Tijdens het Grondwetfestival organiseert de Eerste Kamer samen met Jonge Historici colleges over diverse onderwerpen, die natuurlijk allemaal samenhangen met de Grondwet. Op 29 maart aanstaande is het precies 200 jaar geleden dat de Grondwet van 1814 werd aangenomen. Daarin staan de grondrechten centraal en is de inrichting van het Nederlandse staatsbestel vastgelegd. Ondanks enkele ingrijpende wijzigingen is de kern van de Grondwet van 1814/1815 nog steeds van kracht. Op deze dag vieren we de eerste twee verworvenheden: de rechten en vrijheden van de burgers en de bestuurlijke stabiliteit.
Kom naar de Eerste Kamer en neem plaats in de groene bankjes, waar normaal iedere dinsdag de Kamerleden vergaderen. Zo kunt u ontdekken hoe revolutionair onze Grondwet eigenlijk was of waarom Koning Willem II levensgroot in de plenaire zaal hangt. Doe mee aan een spoedcursus grond(ig) wetten maken of leer over de Belgische erfenis die de Eerste Kamer eigenlijk is. Daarnaast kunt u zelf uw inbreng hebben door het stellen van uw eigen "Kamervragen".
Per college is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Kom op tijd, want vol = vol.
10.00 uur
Grootse Idealen in de Grondwet?
De Grondwet van de Bataafse Republiek versus de Grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden
Het einde van de Bataafse Republiek maakte de weg vrij voor het Koninkrijk der Nederlanden. Voordat het Koninkrijk der Nederlanden in 1814/1815 een Grondwet kreeg, was er in 1795 tijdens de Bataafse Republiek al een heuse Grondwet gemaakt, geïnspireerd door de Franse revolutionaire idealen.
Spreker: Mart Rutjes (Universiteit van Amsterdam)
Kamerlid: Arjan Vliegenthart (SP)
11.00 uur
Van je buren moet je het hebben?
De Eerste Kamer: een Belgische erfenis
Ondanks enkele ingrijpende wijzigingen is de kern van de Grondwet van 1814/1815 nog steeds van kracht. De Nederlandse Grondwet was ook de inspiratiebron voor de Staatsregelingen van Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Ze is één van de oudste nog geldende grondwetten ter wereld.
Nederland kent sinds de grondwetswijziging van 1815 een tweekamerstelsel. Toen werd de sinds 1814 bestaande Staten-Generaal gesplitst in een Eerste en Tweede Kamer. In 1815 waren Nederland en België namelijk verenigd en vooral de Belgen drongen aan op invoering van een tweekamerstelsel. Waarom behield Nederland dan toch het Tweekamerstelsel nadat Belgie zich afscheidde? Er volgde een debat.
Spreker: Wietse Stam (Universiteit Leiden)
Kamerlid: Pia Lokin-Sassen (CDA)
12.00 uur
De Eerste Kamer: een gebouw met een rijke geschiedenis
Niet alleen wat zich afspeelde in de Eerste Kamer, vertelt ons veel over de Nederlandse geschiedenis, ook het gebouw en de vergaderzaal van de Eerste Kamer zelf bieden u een schat aan informatie. Wist u dat het gebouw waarin de Eerste Kamer vanaf 1849 vergadert stamt uit 1651 en bedoeld was als vergadergebouw voor de Staten van Holland en West-Friesland?
Heeft u altijd al willen zien hoe de Eerste Kamer er van binnen uitziet? Welk verhaal schuilt er achter de plafondschilderingen, portretten en decoraties die u ziet? En wat doet vooral dat portret van Koning Willem II zo groot in de vergaderzaal?
Spreker: Marion Bolten (historica)
Coreferent: Geert Jan Hamilton (Griffier Eerste Kamer)
13.30 uur
Spoedcursus Grond(ig) Wetten Maken
Heeft u zich wel eens afgevraagd hoe dat nou precies gaat: (grond)wetten maken? Tijdens dit college krijgt u uitleg over de Grondwet en het maken van wetten. Leer de drie regels waaraan een wet absoluut moet voldoen en leer dat wanneer Kamerleden over een novelle praten, ze het dan niet een boekbespreking houden, maar praten over de wijziging van een wetsvoorstel.
Spreker: Gert Jan Geertjes (Universiteit Leiden)
Kamerlid: Willem Witteveen (PvdA)
14.30 uur
'Thorbecke zou zich in zijn graf omdraaien!' -
De Eerste Kamer: ruimte voor debat en retoriek?
De heroverweging van wetten in de Eerste Kamer zorgt vanzelfsprekend voor debat. Sommige kwesties leveren vanzelfsprekend meer retorisch vuurwerk op dan andere kwesties. Tijdens dit college leer je meer over het reglement van Orde, opvattingen over wat een 'fatsoenlijk debat' is, hoe de politieke cultuur in de Eerste Kamer eruit zag door de eeuwen heen en kom je ook te weten dat het er in de geschiedenis zeker niet altijd even rustig aan toe ging in de Eerste Kamer.
Spreker: Peter Bootsma (Universiteit Maastricht, Montesquieu Instituut)
Kamerlid: Joris Backer (D66)
15.30 uur
Hoera, de Eerste Kamer bestaat 200 jaar!
Het tweekamerstelsel viert haar tweehonderdste verjaardag. Dat is reden voor een verjaardagsfeestje, al biedt het ook de mogelijkheid om de balans op te maken. Hoe functioneert het stelsel? Zolang als de Eerste Kamer bestaat, wordt er al gesproken over de afschaffing ervan. Toch blijft het tweekamerstelsel krachtig overeind. Tijd om de balans op te maken van twee eeuwen Eerste en Tweede Kamer.
Spreker: Bert van den Braak (Montesquieu Instituut)
Kamerlid Ankie Broekers-Knol, Voorzitter Eerste Kamer (VVD)
Adres: Binnenhof 22, Den Haag
Zie ook: