Dinsdag 2 december 2025, commissie Justitie en Veiligheid (J&V)

Beslispunt

Welke procedure wenst de commissie te volgen:

• - 

  een datum te bepalen voor het leveren van inbreng voor een verslag;
• - 

  te volstaan met een blanco verslag (geen vragen of opmerkingen, afdoen als hamerstuk of stemming);
• - 

  te volstaan met een verslag onder voorbehoud van plenaire behandeling (geen schriftelijke behandeling, wel een mondelinge behandeling plenair)?

Toelichting

• - 

  Het voorstel is op 25 november 2025 aangenomen door de Tweede Kamer.
• - 

  Dit initiatiefvoorstel van het Tweede Kamerlid Sneller (D66) wijzigt de Wet op de rechterlijke organisatie (Wet Ro) waardoor de bevoegdheden die de minister van Justitie en Veiligheid heeft om zich te mengen in individuele strafzaken van het Openbaar Ministerie (OM) worden aangepast.
• - 

  Met dit wetsvoorstel beoogt de initiatiefnemer vier wijzigingen door te voeren. Allereerst stelt hij voor de bijzondere aanwijzingsbevoegdheid van de minister te laten vervallen. De minister kan dan niet meer een aanwijzing geven tot opsporing, tot vervolging of tot niet-vervolging of de wijze voorschrijven waarop het OM in een concrete strafzaak zijn bevoegdheden moet inzetten. Hierdoor wordt formeel ingrijpen door de minister in een strafzaak onmogelijk gemaakt. Daarnaast wordt de inlichtingenplicht van het College van procureurs-generaal beperkt waardoor er over individuele zaken geen inlichtingen meer aan de minister worden verstrekt. Het voorstel laat ook de verplichting om besluiten niet meer eerst aan de minister voor te leggen vervallen. Te denken valt aan een besluit over de inzet van bepaalde bijzondere opsporingsbevoegdheden. Ten slotte stelt de initiatiefnemer voor dat de uitoefening van taken en bevoegdheden door het OM in een concreet geval plaatsvindt zonder ondergeschiktheid aan de minister.

Internetconsultatie en uitvoeringstoetsen

Cf. de notitie Uitvoerbaarheid, handhaafbaarheid en doenvermogen burgers treft u hieronder een overzicht met link naar de internetconsultatie en uitvoeringstoetsen:

Er heeft geen internetconsultatie plaatsgevonden.

Beslispunt

Wenst de commissie:

• - 

  een datum te bepalen voor het leveren van inbreng voor een tweede verslag?
• - 

  het wetsvoorstel af te doen als hamerstuk of na stemming?
• - 

  aan de Kamervoorzitter een datumvoorstel voor een plenair debat te doen?

Toelichting

• - 

  Het wetsvoorstel is op 1 april 2025 aangenomen door de Tweede Kamer. Plenaire behandeling vond plaats op 4 februari 2025 en 20 maart 2025.
• - 

  Dit wetsvoorstel wijzigt het Burgerlijk Wetboek, de Handelsregisterwet 2007 en de Wet op de economische delicten waardoor maatschappelijke organisaties verplicht worden om inzicht te geven in donaties die afkomstig zijn van buiten de EU of de EER. Ook worden stichtingen verplicht om hun balans en staat van baten en lasten te deponeren bij het handelsregister. Dit wetsvoorstel heeft geen betrekking op politieke partijen.
• - 

  Op 8 april 2025 heeft de commissie het voornemen uitgesproken om voorlichting te vragen aan de Afdeling advisering van de Raad van State wegens amendering van het wetsvoorstel en besloten de procedure van dit wetsvoorstel aan te houden.
• - 

  Op 22 april 2025 heeft de commissie besloten af te zien van dit voornemen en op 27 mei 2025, gelegenheid te bieden voor het leveren van inbreng voor het verslag teneinde daarna te bezien of er behoefte bestaat aan een deskundigenbijeenkomst.
• - 

  Op 3 juni 2025 heeft de commissie het verslag bij het wetsvoorstel vastgesteld. Op 14 oktober 2025 is de nota naar aanleiding van het verslag aan de Kamer toegezonden.
• - 

