Verslag van de vergadering van 25 november 2025 (2025/2026 nr. 09)
Aanvang: 13.51 uur
Status: ongecorrigeerd
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
Stemmingen moties Algemene Financiële Beschouwingen
Aan de orde zijn de stemmingen over moties, ingediend bij de Algemene Financiële Beschouwingen,
te weten:
-
-de motie-Crone c.s. over meevallers gebruiken om voorgenomen bezuiniging op ontwikkelingssamenwerking te beperken (36800, letter C);
-
-de motie-Aerdts c.s. over het opnemen van een generatietoets in de Miljoenennota (36800, letter D);
-
-de motie-Van Strien c.s. over het niet sluiten van conventionele energiecentrales tot kerncentrales beschikbaar zijn (36800, letter E);
-
-de motie-Holterhues c.s. over instandhouding van infrastructuur en waterveiligheid (36800, letter F);
-
-de motie-Kemperman over het reduceren van overheidsuitgaven (36800, letter G);
-
-de motie-Kemperman over het niet verhogen van het eigen risico (36800, letter H);
-
-de motie-Kemperman over het behouden van de hypotheekrenteaftrek (36800, letter I);
-
-de motie-Kemperman over een migratiesaldo van ten hoogste 60.000 mensen per jaar (36800, letter J);
-
-de motie-Kemperman over het uitbreiden van energieopwekking door middel van kernenergie (36800, letter K);
-
-de motie-Schalk c.s. over een eenvoudige kindregeling (36800, letter L);
-
-de motie-Van Rooijen c.s. over een onafhankelijke adviescommissie voor herziening en vereenvoudiging stelsel van belastingen en toeslagen (36800, letter M);
-
-de motie-Walenkamp/Kemperman c.s. over het verruimen van de erf- en schenkbelasting (36800, letter N).
(Zie vergadering van 18 november 2025.)
De voorzitter:
Dan zijn nu aan de orde de stemmingen. Ik heet de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, die namens de regering bij de stemmingen aanwezig is, van harte welkom.
Hebben voldoende leden de presentielijst getekend? Dat is het geval.
Wij stemmen vandaag over de moties die vorige week zijn ingediend bij de Algemene Financiële Beschouwingen.
Ik heb begrepen dat de heer Walenkamp motie 36800, letter N wenst aan te houden. Kan de Kamer zich daarin vinden? Dat is het geval.
Op verzoek van de heer Walenkamp stel ik voor zijn motie (36800, letter N) aan te houden.
Daartoe wordt besloten.
De voorzitter:
Dan stemmen we allereerst over de motie 36800, letter C, de motie van het lid Crone c.s. over meevallers gebruiken om voorgenomen bezuiniging op ontwikkelingssamenwerking te beperken. Wenst een van de leden een stemverklaring over de motie af te leggen? Dat is het geval. De heer Baumgarten.
De heer Baumgarten i (JA21):
Ik maak maar even gebruik van de gelegenheid om een stemverklaring af te geven over alle moties die nu gaan volgen. Buiten de moties die wij inhoudelijk niet kunnen steunen, wil ik kort wat zeggen over een aantal moties waarvan wij de geest sympathiek vinden, maar die onze steun niet kunnen wegdragen.
De moties-Kemperman vinden wij te simplistisch, vooral gelet op de bedoelde reikwijdte.
De motie-Schalk is ontegenzeggelijk sympathiek, maar we vinden het onverstandig om ook de kinderbijslag te fiscaliseren. Bovendien zijn wij tegen het verbouwen van het belastingstelsel via moties bij de Algemene Financiële Beschouwingen.
De motie-Van Rooijen is een herhaling van zetten. We hebben in een eerdere motie op dit punt juist geconstateerd dat de tijd van adviescommissies voorbij is, omdat we de urgentie tot hervorming van ons belastingstelsel te hoog achten. Het is nu tijd voor actie.
Wij stemmen wel voor de motie-Van Strien.
Voorzitter, dank u wel.
De voorzitter:
Wenst een van de andere leden nog een stemverklaring af te leggen? De heer Bovens.
