Plenair Dercksen bij behandeling Wijziging van de Elektriciteitswet 1998



Verslag van de vergadering van 22 maart 2016 (2015/2016 nr. 24)

Status: gecorrigeerd

Aanvang: 14.02 uur


Bekijk de video van deze spreekbeurt

De heer Dercksen i (PVV):

Voorzitter. Enkele weken geleden werd in dit huis een wet voor klokkenluiders aangenomen. Het doel van die wet is enig comfort te bieden aan hen die maatschappelijke misstanden aan de kaak stellen. De PVV heeft, zoals bekend, grote affiniteit met klokkenluiders. Elk lid van onze fractie voelt zich min of meer een klokkenluider, zeker op zo'n inktzwarte dag als vandaag. Ik ben van plan om ook nu weer in dit debat de klok, die velen niet willen horen, te luiden. Ik ben van plan om duurzame misstanden en misverstanden aan te kaarten. Ik sluit niet uit dat, net als de vorige keer, een aantal collega's een aantal zaken zal horen die het eerder nog niet te horen heeft gekregen. Ik moet op zo'n moment toch in de richting van mevrouw Vos kijken.

Laten we beginnen met het klimaat. Dat is toch het startpunt van het duurzaamheidsvraagstuk. Er waren tijden op aarde met veel meer CO2 in de atmosfeer dan nu terwijl het kouder was en er waren tijden met veel minder CO2 terwijl het veel warmer was. Desalniettemin is CO2 om een of andere reden aangewezen als de grote boosdoener, de enige variabele van het klimaat, terwijl het ook een voedingsbron is voor alles wat groen is. Met enige regelmaat komt dan ook die grafiek voorbij waarin wordt aangegeven dat de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer toeneemt. Die laat inderdaad een stijgende lijn zien. Het is wel van belang om eens naar de y-as van die grafiek te kijken. Daarin staat niet alleen dat het 400 deeltjes zijn. Het zijn 400 deeltjes per 1 miljoen deeltjes. Als we dan de natuurlijke CO2 eruit filteren — er zit een heleboel CO2 in onze natuur, zo'n 97% — dan blijft er een aandeel over van 0,0012% door menselijk handelen uitgestoten CO2. De atmosfeer bestaat dus voor 0,0012%, twaalf miljoenste deel, uit door menselijk handelen uitgestoten CO2.

Ik heb de hoorzittingen in 2013 in de senaat van de Verenigde Staten er nog eens op teruggekeken. Daar is de senaat wel geïnteresseerd in wetenschap. Tal van wetenschappers zeggen dat een dergelijk aandeel van door mensen veroorzaakt CO2 onmogelijk een significante invloed kan hebben op het klimaat. De "hearing" staat op YouTube. Iedereen die een aanvang neemt met het bestuderen van dit dossier kan ik dit verslag van harte aanbevelen. Dat neemt niet weg dat CO2 een broeikasgas is dat voor opwarming zorgt, maar het markeert natuurlijk wel heel nadrukkelijk de vraag of we zo veel miljarden moeten uitgeven aan het twaalfde en dertiende miljoenste deeltje in de atmosfeer. Ik hoor al een klok luiden.

Aan de ene kant van het debat zitten de sceptici of de realisten die zeggen dat deze CO2-hoeveelheid geen belangrijke invloed kan hebben op het klimaat, dan wel dat het volstrekt onduidelijk is hoe groot die invloed zal zijn. Aan de andere kant zitten de alarmisten die zeggen dat de temperatuur gaat stijgen. Zij hebben er zelfs een rekenmodel van gemaakt. Daar rolt uit dat de invloed van het klimaatakkoord in Parijs op de wereldwijde temperatuur 0,05°C zal zijn in het jaar 2100. Dan stijgt de temperatuur niet met 4,5°C maar met 4,45°C. Als de gevolgen van een mogelijke stijging van de temperatuur zo ernstig zouden zijn, zou het dan niet veel verstandiger zijn om te investeren in klimaatadaptatie, dus het je fysiek voorbereiden op het altijd veranderende klimaat? Als het water stijgt, besteed je dan een euro aan het verhogen van een dijk, voor een aan zekerheid grenzende bescherming, of besteed je een miljoen aan maatregelen waarmee je nul zekerheid op bescherming krijgt en waarvan je alleen maar hoopt dat ze gaan werken? Voor de PVV-fractie is die keuze vrij eenvoudig, ook omdat wij wel willen zien dat wereldwijd wordt doorgegaan met het bouwen van kolencentrales.

Maar aan welke kant van het debat je ook zit, je kunt de wet alleen steunen als je geheel feitenvrij of misschien wel religieus in de discussie staat. De subsidie-energie die we hier vandaag bespreken, nou ja, die ik hier vandaag bespreek, is volstrekt overbodig. Die werkt zelfs averechts. Iedereen die de website van het Internationaal Energieagentschap bezoekt, weet dat het verbruik van fossiele brandstoffen alleen maar gaat toenemen in de komende decennia. Dat is niet zo gek, als je bedenkt dat er tot 2050 zo'n 2,5 miljard mensen bij komen op aarde, een probleem dat elke windmolendiscussie ruimschoots overstijgt. Die windmolens zullen immers nooit een bijdrage kunnen leveren aan een betaalbare en betrouwbare energievoorziening. Daarnaast dragen ze op geen enkele wijze bij aan minder uitstoot. Sterker nog, als je de gevolgen van het CO2-handelsemissiesysteem erbij optelt — dat zorgt slechts voor een verschuiving van West-Europa naar Oost-Europa — leveren ze simpelweg meer emissie op. Windmolens zijn de placebo's van de energievoorziening: je hebt er niets aan; het is misplaatste suggestie, een illusie. Denemarken en Duitsland, met al hun windmolens, hebben de hoogste stroomprijzen van Europa, terwijl de emissies maar niet willen dalen. Hoort u de klok luiden?

Aangezien die windmolens niet bijdragen aan meer uitstoot, zijn die arbitraire percentages van 14% en 16% hernieuwbare energie totaal fictief, nep, gefingeerd, verzonnen. Als we de kosten van de fictieve duurzame doelstellingen van 14% en 16% naar laten we zeggen 85% fossielvrij extrapoleren, dan bedragen de kosten 685 miljard. Ik luid hier geen klok maar een heel carillon. 685 miljard is drie keer de rijksbegroting. Als ik de heer Pijlman van D66 in december goed heb begrepen, moeten we dat doen omdat we dan wereldwijd zo lekker mee mogen blijven praten over subsidie-energie.

De PVV-fractie vraagt met enige regelmaat wat de gevolgen voor het klimaat zijn van al die maatregelen die we hier nemen, ook nu weer. Welke impact hebben de tientallen miljarden die we uitgeven precies op het klimaat? Men weet het niet. Je formuleert dus beleid vanwege de effecten op het klimaat, maar hebt geen idee wat de gevolgen zijn. Men doet maar wat. Welnu, in december heb ik al eens voorgerekend dat de bijdrage van Nederland aan de lagere stijging van de temperatuur maar liefst 0,0026°C is. De minister begrijpt natuurlijk ook wel dat die boodschap niet zo heel gemakkelijk te verkopen is. Dan volgen al snel de gelegenheidsargumenten, in dit geval: maar we willen minder afhankelijk zijn van energieleveranciers uit het buitenland. Maar we hebben net met de Gasunie en de EBN 8,2 miljard geïnvesteerd in de gasrotonde, om er zeker van te zijn dat gas uit het buitenland beschikbaar is als onze gasvoorraad opraakt of niet meer winbaar is vanwege de problemen in Groningen. Hoezo minder afhankelijk?

De VN hebben het Green Climate Fund opgericht. Daarin moet vanaf 2020 100 miljard dollar per jaar worden gestart. Nederland heeft intussen 10,2 miljard gestort in deze pot, die is betaald — dat is opvallend — door het ministerie voor Ontwikkelingssamenwerking. Geld van arme mensen in rijke landen rolt naar rijke mensen in arme landen. Zo gaat dat al 70 jaar met de ontwikkelingshulp, maar nu onder het mom van "groen". In een onbewaakt ogenblik wil men dat zelfs ook nog wel toegeven. Neem Ottmar Edenhofer, lange tijd medevoorzitter van Working Group III van het IPCC. Hij zei: we redistribute de facto the world's wealth by climate policy. (...) One has to free oneself from the illusion that international climate policy is environmental policy." Met andere woorden, we herverdelen de welvaart over de wereld, en klimaatbeleid heeft niets met milieubeleid te maken. Daar zit geen woord Spaans bij. De man is ook geen klimaatwetenschapper maar econoom. In Nature, een wetenschappelijk blad, heeft hij aangegeven dat hij zich heeft laten beïnvloeden door Karl Marx. I rest my case.