  Op 28 oktober besloot de commissie de behandeling van het wetsvoorstel aan te houden en eerst een deskundigenbijeenkomst te organiseren over de gevolgen van de in de Tweede Kamer aangenomen amendementen, in het bijzonder met betrekking tot de staatsrechtelijke en rechtsstatelijke consequenties daarvan.
• - 

  Deze deskundigenbijeenkomst vond plaats op 25 november 2025. Als deskundigen namen deel: mevrouw Kleekamp (Goede Doelen Nederland), de heer Otte (Openbaar Ministerie), mevrouw Scheepers (VNG & NGB), mevrouw Spoon (College voor de Rechten van de Mens) en mevrouw Timmer (Privacy First).
• - 

  Nu de deskundigenbijeenkomst heeft plaatsgevonden staat het wetsvoorstel vandaag opnieuw geagendeerd voor nadere procedure.

Beslispunt

Wenst de commissie:

• - 

  een datum te bepalen voor het leveren van inbreng voor een derde verslag en het wetsvoorstel aan te melden voor plenaire behandeling, onder voorbehoud van tijdige ontvangst van de nota?
• - 

  het wetsvoorstel af te doen als hamerstuk of na stemming?
• - 

  aan de Kamervoorzitter een datumvoorstel voor een plenaire debat te doen?

Toelichting

• - 

  Het voorstel is op 25 juni 2024 aangenomen door de Tweede Kamer.
• - 

  Dit wetsvoorstel wijzigt Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek zodat de drempel wordt verlaagd voor grootouders om tot omgang met hun kleinkinderen te kunnen verzoeken. Met dit wetsvoorstel wordt tegemoetgekomen aan de knelpunten zoals die blijken uit het WODC-onderzoek 'Omgang tussen grootouders en kleinkinderen, een sociaalwetenschappelijke en rechtsvergelijkende studie'. Ook wordt invulling gegeven aan de motie-Van Toorenburg c.s. (TK 31.265, 87) over verlagen van de drempel voor grootouders om tot omgang te kunnen verzoeken. Momenteel moeten grootouders bij de rechter kunnen aantonen of er sprake is van een nauwe persoonlijke betrekking met hun kleinkind(eren) voordat het verzoek voor omgang in behandeling kan worden genomen. Onderhavig wetsvoorstel beoogt hier verandering in te brengen door een nauwe persoonlijke betrekking als vanzelfsprekend te zien.
• - 

  Op 24 september 2024 is gelegenheid geboden voor het leveren van inbreng voor het verslag bij het wetsvoorstel. De Kamer heeft de nota naar aanleiding van het verslag op 25 april 2025 ontvangen (EK 36.364, C herdruk).
• - 

  Op 27 mei 2025 is gelegenheid geboden voor het leveren van inbreng voor het tweede verslag. De Kamer heeft de nota naar aanleiding van het verslag op 28 november 2025 ontvangen (EK 36.364, E).

NB. uit artikel 45 lid 5 van het Reglement van Orde blijkt dat "bij het uitbrengen van het derde verslag meldt een commissie het wetsvoorstel aan voor plenaire behandeling, onder voorbehoud van tijdige ontvangst van de nota."

Beslispunten

• - 

  Wenst de commissie naar aanleiding van de brieven van 16 juni 2025 (35.925 VI / 34.608, AQ) en 19 november 2025 (35.925 VI / 34.608, AT) met de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid in schriftelijk overleg te treden?
• - 

  Hoe wenst de commissie te oordelen over de status van toezeggingen T03473 en T03660?

Toelichting

• - 

  Op 16 juni 2025 is het eerste deel van het WODC-rapport ‘Rechtsvergelijking toegang tot de rechter van belangenorganisaties in algemeenbelangactie’ door de toenmalige staatssecretaris Rechtsbescherming aan de Kamer toegezonden (35.925 VI / 34.608, AQ). Dit rapport stond op 8 juli 2025 onder 'Mededelingen & Informatie' geagendeerd.
• - 

  Op 19 november 2025 heeft de Kamer het tweede deel van het onderzoek ontvangen, betreffende de verdere evaluatie van de Wet afhandeling massaschade in collectieve actie (WAMCA). In de brief (35.925 VI / 34.608, AT) wordt tevens ingegaan op twee aan de Eerste Kamer gedane toezeggingen (T03473 en T03660).
• - 

  Toezegging T03660 was eerst in behandeling bij de commissie LNV. Op 16 januari 2024 besloot deze commissie de resultaten van de WAMCA evaluatie in 2025 af te wachten en de de status van toezegging T03660 aan te passen naar 'deels voldaan' met als deadline 1 januari 2026.
• - 

  Na ambtelijk overleg op 18 november 2025 is toezegging T03660 door de commissie LNV overgedragen aan de commissie J&V.