De heer Bovens i (CDA):
Ik wil graag een stemverklaring afleggen over de motie-Crone c.s. op stuk nr. 36800, letter C. We kunnen het eens zijn met alle constateringen van deze motie, maar niet met de uitspraak. Wij zijn uiteraard voor meer geld voor ontwikkelingssamenwerking en met name ook voor het herstel van de koppeling, maar het nemen van een voorschot op meevallers die er wel of niet gaan komen, vinden wij een te ondeugdelijk voorstel. Het hoort in eerste instantie ook bij de Tweede Kamer thuis. Met andere woorden, alle constateringen zijn terecht, maar de uitspraak gaat ons net te ver.
De voorzitter:
Wenst een van de andere leden nog een stemverklaring af te leggen? Ik zie de heer Schalk.
De heer Schalk i (SGP):
Voorzitter. Ik zal ook meteen een stemverklaring afleggen over de andere moties. Er zijn drie moties die ik heb meegetekend, dus daar ga ik niet al te diep op in. Dat zijn de motie-Crone c.s. op stuk nr. 36800, letter C, de motie-Holterhues c.s. op stuk nr. 36800, letter F en de motie-Van Rooijen c.s. op stuk nr. 36800, letter M.
De motie-Aerdts c.s. op stuk nr. 36800, letter D over de generatietoets lijkt ons, zoals het er nu staat, ondoenlijk. Die zullen we dus niet steunen.
De motie-Van Strien op stuk nr. 36800, letter E lezen we zo dat het kabinet alles moet doen om leveringszekerheid te garanderen. Dat kunnen wij steunen.
Dat geldt ook voor de motie-Kemperman op stuk nr. 36800, letter K over de energieopwekking via kerncentrales. Wat de SGP betreft zal dat vooral via SMR's moeten gebeuren. We realiseren ons dat het een noodoplossing is, maar in die zin kunnen we die motie steunen.
De motie op stuk nr. 36800, letter H over het niet verhogen van het eigen risico: dat ligt nu helemaal niet voor en heeft dus momenteel ook geen financiële consequenties, maar wij willen wel dat signaal afgeven. Die motie kunnen we dan ook steunen.
De andere moties kunnen we niet steunen, om verschillende redenen. De motie-Kemperman op stuk nr. 36800, letter J bijvoorbeeld over een migratiesaldo van ten hoogste 60.000 per jaar: in de Tweede Kamer is er een motie van de heer Stoffer van de SGP aangenomen, met het verzoek om dat aantal zo dicht mogelijk bij nul te houden. 60.000 vinden wij dus wat hoog.
Over de motie-Schalk c.s. op stuk nr. 36800, Letter L zal ik niets zeggen!
Dank u wel.
De voorzitter:
Dan mevrouw Aerdts.
Mevrouw Aerdts i (D66):
Ik heb een stemverklaring over de motie-Schalk op stuk nr. 36800, letter L. De D66-fractie ondersteunt de motie en gaat ervan uit dat in het onderzoek alle kindregelingen worden meegenomen en dat naar gezinnen in al hun diversiteit wordt gekeken.
De voorzitter:
Dan de heer Griffioen.
De heer Griffioen i (BBB):
Mevrouw de voorzitter. Met betrekking tot de moties op stuk nr. 36800, letters G, H, J en K: de BBB-fractie zal voor deze moties stemmen, omdat deze moties inhoudelijk overeenkomen met het verkiezingsprogramma van de BBB. Wij merken wel op dat wij vinden dat beleidsmoties zoals deze thuishoren in de Tweede Kamer.
De voorzitter:
De heer Van Hattem.
De heer Van Hattem i (PVV):
Dank, voorzitter. Wij zullen tegen de motie-Crone c.s. op stuk nr. 36800, letter C stemmen, want wij willen juist minder geld naar ontwikkelingshulp.
Op de overige moties kom ik graag terug met een stemverklaring op het moment dat zij in stemming komen.
De voorzitter:
Dan stemmen wij allereerst over de motie-Crone c.s.
Wij stemmen bij zitten en opstaan.
In stemming komt de motie-Crone c.s. (36800, letter C).
