(Laatst bijgewerkt: 20 mei 2025)

Op deze themapagina treft u informatie aan in het kader van de Algemene Europese Beschouwingen (AEB) die dit jaar wordt gehouden op 9 september 2025.

Op 28 maart 2025 stuurde de Minister van Buitenlandse Zaken de Staat van de Europese Unie 2025 (36.715, A) aan de Kamer.

Op 12 februari 2025 ontving de Eerste Kamer het Werkprogramma van de Europese Commissie voor 2025.

Op basis van dit Werkprogramma selecteert de Eerste Kamer de prioritaire dossiers voor 2025. De commissie EUZA heeft op 13 mei 2025 ingestemd met doorgeleiding van de conceptlijst naar de plenaire agenda, zodat deze kan worden vastgesteld als Europees werkprogramma 2025 van de Eerste Kamer (36715, B).

Op 18 juli 2024 publiceerde Von der Leyen haar politieke beleidslijnen voor de volgende Europese Commissie 2024-2029.

Op 30 oktober 2024 publiceerde de Europese Commissie het Europees Uitbreidingspakket 2024. Op 4 december 2024 stuurde het kabinet de Kamer de kabinetsappreciatie (23.987, AA) toe. De commissie Europese Zaken besloot op 12 november 2024 om het uitbreidingspakket te betrekken bij de AEB.

Op 20 maart 2024 publiceerde de Europese Commissie de Commissiemededeling betreffende pretoetredingshervormingen en - beleidsevaluaties. De Europese Commissie wil hiermee een startsein geven voor beleidsherzieningen, zoals Voorzitter van de Europese Commissie heeft aangekondigd in haar Staat van de Unie-toespraak in 2023, voorafgaand aan mogelijke uitbreiding. De mededeling focust zich op de aandachtsgebieden waarden, beleid, begroting en bestuur.

De commissie Europese Zaken heeft op 21 mei 2024 een gesprek gevoerd met de Tweede Kamer-rapporteur Klaver (Groenlinks-PvdA) over EU-hervormingen in verband met EU-uitbreiding. Op 28 mei 2024 besloot de commissie nog niet in schriftelijk overleg te treden over de commissiemededeling en het dossier te blijven volgen en de Tweede Kamerrapporteurs te zijner tijd opnieuw uit te nodigen voor een gesprek.

In haar Werkprogramma heeft de Europese Commissie ook een nieuwe mededeling gepresenteerd over beleidsevaluaties en -hervormingen in het kader van uitbreiding. Deze mededeling is door de commissie EUZA geprioriteerd (publicatiedatum n.n.b.).

Op 5 november 2024 heeft de Tweede Kamer een adviesaanvraag gedaan bij de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) over noodzakelijke EU-hervormingen binnen de Europese Unie om deze slagvaardiger en daadkrachtiger te maken. Op 15 april 2025 bracht de AIV het advies uit.

Op 24 juli 2024 is het Rechtsstaatrapport 2024 verschenen en op 24 september 2024 in behandeling genomen door de commissies EUZA en J&V.

De commissies besloten op 22 oktober 2024 inbreng te leveren voor schriftelijk overleg met de regering en de Europese Commissie. Op 29 november 2024 stuurde de minister van Buitenlandse Zaken een antwoord op de brief met vragen (35.295, AX). Op 27 januari 2025 stuurde de Europese Commissie het antwoord op de vragen in het kader van de politiek dialoog (35295, AY). Beide antwoorden zijn voor kennisgeving aangenomen.

Op 9 september 2024 presenteerde Mario Draghi een rapport genaamd "The future of European competitiveness: A competitiveness strategy for Europe" (Draghi-rapport) dat ingaat op het concurrentievermogen van de Europese Unie. Het rapport is geschreven voor de Europese Commissie in opdracht van Commissievoorzitter Von der Leyen en bevat een strategie om het EU-concurrentievermogen, dat dreigt te stagneren weer aan te jagen. Het rapport bevat rond de 180 aanbevelingen die deels zijn opgenomen in het werkprogramma voor 2025 van de Europese Commissie.

Op 29 januari 2025 publiceerde de Europese Commissie het EU-kompas voor concurrentievermogen. In deze Commissiemededeling geeft de Commissie de plannen weer voor het versterken van het concurrentievermogen in de huidige termijn. Het kompas refereert daarmee met name naar het Draghi-rapport.