T03473

Toezegging Juridische acties belangenorganisaties

De minister voor Rechtsbescherming zegt de Kamer, naar aanleiding van een vraag van het lid Van Dijk (SGP) en een opmerking van het lid Recourt (PvdA), toe te reflecteren op de vraag van het lid Van Dijk (SGP) over het ondernemen van juridische acties van belangenorganisaties op grond van artikel 305a van het Burgerlijk Wetboek.

In de brief van 19 november 2025 (35.925 VI / 34.608, AT) presenteert de staatssecretaris van J&V de bevindingen uit het WODC-evaluatieonderzoek van de WAMCA (2020–2025) en geeft hij een bestuurlijke duiding daarvan. Op basis van de conclusies van het onderzoek wordt geen noodzaak gezien voor aanvullende wettelijke vereisten voor 3:305a-organisaties, maar wordt wel gewezen op de mogelijkheid van een kwalitatieve representativiteitstoets.

Ambtelijk advies: de status van toezegging T03473 als 'voldaan' aanmerken.

T03660

Toezegging Afschrift brief representativiteitstoets WAMCA

De minister voor Rechtsbescherming zegt de Kamer, naar aanleiding van een vraag van het lid Schalk (SGP), toe dat hij een afschrift van de brief, aangaande het representativiteitsvereiste in de WAMCA, aan de Kamer zal toesturen. In de brief wordt ook gereflecteerd op dat belangenorganisaties nu een makkelijkere ingang bij het bestuursrecht hebben dan burgers.

De commissie LNV heeft op 16 januari 2024 besloten de resultaten van de WAMCA-evaluatie in 2025 af te wachten en de status van toezegging T03660 aan te passen naar 'deels voldaan', met als deadline 1 januari 2026. Inmiddels ligt het volledige evaluatieonderzoek voor: op 19 november 2025 heeft de staatssecretaris het WODC-rapport 'Vijf jaar WAMCA (2020-2025)' aan de Kamer aangeboden (35.925 VI / 34.608, AT), als tweede deel van het evaluatieonderzoek van de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (WAMCA), naast het eerste deel dat op 16 juni 2025 is toegezonden (35.925 VI / 34.608, AQ). Daarmee zijn de gevraagde onderzoeksresultaten beschikbaar geworden.

Ambtelijk advies: de status van toezegging T03660 als 'voldaan' aanmerken.

Toelichting

Op woensdag 19 november 2025 vond de conferentie over EU Parliamentary Democracy Forum plaats in het Europees Parlement in Brussel. Dit betreft een pilot voor een nieuw en groots opgezette conferentie over de staat van de democratie in Europa en de bedoeling is om een levendig debat te houden. Er worden naast (nationale en Europese) Kamerleden ook leden van delegaties van Assemblees (o.a. PACE, IPU), netwerken en burgers uitgenodigd om deel te nemen.

De leden Roovers (GroenLinks-PvdA) en Marquart Scholtz (BBB) hebben deelgenomen aan deze conferentie. Het lid Marquart Scholtz zal vandaag in de J&V-vergadering een terugkoppeling verzorgen.

Beslispunten

• - 

  Wenst de commissie specifieke thema's op te geven voor de inhoudelijke gespreksrondes?
• - 

  Welke leden wensen zich aan te melden voor deelname aan de ambassadeursconferentie op donderdag 5 februari 2026, 11:15-15:30 uur?

Toelichting

In het kader van de jaarlijkse Ambassadeursconferentie staat op donderdag 5 februari 2026, 11:15-15:30 uur de traditionele ontmoeting tussen de Nederlandse ambassadeurs en de leden van de Staten-Generaal gepland.