De voorzitter:
Ik constateer dat de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, de SGP, D66, Volt, de SP, de PvdD, de ChristenUnie en Fractie-Visseren-Hamakers voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van het CDA, de PVV, FVD, de VVD, JA21, BBB, 50PLUS, Fractie-Walenkamp, Fractie-Van de Sanden en Fractie-Beukering ertegen, zodat zij is verworpen.
Dan stemmen wij over de motie 36800, letter D, de motie van het lid Aerdts c.s. over het opnemen van een generatietoets in de Miljoenennota. Wenst een van de leden een stemverklaring over deze motie af te leggen? Dat is het geval. De heer Dessing.
De heer Dessing i (FVD):
Dank u wel. Wij vinden een generatietoets in dit kader heel belangrijk, met name vanwege het effect op de toekomst. Er zijn al wel veel generatietoetsen geweest, maar er wordt niets met de uitslagen daarvan gedaan. Desondanks vinden wij het dusdanig belangrijk dat wij toch voor deze motie zullen stemmen.
De voorzitter:
Wenst een van de andere leden nog een stemverklaring af te leggen? Dat is niet het geval.
We stemmen bij zitten en opstaan.
In stemming komt de motie-Aerdts c.s. (36800, letter D).
De voorzitter:
Ik constateer dat de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, D66, het CDA, Volt, FVD, de SP, de PvdD, de ChristenUnie, 50PLUS, Fractie-Walenkamp, Fractie-Van de Sanden, Fractie-Visseren-Hamakers en Fractie-Beukering voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van de SGP, de PVV, de VVD, JA21 en BBB ertegen, zodat zij is aanvaard.
Dan stemmen we over de motie 36800, letter E, de motie van het lid Van Strien c.s. over het niet sluiten van conventionele energiecentrales tot kerncentrales beschikbaar zijn. Wenst een van de leden een stemverklaring af te leggen over de motie? Dat is niet het geval.
We stemmen bij zitten en opstaan.
In stemming komt de motie-Van Strien c.s. (36800, letter E).
De voorzitter:
Ik constateer dat de leden van de fracties van de SGP, de PVV, FVD, JA21, BBB, 50PLUS, Fractie-Walenkamp, Fractie-Van de Sanden en Fractie-Beukering voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, D66, het CDA, Volt, de SP, de PvdD, de VVD, de ChristenUnie en Fractie-Visseren-Hamakers ertegen, zodat zij is verworpen.
Dan stemmen wij over de motie 36800, letter F, de motie van het lid Holterhues c.s. over de instandhouding van infrastructuur en waterveiligheid. Wenst een van de leden een stemverklaring af te leggen over de motie? Dat is het geval. De heer Kemperman.
De heer Kemperman i (FVD):
Dank u wel, voorzitter. Niemand is tegen het versterken van onze infrastructuur tegen de zee. Dat doen we hier namelijk al eeuwen. Hier horen investeringen bij met een passende financiering. Echter, wij verwachten dat deze motie zal leiden tot meer boekhoudkundig geschuif met fondsen. Daarbij is het nu al niet uitvoerbaar om alle middelen daadwerkelijk te besteden en uit te geven. Ten slotte delen wij de alarmerende aannames wat betreft de klimaateffecten niet. Wij zullen dus tegen deze motie stemmen.
De voorzitter:
De heer Van Hattem.
De heer Van Hattem i (PVV):
Dank, voorzitter. Wij zullen voor de motie stemmen. Dat doen we niet omwille van de genoemde overweging over klimaatverandering, maar omwille van de noodzakelijke investeringen in wegen en dijken, die we echt nodig achten voor ons land. We zullen de motie dus steunen.
De voorzitter:
Dank u wel.
We stemmen bij zitten en opstaan.
In stemming komt de motie-Holterhues c.s. (36800, letter F).
De voorzitter:
Ik constateer dat de leden van de fracties van de SGP, D66, het CDA, Volt, de PVV, de SP, de PvdD, de ChristenUnie, BBB, 50PLUS, Fractie-Van de Sanden, Fractie-Visseren-Hamakers en Fractie-Beukering voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, FVD, de VVD, JA21, 50PLUS en Fractie-Walenkamp ertegen, zodat ...
