Verslag van de vergadering van 9 mei 2023 (2022/2023 nr. 29)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 19.15 uur
De heer Otten i (Fractie-Otten):
Dank, voorzitter. Een nieuwe ervaring: een debat waarin de microfoon nog niet dichtgedraaid is.
Voorzitter. Het vertrouwen in de politiek is op een nieuw dieptepunt terechtgekomen. Dat konden we ook vandaag weer in alle kranten lezen. Nog slechts 20% van de Nederlandse bevolking heeft vertrouwen in politici. Wat doe je dan als Nederlandse politiek? Dan gooi je de zaak open en maak je transparant waar je mee bezig bent, zou je denken. Maar nee, deze Kamer — althans delen daarvan — schiet in een krampachtige reflex en probeert het Reglement van Orde te verbouwen tot een reglement van micromanagement, waarin allerlei kinderachtige, betuttelende regeltjes worden toegevoegd. Waar zijn wij dan mee bezig? Wat ons betreft is deze aanpak helaas symptomatisch voor de huidige stand van de politiek, die denkt dat men met veel extra procedures en regeltjes alles kan oplossen, maar die niet tot de kern van de problemen door wil dringen.
En dat doen we dan ook nog even in de laatste weken van de zittingstermijn van deze Eerste Kamer, zodat de nieuwe Eerste Kamer, die heel anders samengesteld is, wordt opgescheept met dit afscheidscadeau. Vandaar ook onze motie in eerste termijn om de stemming over het nieuwe Reglement van Orde uit te stellen tot een datum na 13 juni 2023, als de nieuwe Eerste Kamer is geïnstalleerd. Ik heb dat vaker aangekaart. We moeten de cyclus waarin we nu als Eerste Kamer willens en wetens zijn terechtgekomen, waarbij we aan het eind van de zittingsperiode het Reglement van Orde gaan herzien en daar dan de opvolgende Kamer mee opzadelen, doorbreken. Dat was ook een van de redenen waarom ik al vanaf 2020 heb gevraagd wanneer die herziening van het Reglement van Orde plaatsvindt. Dat moet je doen ergens in het tweede jaar, hooguit het derde jaar van de zittingstermijn. Dan hebben de mensen er ervaring mee, kunnen ze dat wat beter beoordelen en hebben ze dat in de praktijk meegemaakt, terwijl er nog wel voldoende tijd is om dat goed aan te pakken. Dat moet je niet doen in de laatste weken en dan tegen de nieuwe Kamer zeggen: alsjeblieft, dit hebben wij bedacht voor jullie.
Die cyclus moeten wij dus doorbreken. Daarom wil ik graag voorstellen om de volgende herziening niet weer op deze manier te doen, zodat we niet weer op het eind van de zittingstermijn terechtkomen. Ik heb het ook in 2019 zo ervaren dat we in één keer met een heel nieuw Reglement van Orde werden geconfronteerd, ook als afscheidscadeautje van de voorgaande Kamer. Dat vind ik niet de manier waarop wij dat moeten doen.
Ik kondigde gisteren een aantal amendementen aan. Dat leidde ertoe dat er hier een ware amendementenlawine op gang kwam. De meest punten van onze fractie zijn inmiddels wel opgenomen in allerlei amendementen die zijn ingediend, is onze indruk. Wij wachten even tot het amendementenstof is neergedwarreld en we de zaken goed op een rijtje hebben kunnen zetten. We kunnen allemaal nog amendementen indienen tot het moment van de stemming; ik heb dat net nog even gecheckt bij de griffer en de voorzitter knikt. We willen alle amendementen heel gedegen in samenhang bekijken. Als we denken dat er nog iets over het hoofd gezien is, dan sluiten we niet uit dat we alsnog een amendement indienen. Ik hoef niet zo nodig een amendement in te dienen om een amendement met mijn naam eronder te hebben, maar als er nog iets over het hoofd gezien is, behouden we ons het recht voor om alsnog amendementen in te dienen tot uiterlijk de stemming over dit Reglement van Orde. Uiteraard hopen wij dat die stemming, indachtig de door ons ingediende motie, door de nieuwe Eerste Kamer zal worden uitgevoerd.
Dan het Kamerbestuur. Dat is echt een van de meest ongelukkige keuzes voor dit dienende gremium, dat nu "Huishoudelijke Commissie" heet. Blijkbaar heeft de naam "Huishoudelijke Commissie" iets te veel associatie met het verzorgen van de koffie, het schoonmaken en andere huishoudelijke klusjes, dus men wil daar een andere benaming voor. Ik stel voor — andere sprekers hebben dat ook voorgesteld — om het "CvO" te noemen: College van Voorzitter en Ondervoorzitters. Dan hebben we dus het CvS en ook het CvO. Dat is ook veel neutraler. Daar gaat ook niet een soort hiërarchie of bestuursfunctie van uit, dus wat ons betreft … Ik geloof dat de heer Schalk het heeft bedacht. Ere wie ere toekomt, maar de heer Dittrich vond het ook al een goede benaming. Wij vinden dat ook een goed idee, dus dat zou wat ons betreft een veel betere benaming zijn. Ik zou de commissie willen verzoeken om daar nog even op te reageren, want ik krijg toch het gevoel dat er breed draagvlak is — zelfs bij de VVD hoorde ik daar draagvlak voor — om een andere naam voor dit ongelukkige begrip "Kamerbestuur" in te voeren.
Tot slot. Onze fractie is altijd tegen het digitale quorum geweest, zelfs tijdens de coronapandemie. Nu is er toch weer bij diverse fracties, ook aan de linkerzijde, behoefte aan een digitaal quorum. Dat is nou precies waarom wij daar zo tegen waren bij de corona, omdat je denkt: dan beginnen we daarmee en dan komen we er nooit meer vanaf. Dan wordt het volgende traject digitaal stemmen, en voor je het weet, zit er helemaal geen kip meer in deze Kamer en wil men allemaal thuiswerken. De motie van Vos zullen we dan ook niet steunen, want dat is een soort thuiswerkmotie: even digitaal inloggen vanuit de woonkamer en dan NPO Politiek kijkend op de bank het debat een beetje volgen. Als je als volksvertegenwoordiger wil worden gekozen, dan moet je er ook helemaal voor gaan. Dat moet je niet gaan lopen jengelen over reistijden. Je weet dat die vergaderingen in Den Haag zijn. Dat is volgens mij al een paar honderd jaar zo. Stop dus met het gejengel over thuiswerken. Stop met het digitale quorum en kom gewoon naar Den Haag.
Dat waren wat ons betreft de belangrijkste punten op dit moment. We zijn blij dat de spreektijdbeperking tot 30 minuten inmiddels is afgeschaft door de commissie. Of hoe zeg je dat? Ingetrokken. We hopen dat dat met een aantal van die andere zaken ook gaat gebeuren. Het zou verstandig zijn als de commissie vandaag nog de nieuwe naam van de Huishoudelijke Commissie onthult of de naam bij het oude houdt. Dat lijkt me heel verstandig.
Tot zover, voorzitter, en dank voor deze gelegenheid om dit uitgebreid, ononderbroken, te kunnen vertellen. Dank u.
De voorzitter:
Graag gedaan, meneer Otten. Dan is het woord aan mevrouw Huizinga-Heringa namens de ChristenUnie.