Belasting- en inhoudingsplichtigen (hierna: belastingplichtigen) behoren geen informatieachterstand te hebben ten opzichte van de inspecteur. Het kabinet onderschrijft dat het wenselijk is dat belastingplichtigen op het moment dat een belastingaanslag of een voor bezwaar vatbare beschikking wordt genomen, recht krijgen op inzage in de stukken die de inspecteur ter beschikking staan, of hebben gestaan, en die een rol hebben gespeeld bij zijn besluitvorming of van belang kunnen zijn voor de beslechting van eventuele (toekomstige) geschilpunten.
Bij de behandeling van het Belastingplan 2024 is het amendement Omtzigt c.s. aangenomen ( TK 36.418, 110), dat een recht regelt voor een belastingplichtige of inhoudingsplichtige om een verzoek om inzage in zijn fiscale dossier te doen. Deze bepaling treedt op 31 december 2025 in werking.
Het artikel in de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) dat hiervoor zorgt, is in de huidige vorm en met de huidige inwerkingtredingsdatum echter niet uitvoerbaar voor de Belastingdienst en de Douane. Dat komt onder meer doordat de hiervoor bedoelde stukken zijn verspreid over meerdere processen, applicaties en systemen. Er zijn aanpassingen en uitbreidingen nodig in de ICT-systemen en de digitale portalen. Ook moeten er nieuwe faciliteiten voor medewerkers komen ten behoeve van dossiervorming. Daarnaast maakt de mogelijkheid van bezwaar en beroep zonder duidelijke afbakening van het inzagerecht de regeling juridisch en praktisch complex.
Inwerkingtreding van die bepaling zou niet alleen betekenen dat de uitvoering vast kan lopen, maar leidt er ook toe dat belastingplichtigen niet (binnen een redelijke termijn) krijgen waar ze recht op hebben. Daarom wordt met dit wetsvoorstel een aanpassing voorgesteld die het inzagerecht uitvoerbaar maakt, onder meer door over te stappen van een inzagerecht op verzoek (passief recht) naar een actief inzagerecht. Hierdoor krijgen belastingplichtigen automatisch toegang tot de relevante stukken via het digitale portaal van de Belastingdienst of Douane, zonder dat zij daarvoor eerst een verzoek hoeven in te dienen.
Het wetsvoorstel maakt deel uit van het pakket Belastingplan 2026 c.a.
Deze samenvatting is gebaseerd op het wetsvoorstel en de memorie van toelichting zoals ingediend bij de Tweede Kamer.
Het voorstel is in behandeling bij de Tweede Kamer.
ingediend
16 september 2025titel
Wijziging van de Algemene wet inzake rijksbelastingen en enkele andere wetten in verband met het stroomlijnen van het fiscale inzagerecht (Wet stroomlijning fiscaal inzagerecht)schriftelijke voorbereiding
ondertekening
inwerkingtreding
Met ingang van 31 december 2025.