voorstel een technische briefing te verzorgen wanneer de Kamer het BNC-fiche heeft ontvangen.

Op 25 augustus 2023 ontving de Kamer het BNC-fiche over het voorstel voor de tussentijdse herziening van het Meerjarig Financieel Kader (MFK) 2021-2027 (36.405, A). De minister geeft aan dat volgens Artikel 13 uit de MFK-verordening er een mogelijkheid is voor een tussentijdse herziening van de plafonds. Het kabinet vindt echter dat deze herzieningsclausule met terughoudendheid gebruikt moet worden en alleen in uitzonderlijke en onvoorziene gevallen. De minister geeft wel aan dat de Oekraïne-oorlog onvoorzien was en geen onderdeel van de onderhandelingen over het huidige MFK. Het BNC-fiche bevat een appreciatie over de begrotingstechnische aanpassingen van de MFK-verordening. Tevens stuurde de minister twee aparte BNC-fiches over de onderliggende voorgestelde verordeningen voor de Oekraïne-faciliteit en de STEP-verordening.

Voor wat betreft de bevoegdheid van het voorstel voor de tussentijdse herziening oordeelt het kabinet positief. Het artikel 312 VWEU bepaalt onder andere dat de Raad volgens een bijzondere wetgevingsprocedure een verordening tot bepaling van het Meerjarig Financieel Kader vaststelt. Het subsidiariteitsbeginsel is niet van toepassing op deze verordening.

Het kabinet oordeelt deels positief en deels negatief over de proportionaliteit van het voorstel. Het voorstel heeft tot doel de onvoorziene omstandigheden van de Oekraïne-oorlog, de tweede en derde-orde effecten van deze oorlog en enkele actuele prioriteiten van de Unie te bekostigen. Het voorstel is volgens het kabinet geschikt om deze doelstellingen te bereiken, omdat er voldoende extra middelen worden toegevoegd aan de begroting om de uitdagingen op te kunnen lossen. De voorgestelde verhogingen van het totaalpakket gaan volgens het kabinet echter verder dan noodzakelijk voor de te bereiken doelen. Het kabinet stelt dat herprioritering binnen de begroting het uitgangspunt dient te zijn, in plaats van een ophoging van de plafonds. Een tussentijdse herziening dient in de ogen van het kabinet alleen plaats te vinden in zeer uitzonderlijke en onvoorziene omstandigheden, waar de oorlog in Oekraïne een voorbeeld van is.

Op het moment van schrijven geven meerdere lidstaten aan dat zij nog bezig zijn het voorstel te bestuderen en nog geen formele positie kunnen innemen. Wel heeft de Europese Raad als onderdeel van het in juli 2020 bereikte akkoord expliciet opgenomen dat er geen tussentijdse herziening van het MFK zou plaatsvinden. Enkele lidstaten hebben aangegeven een herziening toch wenselijk te vinden in het licht van de actuele onvoorziene omstandigheden. De meeste lidstaten steunen het streven om het huidige niveau van financiële EU-steun aan Oekraïne voort te zetten, waarbij sommige lidstaten aangaven dat het voorstel te weinig middelen bevat om de secundaire gevolgen van de oorlog in Oekraïne goed op te vangen. Het Europees Parlement heeft in een resolutie haar positie uiteengezet. Het EP pleit onder andere voor ophoging van de MFK-plafonds voor diverse beleidsterreinen en meer begrotingsflexibiliteit. Het EP stelt meer verhogingen voor dan de Commissie.

De Europese Commissie heeft op 20 juni 2023 voorstellen gepresenteerd voor de tussentijdse herziening van het Meerjarig Financieel Kader 2021-2027 (MFK), het zevenjarige begrotingskader van de EU. Mede door de oorlog in Oekraïne, de hoge inflatie en de oplopende rentekosten heeft de Europese Commissie aanleiding gezien om het MFK tussentijds op te hogen met 66 miljard euro voor de periode 2024-2027.

De belangrijkste elementen van de nieuwe voorstellen zijn:

• - 

  Een Oekraïne-faciliteit, op basis van subsidies, leningen en garanties, met een totale capaciteit van 50 miljard EUR over de periode 2024-2027. De Europese Commissie is van mening dat deze voorzien in directe behoeften, herstel en modernisering van Oekraïne in het traject naar toetreding tot de EU.
• - 

  Een versterking van de EU-begroting met 15 miljard EUR voor interne en externe dimensies van migratie, maar ook de internationale gevolgen van de Russische aanvalsoorlog in Oekraïne en de versterking van partnerschappen met derde landen.
• - 

  Een platform strategische technologieën voor Europa (STEP) dat het EU-concurrentievermogen op lange termijn moet bevorderen wat betreft kritieke technologieën, op het gebied van digitale technologie en deeptech, cleantech en biotech. Dit platform bouwt voort op InvestEU, het Innovatiefonds, de Europese Innovatieraad (EIC) en het Europees Defensiefonds.
• - 

  Een mechanisme dat een oplossing biedt voor de financieringskosten van NextGenerationEU die toenemen als gevolg van ongeziene rentestijgingen.

De Commissie verzoekt de Raad snelle behandeling van de voorstellen, gelet op de wens voor instemming door het Europees Parlement voor het einde van dit jaar.

Tijdens de Raad Algemene Zaken van 10 juli 2023 (21.501-02, FJ) presenteerde de Europese Commissie de belangrijkste elementen van het voorstel voor de tussentijdse herziening van het MFK 2021-2027. Nederland en diverse andere lidstaten reageerden terughoudend op de noodzaak van een tussentijdse herziening van het MFK en extra middelen voor de EU-begroting. Het Spaanse Voorzitterschap sprak de intentie uit om tijdens de Europese Raad van 26 en 27 oktober 2023 tot een akkoord te komen.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.