De heer Rosenmöller i (GroenLinks-PvdA):
Voorzitter, wij worden geacht voorgestemd te hebben.
De voorzitter:
Ik meende uit het geroezemoes al iets te horen. Ik wil de stemming graag overdoen. Dat lijkt me het beste.
In stemming komt de motie-Holterhues c.s. (36800, letter F).
De voorzitter:
Ik constateer dat de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, de SGP, D66, het CDA, Volt, de PVV, de SP, de PvdD, de ChristenUnie, BBB, 50PLUS, Fractie-Van de Sanden, Fractie-Visseren-Hamakers en Fractie-Beukering voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van FVD, de VVD, JA21 en Fractie-Walenkamp ertegen, zodat zij is aanvaard.
De heer Dessing i (FVD):
Ik heb heel even een procedureel punt. Ik wil graag weten hoe het normaal gesproken gaat. Als er namelijk gestemd is en een fractie wordt geacht voorgestemd te hebben, dan heeft die fractie op papier tegengestemd. Hoe staat dat in het Reglement van Orde? Volgens mij kan de stemming toch niet over?
De voorzitter:
In dit geval had ik nog niet geconcludeerd en heb ik op tijd besloten om de stemming opnieuw te doen. Ik hoor ook instemming om mij heen. Het was tijdens de stemming, dus ik had nog niet geconcludeerd.
De heer Dessing (FVD):
Oké. Dit was puur voor mijn informatie, niet om het proces te beïnvloeden of te frustreren voor jullie.
De voorzitter:
Zeker. Het Reglement van Orde is een document dat wij graag herhalen.
Dan stemmen wij over de motie 36800, letter G, de motie van het lid Kemperman over het reduceren van overheidsuitgaven. Wenst een van de leden een stemverklaring over de motie af te leggen? Dat is niet het geval.
Wij stemmen bij zitten en opstaan.
In stemming komt de motie-Kemperman (36800, letter G).
De voorzitter:
Ik constateer dat de leden van de fracties van de PVV, FVD, BBB, Fractie-Walenkamp en Fractie-Beukering voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, de SGP, D66, het CDA, Volt, de SP, de PvdD, de VVD, JA21, de ChristenUnie, 50PLUS, Fractie-Van de Sanden en Fractie-Visseren-Hamakers ertegen, zodat zij is verworpen.
Dan stemmen we over de motie 36800, letter H, de motie van het lid Kemperman over het niet verhogen van het eigen risico. Wenst een van de leden een stemverklaring over de motie af te leggen? Dat is niet het geval.
Wij stemmen bij zitten en opstaan.
In stemming komt de motie-Kemperman (36800, letter H).
De voorzitter:
Ik constateer dat de leden van de fracties van GroenLinks-PvdA, de SGP, de PVV, FVD, de SP, de PvdD, BBB, 50PLUS, Fractie-Walenkamp, Fractie-Van de Sanden, Fractie-Visseren-Hamakers en Fractie-Beukering voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van OPNL, D66, het CDA, Volt, de VVD, JA21 en de ChristenUnie ertegen, zodat zij is aanvaard.
Dan stemmen we over de motie 36800, letter I, de motie van het lid Kemperman over het behouden van de hypotheekrenteaftrek. Wenst een van de leden een stemverklaring af te leggen over de motie? Dat is niet het geval.
Wij stemmen bij zitten en opstaan.
In stemming komt de motie-Kemperman (36800, letter I).
De voorzitter:
Ik constateer dat de leden van de fracties van de PVV, FVD, 50PLUS, Fractie-Walenkamp en Fractie-Beukering voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, de SGP, D66, het CDA, Volt, de SP, de PvdD, de VVD, JA21, de ChristenUnie, BBB, Fractie-Van de Sanden en Fractie-Visseren-Hamakers ertegen, zodat zij is verworpen.
