Verslag van de vergadering van 27 mei 2025 (2024/2025 nr. 30)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 14.41 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
Mevrouw Vogels i (VVD):
Voorzitter. Vandaag behandelen we de Wet plan van aanpak witwassen, kort gezegd het verbod om betalingen van goederen van €3.000 en meer contant af te rekenen. Contant geld speelt een belangrijke rol bij het witwassen van geld en het financieren van terrorisme. Het wordt in de hoogste risicocategorie geplaatst, zo blijkt uit diverse studies in opdracht van Europol en de Europese Commissie. Het is het meest gebruikte instrument om geld wit te wassen.
De VVD-fractie in de Eerste Kamer ondersteunt het wetsvoorstel met het verbod op contante betalingen van €3.000 en meer bij professionele handel in goederen dan ook van harte. Het is niet alleen een eenvoudige maatregel tegen witwassen, maar bovendien een die lastenverlichting met zich brengt: twee vliegen in één klap. Nu moeten handelaren op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme, de Wwft, onderzoek doen naar hun cliënten en ongebruikelijke transacties melden bij contante betalingen vanaf €10.000. Bij inwerkingtreding van dit wetsvoorstel komen deze verplichtingen uit de Wwft voor de meeste handelaren te vervallen.
De minister schreef op 20 januari jongstleden nog aan de Tweede Kamer dat de witwascontroles door de banken, met jaarlijkse kosten voor de banken van 1,4 miljoen euro, zijn vastgelopen. De minister schreef ook dat hij hier iets aan wil doen. Dat juicht mijn fractie toe. Wel is de vraag aan de minister hoe dit wetsvoorstel zich daartoe verhoudt. Graag een reflectie van de minister daarop.
Een verbod op contante betalingen van €3.000 en meer bij professionele handel in goederen is duidelijk en goed uitvoerbaar. Duidelijkheid bevordert rechtszekerheid. De VVD-fractie ziet in het wetsvoorstel een goede balans tussen het belang van contant geld, oftewel de toegankelijkheid tot het betalingsverkeer, enerzijds en het belang van het bestrijden van witwassen en de financiering van terrorisme anderzijds. De grens van €3.000 vindt mede grondslag in het uitgebreide onderzoek uit 2017 van Ecorys naar het instellen van een verbod op contante betalingen en het effect daarvan op het voorkomen van witwassen en het financieren van terrorisme. De uitkomst van dat onderzoek in opdracht van de Europese Commissie was: hoe lager de grens, hoe effectiever.
Tegelijkertijd hebben gesprekken met partijen die het meest te maken krijgen met het verbod en de situatie in de omringende landen, ter voorkoming van het zogenoemde waterbedeffect, geleid tot het stellen van de grens op €3.000. Mijn fractie ziet brede steun in de samenleving voor de limiet van €3.000: bij BOVAG, MKB-Nederland en VNO-NCW. De VVD-fractie weegt mee dat de Raad van State in zijn advies geen bezwaren heeft opgetekend tegen het verbod op contante betalingen van €3.000 en meer.
Voorzitter. Na amendering door de Tweede Kamer is in het wetsvoorstel de acceptatieplicht voor contant geld nog eens opgetekend, met de mogelijkheid bij algemene maatregel van bestuur daarop uitzonderingen te maken indien dat noodzakelijk is voor de veiligheid of de specifieke aard van werkzaamheden. Kan de minister aangeven hoe deze uitzonderingsbepaling concreet ingevuld gaat worden? Welke criteria zullen daarbij worden gehanteerd? Hoe wordt geborgd dat deze uitzonderingen niet leiden tot een verdere beperking dan nodig van de acceptatie van contant geld? Uitzonderingen, die in de ogen van de VVD-fractie, toch vooral moeten beogen de veiligheid van de samenleving te borgen.
Ten slotte, voorzitter, twee afsluitende opmerkingen. Eén. Het verbod geldt niet voor particulieren onderling, maar alleen voor beroeps- en bedrijfsmatig handelen. Het beleid ter voorkoming van witwassen is gericht op het voorkomen dat criminelen hun criminele opbrengsten witwassen door die in ons financiële stelsel te brengen. De kans daarop is bij een transactie tussen particulieren kleiner. Een dergelijk verbod is overigens ook lastig te handhaven.
Twee, misschien nog wel belangrijker. De VVD hecht eraan dat contant geld wettig betaalmiddel blijft. Daar brengt dit wetsvoorstel gelukkig geen verandering in.
Namens de VVD-fractie dank ik de minister voor de aandacht. We zien uit naar zijn reactie.
De voorzitter:
Dank u wel, mevrouw Vogels. Dan is het woord aan de heer Van Apeldoorn namens de SP.