Minister Klink van VWS gaat in overleg treden met zijn collega Hirsch Ballin van Justitie om fraude met identiteit in de zorg tegen te kunnen gaan. De minister van volksgezondheid deed deze toezegging dinsdag 8 april aan de Eerste Kamer naar aanleiding van een opmerking van senator Franken (CDA) tijdens het debat over invoering van het burgerservicenummer in de zorg (BSN-Z, 30.380). Franken had betoogd dat identiteitsfraude dreigt na invoering van dit servicenummer, dat het bestaande sofinummer gaat vervangen.
Elektronisch patiëntendossier
De Eerste Kamer stemde in met invoering van het BSN-Z. Minister Klink zei dat hij vanaf 1 juli geleidelijk met de invoering wil beginnen. Voorts komt de minister over twee weken met een wetsvoorstel over de invoering van elektronische patiëntendossiers. Over invoering van dit EPD moeten zowel de Tweede als de Eerste Kamer nog een besluit nemen. In het debat over het BSN-Z in de Eerste Kamer werden veel kritische vragen gesteld, vooral rond de thema's veiligheid en privacy.
Privacy
Mevrouw Swenker (VVD) was het wel eens met de opzet om door invoering van het burgerservicenummer in de zorg te voorkomen dat behandelaars langs elkaar heen werken, maar wees er tevens op dat zo'n centraal nummer privacygevoelig is. Mevrouw Swenker spitste haar bijdrage aan het debat toe op twee vragen: wie mogen het BSN gebruiken en hoe is het inzage- en correctierecht geregeld?
Staatssecretaris Bijleveld van BZK, die voor invoering van het algemene BSN verantwoordelijk is, heeft in een brief begin maart aangegeven welke normen gelden voor het gebruik van het BSN. De VVD-fractie vindt dit een 'bescheiden aanzet' voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Mevrouw Swenker vroeg of niet ook bijvoorbeeld de Belastingdienst straks van BSN-gegevens gebruik kan maken om na te gaan of iemand wel of niet recht heeft op aftrek van ziektekosten. Staat er niet een luikje open? Minister Klink ontkende dit. Ook wilde mevrouw Swenker weten welke gegevens wel en welke niet worden opgeslagen. Huiselijke, familiale situaties zou men in de dossiers niet moeten kunnen terugvinden. Tevens vroeg mevrouw Swenker hoe de minister de onvermijdelijke vervuiling van de bestanden gaat bestrijden. Komt er straks jaarlijks een digitale schoonmaakploeg langs?
Fouten
Mevrouw Swenker wees erop dat het College Bescherming Persoonsgegevens geen individuele klachten in behandeling neemt en dat het daarom voor patiënten veel lastiger wordt om fouten te laten corrigeren. Dat geldt ook voor het Elektronische Patiënten Dossier (EPD) dat nog in de maak is. Mevrouw Swenker vond een oordeel over het BSN-Z lastig te geven nu het wetsvoorstel voor het EPD nog door de Tweede Kamer behandeld moet worden en de Eerste Kamer nog niet exact weet hoe dat wordt geregeld.
Identificatieplicht
Mevrouw Tan wees namens de PvdA-fractie op de kwetsbaarheid van computerbestanden met een verwijzing naar de Gemeentelijke Basisadministratie. Nog onlangs is iemand 'vader' geworden van een kind van een ander als gevolg van een fout in deze GBA, zo haalde zij een voorbeeld aan uit het blad Binnenlands Bestuur. Volgens gezaghebbende bronnen zou 5% van de GBA-bestanden fouten bevatten. Mevrouw Tan haalde tevens hardnekkige geruchten aan dat groepen zorgverleners voortijdig en onrechtmatig gebruik maken van het BSN. Evenals haar collega Swenker van de VVD stelde mevrouw Tan vragen over de vervanging van de identificatieplicht door een vergewisplicht. In grotere instellingen als ziekenhuizen zou een identificatieplicht misschien toch beter zijn. Volgens minister Klink staat identificatie voorop en is de vergewisplicht daar een uitvloeisel van.
Gebrekkige voorlichting
Verontrust is de PvdA door de mate van gedetailleerdheid van informatie die ziektekostenverzekeraars wensen over psychiatrische patiënten. Wat zijn de consequenties op de arbeidsmarkt voor deze groepen als elke willekeurige werkgever een goede bekende die bij een zorginstelling werkzaam is, kan verzoeken 'even' het bestand te raadplegen van een sollicitant?, vroeg mevrouw Tan. Kritiek had de PvdA-fractie op de gebrekkige voorlichting. Burgers worden nauwelijks attent gemaakt op de risico's van deze persoonsnummers. Zeker als het gaat om gegevens over de eigen gezondheid zijn de risico's letterlijk levensgroot, zei mevrouw Tan.