Dan stemmen we over de motie 36800, letter J, de motie van het lid Kemperman over een migratiesaldo van ten hoogste 60.000 mensen per jaar. Wenst een van de leden een stemverklaring over de motie af te leggen? De heer Van Hattem.
De heer Van Hattem i (PVV):
Dank, voorzitter. De PVV-fractie zal tegen deze motie stemmen, want wij vinden dat 60.000 nog steeds 60.000 te veel is. Het migratiesaldo moet naar nul, of wat mij betreft nog lager. Wij zijn dus tegen.
De voorzitter:
Wij stemmen bij zitten en opstaan.
In stemming komt de motie-Kemperman (36800, letter J).
De voorzitter:
Ik constateer dat de leden van de fracties van FVD en Fractie-Walenkamp voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, de SGP, D66, het CDA, Volt, de PVV, de SP, de PvdD, de VVD, JA21, de ChristenUnie, BBB, 50PLUS, Fractie-Van de Sanden, Fractie-Visseren-Hamakers en Fractie-Beukering ertegen, zodat zij is verworpen.
Dan stemmen we over de motie 36800, letter K, de motie van het lid Kemperman over het uitbreiden van de energieopwekking door middel van kernenergie. Wenst een van de leden een stemverklaring over deze motie af te leggen? Dat is niet het geval.
Wij stemmen bij zitten en opstaan.
In stemming komt de motie-Kemperman (36800, letter K).
De voorzitter:
Ik constateer dat de leden van de fracties van de SGP, de PVV, FVD, BBB, 50PLUS, Fractie-Walenkamp, Fractie-Van de Sanden en Fractie-Beukering voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, D66, het CDA, Volt, de SP, de PvdD, de VVD, JA21, de ChristenUnie en Fractie-Visseren-Hamakers ertegen, zodat zij is verworpen.
Dan stemmen we over de motie 36800, letter L, de motie van het lid Schalk c.s. over eenvoudige kindregeling. Wenst een van de leden een stemverklaring over deze motie af te leggen? Dat is niet het geval.
Wij stemmen bij zitten en opstaan.
In stemming komt de motie-Schalk c.s. (36800, letter L).
De voorzitter:
Ik constateer dat de leden van de fracties van OPNL, GroenLinks-PvdA, de SGP, D66, het CDA, FVD, de SP, de PvdD, de VVD, de ChristenUnie, BBB, 50PLUS, Fractie-Walenkamp, Fractie-Van de Sanden, Fractie-Visseren-Hamakers en Fractie-Beukering voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van Volt, de PVV en JA21 ertegen, zodat zij is aanvaard.
We stemmen ten slotte over de motie 36800, letter M, de motie van het lid Van Rooijen c.s. over een onafhankelijke adviescommissie voor herziening en vereenvoudiging stelsel belastingen en toeslagen. Wenst een van de leden een stemverklaring over de motie af te leggen? Dat is het geval. De heer Hartog.
De heer Hartog i (Volt):
Voorzitter. Gezien de pauzeknop die de regering heeft ingedrukt voor de herziening van ons belastingstelsel, begrijpt de Volt-fractie de motie onder letter M van de heer Van Rooijen heel goed. Wij zullen echter tegen de motie stemmen, omdat je met een nieuwe commissie verder uitstel van het denkproces riskeert en mijn fractie liever echte politieke vooruitgang wil zien.
De voorzitter:
Dank u wel.
We stemmen bij zitten en opstaan.
In stemming komt de motie-Van Rooijen c.s. (36800, letter M).
De voorzitter:
Ik constateer dat de leden van de fracties van OPNL, de SGP, het CDA, de PVV, FVD, de PvdD, de VVD, BBB, 50PLUS, Fractie-Walenkamp, Fractie-Van de Sanden en Fractie-Beukering voor deze motie hebben gestemd en de leden van de fracties van GroenLinks-PvdA, D66, Volt, de SP, JA21, de ChristenUnie en Fractie-Visseren-Hamakers ertegen, zodat zij is aanvaard.
Hiermee zijn we gekomen aan het einde van de stemmingen. Ik schors de vergadering voor een kort ogenblik.
De vergadering wordt enkele ogenblikken geschorst.