Dan TenneT, dat nogal ondergesneeuwd raakte in december toen wij het groepsverbod bespraken. In de commissie heb ik aandacht gevraagd voor het gevaar dat de Europese Commissie de subsidie aan TenneT zou kunnen beschouwen als staatssteun. Maar de richtlijnen voor zogenaamd duurzame energie komen uit Brussel. Natuurlijk zal het de Commissie worst wezen of daaraan staatssteun te pas komt. Het Europese project moet voort. Frankrijk heeft zich nog nooit aan de begrotingsregels gehouden. Griekenland voldeed aan geen enkele voorwaarde toen het bij de euro kwam. Datzelfde gold voor Bulgarije en Roemenië bij toetreding tot de EU. De kans dat de Europese Commissie een probleem maakt van deze staatssteun voor de zelfbedachte subsidie-energie is, laten we wel wezen, te verwaarlozen.

De minister geeft aan dat het grootste gedeelte van het netwerk op zee zal worden aanbesteed door TenneT. Van een totale aanbesteding wil hij echter niet weten, omdat aannemers het risico van het moeten betalen van een schadevergoeding zouden inprijzen, zo schreef hij letterlijk. Daardoor zou de prijs omhooggaan. Maar over welke risico's hebben we het? Voor TenneT is het een spel zonder nieten geworden. Je krijgt subsidie en alleen bij grove nalatigheid mogen de schadevergoedingskosten niet worden doorberekend aan hen die op het netwerk zijn aangesloten. Althans, tot een maximum van 10 miljoen per jaar. In gewoon Nederlands: als TenneT er een puinhoop van maakt, bedraagt zijn risico slechts 10 miljoen per jaar. Dat is een hoop geld, maar in het licht van de totale opdracht is het natuurlijk een schijntje. Ik maak me sterk dat dit voor een aannemer een gedroomd scenario is: een paar jaar een maximaal risico van 10 miljoen bij een miljardenopdracht. Dat zou de aanbestedingsprijs niet opjagen maar juist verlagen. Ik zoek dus, net als in december, nog steeds naar een reden voor het feit dat TenneT wordt aangewezen. Als het grootste gedeelte van het net toch wordt aanbesteed, is de suggestie dat de kostenreductie alleen wordt gerealiseerd omdat TenneT het doet, simpel te weerleggen. Graag een reactie van de minister.

Daarbij komt nog dat de boetes niet worden meegerekend bij de 40% kostenreductie. Ik verwijs nog maar eens naar Duitsland. Daar was bij windmolenpark BARD 1 de schade 1,8 miljoen per dag. Het duurde een maand of drie voordat alles weer aan de praat was. Dat is dus 162 miljoen. Klaarblijkelijk zijn de collega's die vandaag niet het woord willen voeren even vergeten hoe het fout kan gaan met het aanleggen van infrastructuur. De Noord/Zuidlijn, de Betuwelijn: het liep allemaal totaal uit de hand. Hoe kan de minister dan garanderen dat die 40% kostenreductie wordt gerealiseerd als alle schadevergoedingen moeten worden betaald? En wat als de kosten voor het aanleggen simpelweg veel hoger worden, zoals bij de Betuwelijn? Graag een reactie. In het geval dat TenneT de opdracht krijgt, betekent dit voor de Nederlandse burger overigens dat hij ervoor op mag draaien, dan wel als aandeelhouder van TenneT, dan wel als hij aangesloten is op het netwerk. Of je door de kat of de hond gebeten wordt!

In de schriftelijke inbreng heeft de PVV herhaaldelijk verwezen naar de Energiewende, de energie-ellende in Duitsland. Een SPD-minister noemde verdere uitbouw van wind op land economisch onzinnig. Een SPD-minister: de wonderen zijn de wereld nog niet uit. Let wel, hij had het over wind op land, die minder subsidie vraagt dan wind op zee. Zelfs een Duitse socialist is ontwaakt uit de boze groene droom, maar onze Nederlandse minister, ooit liberaal, weigert te leren van dit debacle. Waarom is dat? Waarom weigeren wij te leren van het falen van Duitsland? Meer dan een miljoen Duitsers zitten zonder stroom omdat die onbetaalbaar is geworden. De groothandelsprijzen van energie zijn soms erg laag omdat de Duitsers niet weten waar ze met de stroom naartoe moeten als het toevallig even voldoende waait, maar dat betekent niet dat de stroomrekening voor veel Duitsers niet onbetaalbaar is geworden. Waar ligt de grens bij deze minister? Hoeveel Nederlandse huishoudens mogen van de minister zonder stroom komen te zitten, omdat ook voor hen de rekening onbetaalbaar is geworden? Nederlanders mijden intussen de zorg omdat ze het eigen risico niet meer kunnen betalen en straks zitten ze ook nog in het donker.