De bijeenkomst biedt alle leden van de Eerste en Tweede Kamer de mogelijkheid om kennis te maken met de (ongeveer 150) Nederlandse ambassadeurs en met hen op informele wijze van gedachten te wisselen over de werkzaamheden op de Nederlandse ambassades en de relatie daarvan met de politieke besluitvorming in Nederland.

De bijeenkomst zal bestaan uit drie opeenvolgende inhoudelijke gespreksrondes van ca. 45 minuten, waarbij Kamerleden en ambassadeurs in kleine groepen met elkaar in gesprek gaan over diverse thema’s. Er wordt een lunch aangeboden.

Indien leden wensen deel te nemen kunnen zij zich aanmelden tijdens de commissievergadering of per e-mail via het onderstaand aangegeven e-mailadres. Deze leden zullen in aanloop naar de bijeenkomst nadere informatie ontvangen.

Daarnaast kunnen leden thema’s aandragen voor de inhoudelijke gespreksrondes. De gespreksthema’s kunnen op alle denkbare beleidsterreinen liggen. De griffies van beide Kamers zullen samen met het ministerie een definitieve lijst opstellen, waarbij zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met de opgegeven onderwerpen.

Een impressie van de bijeenkomst die op 29 januari 2025 plaatsvond treft u hier.

A - Stand van zaken behandeling GREVIO-rapport in de Tweede Kamer

Op 11 november 2025 heeft de commissie besloten de behandeling van het GREVIO-rapport aan te houden en de griffie verzocht ambtelijk na te gaan wat de stand van zaken is van de behandeling van dit onderwerp in de Tweede Kamer, in het bijzonder met betrekking tot de schriftelijke vragen van het Tweede Kamerlid Becker (VVD) aan de staatssecretaris van VWS over het GREVIO-rapport (verzonden 24 oktober 2025). Uit bijgaande mededeling van de staatssecretaris van VWS, gedateerd 14 november 2025 volgt dat de beantwoording van voornoemde vragen niet binnen de gebruikelijke termijn worden beantwoord. De reden van het uitstel is dat afstemming ten behoeve van de beantwoording meer tijd vergt.

B - Kabinetsreactie WODC onderzoeksrapport over evaluatie Wet homologatie onderhands akkoord (35.249)

Op 1 januari 2021 is de Wet homologatie onderhands akkoord (WHOA) in werking getreden. De WHOA strekt ertoe het reorganiserend vermogen te versterken van ondernemingen die vanwege een te zware schuldenlast insolvent dreigen te raken, maar wel beschikken over levensvatbare bedrijfsactiviteiten. Bij de totstandkoming van de WHOA is vastgelegd dat de wet binnen drie jaar geëvalueerd wordt, waarbij de doeltreffendheid en effecten van de wet in de praktijk worden besproken. Deze evaluatie is in opdracht van het WODC uitgevoerd. De resultaten van deze evaluatie stonden ter informatie op de agenda van de commissie op 6 februari 2024. In bijgaande brief treft u de kabinetsreactie op de onderzoeksresultaten aan. Omdat de evaluatie relatief vroeg na de inwerkingtreding heeft plaatsgevonden en het recht tijd nodig heeft zich verder in de (rechts)praktijk te ontwikkelen en uit te kristalliseren, ziet de staatssecretaris J&V op dit moment geen aanleiding om de wet te wijzigen. Het onderzoek geeft wel aanleiding om op een aantal punten de praktijk via een internetconsultatie om inbreng te vragen. Dit betreft de volgende vragen.

C - Brief van de Staatscommissie rechtsstaat aan de Tweede Kamer

Op 7 november 2025 ontving de Tweede Kamer een brief van de Staatscommissie rechtsstaat betreffende het aankomende coalitieakkoord en de verbetervoorstellen van 'De gebroken belofte van de rechtsstaat'. De Staatscommissie rechtsstaat adviseert de Tweede Kamer, met de grootst mogelijke klem, om bij het opstellen van het komende coalitieakkoord de verbetervoorstellen daarin te verwerken.

Hieronder is een overzicht van de openstaande correspondentie weergegeven. Een overzicht van wetsvoorstellen die bij de commissie voor Justitie en Veiligheid (J&V) in (schriftelijke) behandeling zijn, is hier te raadplegen.