Op 4 oktober 2024 stuuden de ministers van EZ en Financiën, mede namens de minister van KGG en de minister van BZ, een kabinetsappreciatie op hoofdlijnen op het Draghi-rapport (21.501-30, 614). Op 4 november 2024 is er door de ministers van Buitenlandse Zaken en Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, mede namens de ministers van Economische Zaken, Financiën en Defensie een uitgebreidere reactie op het Draghi rapport gepresenteerd ten aanzien van de EU-institutionele en geopolitieke aspecten (21.501-02, GT).

Op 2 april 2025 ontving de Kamer een brief van de ministers van Buitenlandse Zaken en Financiën over de aanstaande onderhandelingen over het Meerjarig Financieel Kader (MFK) voor de periode 2028 - 2034 (36.724, A), mede naar aanleiding van de Commissiemededeling 'de weg naar het volgend Meerjarig Financieel Kader ' (zie link).

De brief gaat in op:

• - 

  • - 

    het proces van besluitvorming voor het MFK en het Eigenmiddelenbesluit (EMB) vanaf 2028;
• - 

  • - 

    de budgettaire en inhoudelijke inzet;
• - 

  • - 

    mogelijke verbeteringen van bestaand beleid en de modernisering van de budgettaire architectuur volgens het kabinet;
• - 

  • - 

    het vervolgproces.

Er wordt aangegeven dat de integrale voorstellen voor het MFK 2028 - 2034 in juli volgen en daarom nog onbekend zijn. Verder staat in de brief dat na het verschijnen van de voorstellen de Kamer een kabinetsappreciatie zal ontvangen. Deze voorstellen maken ook onderdeel uit van het Werkprogramma van de Europese Commissie voor 2025 en zijn reeds door de commissies EUZA en FIN geprioriteerd.

De Eerste Kamer zal verder worden geïnformeerd over de onderhandelingen over het MFK via de Raad Algemene Zaken, de Europese Raad en de Raad Economische en Financiële Zaken.

In de Staat van de Unie 2024 meldde de minister dat in september 2023 het Raadssecretariaat heeft besloten om voor de toegang tot Delegates Portal alleen de accounts van ministeries en Permanente Vertegenwoordigingen van lidstaten te accepteren, en niet meer van de nationale parlementen. In de Delegates Portal zijn alle Raadsdocumenten opgenomen waarover in de Raad wordt onderhandeld. Via het verslag van de Raad Algemene Zaken van 12 december 2023 is de Kamer voor het laatst geinformeerd over de ontwikkelingen met betrekking tot de toegang van nationale parlementen tot Delegates Portal. (21.501-02, FX). Tevens zijn in de Tweede Kamer vragen gesteld over de Delegates Portal in een schriftelijk overleg over de Raad Algemene Zaken van 29 januari 2024 (21.501-02, 2819, p. 10-11).

De Tweede Kamer heeft tijdens haar commissievergadering EU-zaken van 24 april 2025 verzocht voor het commissiedebat op 28 mei 2025 over EU-informatievoorziening een brief te ontvangen over de ontwikkelingen rondom de delegates portal.

De volgende moties uit voorgaande Algemene Europese Beschouwingen hebben de status niet uitgevoerd of deels uitgevoerd:

• - 

  Motie-Backer (D66) c.s. over onderzoek naar het profijt van het lidmaatschap van de Europese Unie (35.403, F) (deels uitgevoerd)
• - 

  Motie-Koole (PvdA) c.s. over een publieksdiscussie over de toekomst van Europa (35.403, G) (niet uitgevoerd)
• - 

  Motie-Koole (PvdA) c.s. over een meerjarig plan om Nederlandse burgers actief en evenwichtig te informeren over de Europese Unie (35.982, G) (niet uitgevoerd)

Onderstaand dossier bevat officiële parlementaire publicaties met betrekking tot de Europese Raad:

Onderstaand dossier bevat officiële parlementaire publicaties met betrekking tot de Raad voor Algemene Zaken:

Onderstaand dossier bevat officiële parlementaire publicaties met betrekking tot de Raad voor Economische en Financiële Zaken:

Onderstaand dossier bevat officiële parlementaire publicaties met betrekking tot de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken:

De directie Internationaal Onderzoek en Beleidsevaluatie (IOB) heeft onderzoek gedaan naar de invloed van Nederland in de Europese Unie in de periode 2016-2023. Op 31 oktober 2024 is de evaluatie "Grip door begrip" gepresenteerd. De regering heeft op 16 mei 2025 een kabinetsreactie aan de Tweede Kamer gestuurd.