In Duitsland varieert het aandeel windenenergie sterk, tussen de 0% en 38% van de elektriciteit. Bij weinig of geen wind moet er dus 100% conventionele energie beschikbaar zijn en bij veel wind moeten windparken worden afgekoppeld omdat het hoogspanningsnet het aanbod niet kan verwerken. En wat er dan op het net komt, moet tegen afbraakprijzen worden verkocht. Soms krijgen grootverbruikers zelfs een vergoeding voor het afnemen van energie tijdens deze pieken. Daar waar Polen en Tsjechië in alle rationaliteit die wisselvallige stroom uit Duitsland blokkeren om hun netten te beschermen, daar gaat TenneT 22 miljard uitgeven om het net aan te passen aan wisselvallige subsidie-energie; over klokkenluiden gesproken. Hoezo 40% kostenreductie? TenneT gaat 22 miljard uitgeven. Daar zouden wij een aantal generaties ouderen een fatsoenlijke oudedag van kunnen geven. Maar, zo schrijft de minister, misschien kunnen we de windenenergie ooit wel opslaan. Daar is geen enkel zicht op en het zou subsidie-energie alleen nog maar onrendabeler maken.

Dan de werkgelegenheid. Bij herhaling hebben de ondertekenaars van het Energieakkoord verklaard dat het 15.000 banen op zou leveren. 72 miljard uit de samenleving halen, uit de economie trekken, en dan zeggen dat het banen oplevert? Economie mag dan geen exacte wetenschap zijn, je zou hopen dat zij die zeggen dat, als je de lasten verhoogt, dit onder de streep banen oplevert, gevrijwaard zouden worden van bestuurlijke taken. Daar waar Nederlandse belastingeuro's via het windpark Gemini naar Canada rollen, want daar huisvest de investeerder, daar rolt zuurverdiend Nederlands belastinggeld via windpark Luchterduinen van Eneco naar Tokio. Beide parken bestaan uit in Denemarken geproduceerde molens en opgeteld bij de Chinese zonnepanelen hoef je echt niet al te veel lessen economie te hebben gevolgd om de conclusie te kunnen trekken die ook het CPB en vele economen trekken, namelijk dat, als je een graai doet in de portemonnee van de Nederlander, dit de welvaart, de economie en de werkgelegenheid schaadt. In de schriftelijke inbreng heb ik nog eens gewezen op het CPB. Dat heeft er een aantal jaren geleden een mooie notitie over geschreven. Decisio kwam met een rapport over wind voor de kust. Daarin werd bevestigd wat de PVV ook al jaren zegt. Achterin het rapport wordt ergens tussen haakjes gemeld, en dus niet in een samenvatting, dat wind op zee in het buitenland zeven keer meer banen oplevert dan in Nederland, terwijl de Nederlanders de kosten betalen, de opslag op de energiebelasting en de hoge belasting. Ik luid de klok maar weer een keer.

In de commissie Economische Zaken is ook aandacht gevraagd, even een zijstap, voor de radiotelescoop LOFAR in Drenthe. Ik ben zo vrij om er plenair iets over te vragen. De minister noemde destijds het niet storen van de radiotelescoop door windmolens een randvoorwaarde, dit naar aanleiding van een vraag van collega Flierman. Ik zou die voorwaarde graag nog een keer zien bevestigd, want in de media doen tegenstrijdige geluiden de ronde wat dit betreft. Het gaat niet aan dat echte wetenschap, waar ook miljoenen in zijn geïnvesteerd, de dupe wordt van groene sprookjes. Ik krijg daar graag een reactie van de minister op.

Dan nog een opmerking over biomassa, ook een belangrijk onderdeel van het Energieakkoord. De PvdA in de Tweede Kamer wil daar intussen van af, niet omdat de uitstoot viezer is dan die van kolen, maar omdat het als bijstook in kolencentrales wordt gebruikt. Daarover zegt de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen nota bene bij herhaling: "Het verbranden van hout in elektriciteitscentrales en van bio-ethanol en biodiesel in auto's lijkt niet of nauwelijks bij te dragen aan besparing van CO2-uitstoot. Daarom zijn ze niet geschikt als middel voor de transitie naar een duurzame energievoorziening."

Ik heb een aantal klokken geluid. Het zou mogelijk moeten zijn dat de collega's intussen ook zo ongeveer weten waar de klepel hangt.

De voorzitter:

Dank. Wenst een van de leden in eerste termijn nog het woord?

Dat is niet het geval.

Het woord is aan de minister van Economische Zaken.