Betere garanties
Namens de fractie van de SP hamerde mevrouw Ten Horn op betere garanties en maatregelen om de persoonlijke levenssfeer van de burger te beschermen. Zij hekelde het nog steeds ontbreken van een uitgewerkt beoordelingskader bij de staatssecretaris van BZK waaraan de invoering van het BSN in de verschillende sectoren, zoals in de zorg, kan worden getoetst. Zij kondigde alvast aan dat de SP bij het debat over het EPD op deze zaken terugkomt.
Mevrouw Ten Horn citeerde risicomanager Pocorni die in de Staatscourant liet noteren: ICT kan een zegen zijn voor de zorg, maar wordt een nachtmerrie als de veiligheid van de informatie niet volledig is gegarandeerd. Fouten in of met het BSN kunnen in de zorg levens kosten, constateerde mevrouw Ten Horn. Zij wees erop dat in ziekenhuizen de beveiliging van gegevens nog veel te wensen overlaat. Net als de fracties van VVD en PvdA zette mevrouw Ten Horn vraagtekens bij de capaciteit van de Inspectie Gezondheidszorg (IGZ) om de beveiliging van dossiers te garanderen. Minister Klink zei dat de IGZ 'tanden' krijgt in de vorm van de mogelijkheid bestuurlijke boetes uit te delen.
Zwaar punt
Namens de fracties van SGP en ChristenUnie zei senator Van den Berg dat deze fracties alleen akkoord gaan als invoering zorgvuldig kan gebeuren. Hij vroeg of onrechtmatige gegevensuitwisseling en het mogelijk ongeoorloofd gebruik van het BSN door bedrijven voldoende wordt afgedekt door de Wet Bescherming persoonsgegevens en de Wet algemene bepalingen burgerservicenummer. De privacy is voor SGP en CU een zwaar punt. Van den Berg wees op de keerzijde van technologie. Het gevaar is reëel aanwezig dat de dokter steeds meer als technicus, als ingenieur zal gaan functioneren. De mens als machine!, waarschuwde senator Van den Berg. Minister Klink onderstreepte deze zienswijze.
Bureaucratisme
GroenLinks-senator Laurier lanceerde enkele voorbeelden waaruit afgeleid kan worden dat opslaan van gegevens van mensen ook vreemde situaties kan leiden. Hij vroeg daarom de garantie van de minister dat koppeling van gegevens in de zorg niet leidt tot het opstellen van risicoprofielen waar bijvoorbeeld verzekeringsmaatschappijen de hand op kunnen leggen. Senator Laurier wees op een discussie in medische kring over de term 'noodzakelijke zorg'. De wet laat zorg toe aan patiënten zonder BSN, maar dan moet het gaan om 'medisch noodzakelijke zorg'. Hij vroeg de zekerheid dat invoering van het BSN-Z niet leidt tot meer bureaucratisme.
Zegeningen
Senator Franken legde namens de CDA-fractie meer de nadruk op de zegeningen van de informatie- en communicatie technologie. Dankzij ICT kan men sneller, nauwkeuriger en efficiënter werken. Hij sloot overigens zijn ogen niet voor de kwetsbaarheid van centrale databestanden. Men kan er misbruik van maken, zei senator Franken, net zoals men misbruik kan maken van een mes of zelfs van een film. Het gaat er dan ook om standaarden en protocollen te ontwikkelen om een juist gebruik te waarborgen. In dit verband prees hij het toetsingskader aan dat tijdens een besloten expertmeeting in de Eerste Kamer vorige maand tot stand is gekomen. Hij vroeg en passant of de patiëntenrechten die nu in verschillende regelingen staan in een alomvattende regeling opgenomen kunnen worden. Minister Klink zegde toe dat de patiëntenrechten in de Wet kwaliteit en zorg opgenomen worden.
Meer controle dan service
Senator Yildirim (Fractie Yildirim) zei al meteen in eerste termijn weinig te voelen voor invoering van het BSN-Z. Hij veronderstelde dat dit nummer meer te maken heeft met controle van de burger dan met service aan de burger. Bovendien zou het teveel kosten en illegale praktijken in de hand werken.
Deel dit item: