E110049
  klaver icoon
Laatste revisie: 06-11-2013

E110049 - Verordening teneinde te voorzien in de tijdelijke herinvoering van grenscontroles aan de binnengrenzen in uitzonderlijke omstandigheden



Onderhavig voorstel strekt tot wijziging van de Schengengrenscode teneinde in werkelijk uitzonderlijke omstandigheden tijdelijke herinvoering van grenscontroles aan de binnengrenzen binnen de Schengenruimte opnieuw mogelijk te maken. Het voorstel vloeit voort uit een verzoek van de Europese Raad van 23 en 24 juni 2011 om invoering van een mechanisme om te kunnen reageren op buitengewone omstandigheden die een bedreiging vormen voor de Schengensamenwerking in haar algemeenheid, zonder dat het beginsel van vrij personenverkeer in gevaar wordt gebracht.


Stand van zaken

Behandelfase Eerste Kamer: gepubliceerd in Europees publicatieblad.

nationaal

Op 25 juni 2012 heeft de minister van Veiligheid en Justitie het verslag van de JBZ-Raad 7 en 8 juni 2012 gestuurd met een raadsdocument over de politieke overeenkomst over onder meer het verordeningsvoorstel tijdelijke herinvoering grenscontroles. De commissie voor I&A/JBZ heeft op 3 juli 2012 het verslag en het raadsdocument voor kennisgeving aangenomen.    

Europees

Het voorstel is op 7 oktober 2013 aangenomen tijdens de Raad voor Justitie en Binnenlandse Zaken. De verordening is op 6 november 2013 gepubliceerd in het officiële publicatieblad van de Europese Unie.


Kerngegevens

volledige titel

Voorstel voor een verordening tot wijziging van Verordening (EG) nr. 562/2006 teneinde te voorzien in gemeenschappelijke regels inzake de tijdelijke herinvoering van het grenstoezicht aan de binnengrenzen in uitzonderlijke omstandigheden

document Europese Commissie

COM(2011)560PDF-document, d.d. 16 september 2011

rechtsgrondslag

artikel 77 lid 1 en 2 VwEU

commissie Eerste Kamer

beleidsterreinen

verwant dossier


Implementatie

Verordening nr. 1051/2013PDF-document werd op 22 oktober 2013 ondertekend door de Raad en het Europees Parlement en werd op 6 november 2013 gepubliceerd in Pb EU L295.


Behandeling Eerste Kamer

De commissie voor I&A/JBZ heeft op 3 juli 2012 het verslag en het raadsdocument voor kennisgeving aangenomen.

De commissie I&A/JBZ spreekt op 3 juli 2012 over het verslag van de JBZ-Raad 7 en 8 juni 2012 en over het raadsdocument (zie voor deze documenten de paragraaf Behandeling Raad ) over het politiek akkoord inzake de Schengenvoorstellen die op 25 juni 2012 zijn ontvangen.

Op 14 juni 2012 heeft de minister voor Immigratie, Integratie en Asiel een brief gestuurd met raadsdocumenten over het verordeningsvoorstel tijdelijke herinvoering grenscontroles zoals deze voorlagen tijdens de JBZ-Raad van 7 en 8 juni 2012. De commissie voor I&A/JBZ heeft de brief en bijlagen op 19 juni 2012 voor kennisgeving aangenomen.    

De reactie van de EC is op 12 juni 2012 voor kennisgeving aangenomen.

De Europese Commissie heeft op 5 juni 2012 gereageerd op de brief met het subsidiariteitsbezwaar van de Staten-Generaal bij het verordeningsvoorstel tijdelijke herinvoering grenscontroles van 8 november 2011. De Commissie geeft aan de soevereiniteit van lidstaten op het gebied van de handhaving van de openbare orde en de bescherming van de binnenlandse veiligheid ten volle te eerbiedigen en zij is ervan overtuigd dat het voorstel volledig strookt met die soevereine bevoegdheid.

Op 21 mei 2012 is een brief aan de Europese Commissie verstuurd namens de commissies voor I&A/JBZ en V&J over de voorstellen inzake de bescherming van persoonsgegevens (dossiers E120003 en E120004). In deze brief wordt de Europese Commissie tevens gerappelleerd over de brief van de Staten-Generaal d.d. 8 november 2011.

De commissie I&A/JBZ heeft op 17 januari 2012 de brief van de minister voor I&A d.d. 20 december 2011 voor kennisgeving aangenomen. De commissie heeft eveneens de brief d.d. 23 december 2011 met het raadsdocument over de Schengenvoorstellen voor kennisgeving aangenomen.

De minister voor Immigratie, Integratie en Asiel heeft op 23 december 2011 een brief gestuurd aan de Eerste Kamer met een nota van het Voorzitterschap aan de Raad over de Schengenvoorstellen. In de nota wordt een stand van zaken van de discussie over de voorstellen gegeven.

De minister voor Immigratie, Integratie en Asiel (I&A) heeft op 20 december 2011 gereageerd op de vragen van de leden van de fracties van D66 en GroenLinks d.d. 8 november 2011. De minister geeft in zijn brief aan dat het kabinet kritisch is over de leidende rol van de Europese Commissie bij de besluitvorming over het tijdelijk herinvoeren van de binnengrenscontroles en waar het een oordeel over de openbare orde of binnenlandse veiligheid in een lidstaat betreft. Dit is volgens de regering een verantwoordelijkheid van de lidstaten zelf.

De Eerste Kamer heeft op 8 november 2011 plenair ingestemd met de conceptbrief aan de Voorzitter van de Europese Commissie met subsidiariteitsbezwaren over het voorstel voor een verordening inzake de tijdelijke herinvoering van grenscontroles. Diezelfde dag is de brief namens de Staten-Generaal verstuurd.

Daarnaast heeft de commissie voor Immigratie en Asiel/ JBZ-Raad (I&A/JBZ) op 8 november 2011 een brief met vragen van de leden van de fracties van D66 en GroenLinks aan de minister voor Immigratie en Asiel verstuurd. Zij vragen onder meer naar de gronden waarop de regering onderhavige verordening negatief beoordeelt op het gebied van proportionaliteit.

De commissie voor Immigratie & Asiel/JBZ-raad heeft in meerderheid besloten het oordeel van de algemene commissie voor Immigratie & Asiel van de Tweede Kamer inzake het subsidiariteitsbezwaar tegen dit voorstel te volgen en adviseert in een brief van 3 november 2011 dat ook de Eerste Kamer het oordeel overneemt. Deze brief staat op de agenda van de plenaire vergadering van de Eerste Kamer op 8 november 2011.

De commissie voor Immigratie en Asiel/ JBZ-Raad (I&A/JBZ) heeft op 1 november 2011 besloten inbreng te leveren. De leden van de fracties van D66 en GroenLinks leveren inbreng voor een conceptbrief die op 8 november 2011 zal worden besproken. De commissie wenst niet zelf een subsidiariteitstoets te initiëren. Ze wacht af of de Tweede Kamer een subsidiariteitsbezwaar indient en zal daarna kijken of er voldoende fracties zijn die zich daarbij willen aansluiten.

Op 4 oktober 2011 heeft de commissie I&A/JBZ 1 november 2011 vastgesteld als inbrengdatum voor schriftelijk overleg.

Op 4 oktober 2011 besprak de commissie voor Immigratie en Asiel/ JBZ-Raad (I&A/JBZ) de procedure.


Behandeling Tweede Kamer

De staatssecretaris van Veiligheid en Justitie (V&J) heeft de Tweede Kamer op 4 december 2012 (naar aanleiding van de behandeling van de begroting van V&J) geïnformeerd over de bewaking van de Europese buitengrenzen en de wijze waarop de personencontrole aan de binnengrenzen weer kan worden ingevoerd. De staatssecretaris geeft onder meer aan dat volgens hem het Schengenbestuur wordt versterkt door het herinvoeren van binnengrenscontroles. 

Tijdens een algemeen overleg op 24 oktober 2012 over de JBZ-Raad van 25 en 26 oktober 2012 vroegen er Kamerleden naar de reden van het Europees Parlement (EP) om de besprekingen over de dossiers die stil lagen weer op te pakken. De minister voor I&A geeft aan dat het EP dit heeft besloten naar aanleiding van het besluit van de Raad om het EP voorafgaand aan definitieve besluitvorming te raadplegen met betrekking tot het voorstel inzake de Schengenevaluatie-mechanismen.  

Op 23 juli 2012 is een verslag schriftelijk overleg tussen de commissies I&A en V&J en de regering vastgesteld. Onder meer de herinvoering van grenscontroles kwam aan bod. 

Op 9 juli 2012 heeft de minister voor Immigratie, Integratie en Asiel gereageerd op het besluit van het Europees Parlement om de behandeling van een aantal JBZ-dossiers, waaronder prioritaire dossiers, op te schorten. Ten aanzien van de onderhandelingstrajecten van de opgeschorte dossiers deelt de minister mee dat er de komende tijd vooralsnog geen voortgang in de trilogen is voorzien, mede ook omdat het Europees Parlement half juli met reces gaat. Het Cypriotisch Voorzitterschap zal trachten de impasse in de onderhandelingen op de hierboven genoemde dossiers met het Europees parlement te doorbreken. 

Uit de besluitenlijst van de commissie voor Veiligheid en Justitie van 20 juni 2012 blijkt dat de minister van V&J zal worden verzocht om een reactie op het besluit van het Europees Parlement tot het opschorten van behandeling van prioritaire JBZ-dossiers en de gevolgen van dit besluit voor het verdere onderhandelingstraject van deze dossiers.

Op 13 juni 2012 besloot de commissie voor Immigratie en Asiel om de reactie van de Europese Commissie van 5 juni 2012 op het subsidiariteitsbezwaar van de Staten-Generaal te betrekken bij de schriftelijke inbreng ter voorbereiding op de JBZ-Raad d.d. 19-20 september 2012.

De commissies voor Immigratie en Asiel en voor Europese Zaken hebben op 9 november 2011 overleg gevoerd met de minister voor Immigratie en Asiel over het voorstel inzake het noodmechanisme herinvoering binnengrenstoezicht Schengen. De Tweede Kamer heeft de minister gevraagd haar tijdig schriftelijk te informeren over substantiële wijzigingen van het voorstel tijdens de onderhandelingen, met name ten aanzien van het controversiële element van de machtsverschuiving van de lidstaten naar de Europese Commissie op het terrein van de besluitvorming over het tijdelijk herinvoeren van de binnengrenscontroles.

De minister heeft toegezegd:

  • het concept van het gemeenschappelijk standpunt toe te sturen ten minste twee weken voordat dit in de Raad besproken wordt, inclusief appreciatie door de regering;
  • op papier te stellen wat de precieze besluitvormingsprocedure is ten aanzien van het sluiten van de binnengrenzen en buitengrenzen met de bijbehorende sancties en dit aan de TK toe te sturen. 

Op 8 november 2011 heeft de Tweede Kamer plenair ingestemd met de brief aan de Voorzitter van de Europese Commissie.

In de Tweede Kamer is stemming over de brief van de vaste commissie voor Europese Zaken aan de Voorzitter over het subsidiariteitsbezwaar tegen onderhavig voorstel voorzien op 8 november 2011

De Tweede Kamer heeft op 12 oktober 2011 een brief aan de regering gestuurd met het verzoek een parlementair behandelvoorbehoud vast te laten leggen in de betreffende EU-overlegfora. Naar verwachting vergadert de Tweede Kamercommissie voor Immigratie en Asiel op 9 november 2011 over het behandelvoorbehoud bij onder meer het onderhavige Europese voorstel.

Uit de besluitenlijst van de commissie voor Immigratie en Asiel van 29 september 2011 blijkt dat de commissie de Tweede Kamer zal adviseren een behandelvoorbehoud te plaatsen bij dit voorstel.


Standpunt Nederlandse regering

Het kabinet steunt in grote lijnen de door de Europese Commissie voorgestelde aanpak indien landen langdurig niet aan hun verplichtingen op het gebied van grensbewaking voldoen. De Commissie stelt hier een getrapt proces voor. Dit houdt in dat eerst moet worden onderzocht of er maatregelen kunnen worden getroffen om de onderliggende situatie aan te pakken, bijvoorbeeld door bijstand via EU-organen als Frontex of Europol en maatregelen voor technische en financiële ondersteuning op nationaal en/of EU-niveau. Pas als allerlaatste redmiddel kan besloten worden om binnengrenscontroles in te voeren.

Het kabinet is kritisch als het gaat om de manier waarop besloten kan worden om binnengrenscontroles in te stellen in het geval van situaties met omstandigheden die zijn te voorzien (bv. grote evenementen, zoals WK-voetbal) alsmede omstandigheden die onmiddellijk optreden vereisen (bv. terroristische aanslag), waarbij een dergelijke maatregel nodig is om de openbare orde en binnenlandse veiligheid op nationaal en EU-niveau voor een ernstige en acute dreiging te behoeden. Op dit moment is het zo dat lidstaten zelf de inschatting maken of in dergelijke gevallen maatregelen noodzakelijk zijn waarbij controles worden uitgevoerd aan de binnengrenzen. Het kabinet vindt dat het systeem op dit punt goed functioneert en derhalve onveranderd moet blijven, aangezien beslissingen over mogelijke dreiging van de openbare orde en/of binnenlandse veiligheid tot de exclusieve bevoegdheden van de lidstaten behoren.

Het kabinet constateert dat in het voorstel enige ruimte blijft bestaan voor de lidstaten om unilateraal actie te ondernemen bij omstandigheden waarbij onmiddellijk optreden vereist is. Echter, dit kan slechts voor een periode van maximaal vijf dagen. Hierna moet de Commissie beslissen of de maatregelen voortgezet kunnen worden. Het kabinet is van mening dat het niet aan de Commissie is om hierover een besluit te nemen. Het kabinet staat wel open voor onderzoek naar de rol van de Commissie wanneer er sprake is van aanhoudende ernstige gebreken van een lidstaat bij de bewaking van de buitengrenzen. Het kabinet wil in dit verband de bevoegheid van de Commissie  en de comitologieprocedure met betrekking tot de besluitvorming over het herinvoeren van de binnengrenscontroles nader bezien.


Samenvatting voorstel Europese Commissie

Onderhavig voorstel strekt tot wijziging van de Schengengrenscode teneinde in werkelijk uitzonderlijke omstandigheden tijdelijke herinvoering van grenscontroles aan de binnengrenzen binnen de Schengenruimte opnieuw mogelijk te maken. Het voorstel vloeit voort uit een verzoek van de Europese Raad van 23 en 24 juni 2011 om invoering van een mechanisme om te kunnen reageren op buitengewone omstandigheden die een bedreiging vormen voor de Schengensamenwerking in haar algemeenheid, zonder dat het beginsel van vrij personenverkeer in gevaar wordt gebracht.

Herinvoering van grenstoezicht aan de binnengrenzen kan alleen als laatste redmiddel worden ingezet, voor een strikt beperkte toepassing en tijdsduur en op basis van specifieke objectieve criteria. Gelet op de gevolgen voor het vrije verkeer van personen, dient een besluit tot tijdelijke herinvoering genomen te worden op het niveau van de Unie. Het onderhavige voorstel is ingediend tegelijk met een gewijzigd voorstel voor een verordening betreffende de instelling van een evaluatie- en toezichtmechanisme voor de controle van de toepassing van het Schengenacquis.

Lees meer: uitgebreide samenvatting

De Europese Commissie heeft op 16 mei 2012 haar eerste halfjaarlijkse rapport gepubliceerd over het functioneren van Schengen. Het doel van deze rapporten is om de basis te leggen voor een regelmatig debat in het Europees Parlement en de Raad en zo bij te dragen aan de versterking van de politieke sturing en samenwerking in het Schengengebied. Dit eerste rapport gaat over de periode 1 november 2011- 30 april 2012 en is een aanvulling op de wetgevingsvoorstellen van de Commissie uit september 2011.


Behandeling Raad

JBZ-Raad 7-8 oktober 2013

Het voorstel is aangenomen tijdens de Raad. De verordening zal binnenkort worden gepubliceerd in het officiële publicatieblad van de Europese Unie.

JBZ-Raad 6 en 7 juni 2013 (agendapunt I.1)

Tijdens de Raad is de laatste stand van zaken met betrekking tot het voorstel besproken. Tijdens het debat bleek dat het Europees Parlement het akkoord in juli zal goedkeuren, de Raad hoogstwaarschijnlijk ergens in de herfst van 2013. Uit de geannoteerde agenda blijkt dat Nederland tevreden is met werk van het Voorzitterschap en kan instemmen met het bereikte resultaat.

Op 30 mei 2013 heeft het Comité van Permanente Vertegenwoordigers van de Lidstaten (COREPER) ingestemd met een akkoord dat is bereikt met het Europees Parlement over het verordeningsvoorstel. Het akkoord dient nog officieel te worden aangenomen  door de Raad en het Europees Parlement.

JBZ-Raad 7 en 8 maart 2013 (agendapunt I.2)

Tijdens de JBZ-Raad van 7 en 8 maart 2013 heeft het voorzitterschap de Raad geïnformeerd over de voortgang op het dossier Schengenbestuur. Uit de discussie bleek dat er nog verschillende openstaande punten zijn. De juridische diensten van de Raad, de Commissie en het EP hebben een eerste samenkomst gehad waar is gesproken over een voorstel voor een overbruggingsclausule. Als hier een oplossing voor is gevonden zal het dossier opnieuw worden besproken in de Raad. Het Voorzitterschap gaf aan mogelijkheden te zien om de onderhandelingen succesvol af te sluiten, maar het onderwerp ligt uiterst gevoelig.

JBZ-Raad 6 en 7 december 2012 (agendapunt diversen)

Het voorzitterschap meldde het afgelopen half jaar een aantal trilogen en bilaterale contacten te hebben gehad met het EP en stelde flinke voortgang te hebben geboekt. Op 26 november 2012 zijn de openstaande punten op ambtelijk niveau in de Raad besproken en op basis van die discussie is op 4 december een triloog gehouden. Tijdens die bijeenkomst is het lastige punt van de rechtsbasis geadresseerd. Nu staat nog slechts een beperkt aantal punten open. Het voorzitterschap gaf aan zijn best te doen om nog in december een akkoord op de inhoud te bereiken.

Statewatch heeft een Raadsdocument van 5 december 2012 gepubliceerd met een herziene ontwerptekst voor het verordeningsvoorstel tijdelijke herinvoering grenscontroles. 

JBZ-Raad 25 en 26 oktober 2012 

Naar aanleiding van het besluit van het Europees Parlement (EP) om het werk te hervatten op de door het EP in juni 2012 geblokkeerde dossiers, heeft het voorzitterschap aangegeven dat er inmiddels een aantal verkennende gesprekken met het EP is gevoerd over het Schengenbestuur om tot een akkoord te komen over het Schengenevaluatiemechanisme.

Op 10 oktober 2012 heeft het voorzitterschap een verslag gepubliceerd over de voortgang van de implementatie van conclusies van de Europese Raad. Hieruit blijkt dat de Conferentie van Voorzitters van het EP in september besloot om de onderhandelingen over de vijf dossiers te hervatten. De eerste technische vergadering en de eerste triloog over respectievelijk het voorstel inzake een evaluatiemechanisme en de tijdelijke herinvoering van grenscontroles, hebben reeds plaatsgevonden.

Op 8 juni 2012 heeft het Deens voorzitterschap van de Raad een factsheet gepubliceerd over de rechtsgrondslag van het voorstel voor het Schengen evaluatiemechanisme (COM(2011)559).

JBZ-Raad 7 en 8 juni 2012

De Raad heeft een algemene oriëntatie bereikt over het voorstel. De Raad was het eens met de ontwerptekst voor een algemene oriëntatie van 4 juni 2012 (zie voor de algemene ontwerptekst de paragraaf Behandeling Eerste Kamer) . Het definitieve besluit over het evaluatie- en toezichtsmechanisme zal worden genomen nadat het Europees Parlement zich heeft uitgesproken over het voorstel. Bij het voorstel over tijdelijke herinvoering van grenstoezicht aan de binnengrenzen is het EP medewetgever en wacht de Raad nu op het oordeel van het EP.

Uit de geannoteerde agenda blijkt dat de rol en de bevoegdheid van de Commissie bij besluitvorming tot herinvoering van persoonscontrole aan de binnengrenzen lange tijd onderwerp van discussie is geweest in de Raad. Het merendeel van de lidstaten is tegen de primaire rol en bevoegdheid die de Commissie voor zichzelf voorstelt. Er lagen twee compromisteksten voor tijdens deze Raad: een Frans-Duits voorstel en een voorstel van het Deens voorzitterschap. Het Nederlandse kabinet is voorstander van het compromisvoorstel van het Deense voorzitterschap, waarbij lidstaten zelf verantwoordelijk blijven voor de beoordeling van de noodzakelijkheid van een tijdelijke herinvoering van binnengrenscontroles. 

JBZ-Raad 26 en 27 april 2012

Het voorstel voor een verordening tijdelijke herinvoering van grenscontroles aan de binnengrenzen in uitzonderlijke omstandigheden was niet geagendeerd voor deze Raad, maar is aan bod gekomen bij de bespreking van het agendapunt 'EU-optreden in verband met migratiedruk' en het agendapunt 'Schengenbestuur'. Duitsland maakte van de gelegenheid gebruik om het Duits-Franse voorstel te presenteren ten aanzien van de tijdelijke herinvoering van binnengrenscontroles. De eerste reacties van lidstaten liepen uiteen. Enkele lidstaten gaven aan enthousiast te zijn over het voorstel, terwijl anderen vreesden dat het voorstel de verworvenheden van Schengen in het geding zou brengen.  

Statewatch heeft een Raadsdocument gepubliceerd van 27 maart 2012 met een herziene ontwerptekst van het voorstel voor tijdelijke herinvoering van grenscontroles aan de binnengrenzen binnen de Schengenruimte in uitzonderlijke omstandigheden.

JBZ-Raad 13 en 14 december 2011 (agendapunt 2)

Tijdens de JBZ-Raad van 13 en 14 december 2011 heeft het voorzitterschap de laatste stand van zaken toegelicht aan de hand van een document met de stand van zaken in de onderhandelingen over de Schengenvoorstellen.

De discussie tijdens de Raad richtte zich op de bevoegdheidsverdeling tussen de lidstaten en de Commissie. Vrijwel alle lidstaten spraken zich uit tegen het voorstel van de Commissie om de bevoegdheid om de beslissing te nemen om tijdelijk grenstoezicht aan de binnengrenzen her in te voeren naar zich toe te trekken door middel van een comitologieprocedure. Enkele delegaties hebben wel aangegeven bereid te zijn om de bestaande afspraken over de rol van de Commissie inzake de monitoring van dergelijke beslissingen door lidstaten te versterken.

Een meerderheid van de lidstaten was positief over het voorstel om tijdelijk grenstoezicht aan de binnengrenzen her in te voeren in het geval een lidstaat serieuze tekortkomingen toont op het gebied van bewaking van de buitengrenzen, waarbij een bedreiging ontstaat voor de openbare orde of binnenlandse veiligheid. Ook hier sprak een meerderheid zich uit dat de lidstaten verantwoordelijk blijven voor het uiteindelijke besluit om tijdelijk grenstoezicht aan de binnengrenzen in te voeren.

JBZ-Raad 22 en 23 september 2011

Tijdens de Raad heeft een eerste uitwisseling van gedachten tussen de lidstaten en Europese Commissie plaatsgevonden. Verscheidene lidstaten gaven aan de bevoegdheid om te besluiten tot tijdelijke herinvoering van grenscontroles niet te willen overdragen aan de Europese Commissie. Verder stelden enkele lidstaten vragen bij de rechtsgrondslag van het Schengen-evaluatiemechanisme.

De minister voor Immigratie en Asiel gaf aan verder te willen spreken over de rolverdeling tussen de verschillende instellingen. Tijdens de Europese Raad in juni 2011 heeft Nederland gepleit voor het opnemen van rechtsstatelijke elementen in de Schengen-evaluaties. Dit op basis van het principe dat we het vertrouwen versterken door transparantie en inzicht in de mate van onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, adequate opsporing en bestrijding van corruptie en (georganiseerde) criminaliteit. Tijdens de Europese Raad is besloten de criteria van de Schengen-evaluaties uit te breiden en aan te passen aan het EU-acquis. Dit is echter onvoldoende te vinden in het huidige voorstel. Overigens heeft de minister ten aanzien van de voorstellen voor de tijdelijke herinvoering van binnengrenscontroles gewezen op de uitsluitende bevoegdheden van de lidstaten, met name waar interne veiligheid in het geding is.

De Europese Raad van 23 en 24 juni 2011 heeft de Commissie in haar conclusies verzocht om met voorstellen te komen voor een mechanisme waarmee gereageerd kan worden op buitengewone omstandigheden die een bedreiging vormen voor de Schengensamenwerking in haar algemeenheid, zonder dat het beginsel van vrij personenverkeer in gevaar wordt gebracht.

De Raad stelt verder dat in het kader van dit mechanisme in allerlaatste instantie, een beschermingsclausule kan worden opgenomen, op grond waarvan, in een werkelijk kritieke situatie, als een lidstaat niet langer in staat is zijn verplichtingen op grond van de Schengenvoorschriften na te komen, bij wijze van uitzondering, opnieuw controles aan de binnengrenzen kunnen worden ingevoerd.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.


Behandeling Europees Parlement

Het Europees Parlement stemde op 12 juni 2013 in met het eerder bereikte akkoord met de Raad.

De Conferentie van Voorzitters van het EP besloot op 14 juni 2012 om het rapport van Carlos Coelho over een voorstel voor een Evaluatie- en Toezichtmechanisme voor Schengen te verwijderen van de agenda voor de plenaire sessie in juli en tevens het rapport van Renate Weber over de Herintroductie van Grenscontroles. Ook besloten zij vijf JBZ-dossiers niet langer te behandelen tot een voor het Parlement bevredigende uitkomst is gevonden in het Schengen governance dossier. Het gaat onder meer om het het voorstel voor een richtlijn voor het gebruik van passagiersgegevens (Europees PNR) (zie dossier E110005), het voorstel voor een richtlijn over aanvallen tegen informatiesystemen (zie dossier E100054) en het voorstel voor een verordening tot wijziging van de Schengengrenscode (zie dossier E110013). 

Op 14 juni 2012 is het definitieve verslag van de LIBE-commissie over de tijdelijke herintroductie van grenscontroles gepubliceerd.

Op 8 juni 2012 heeft het EP een nieuwsbericht gepubliceerd waaruit blijkt dat het niet tevreden is met de stappen die de Raad heeft gezet tijdens de JBZ-Raad van 7 en 8 juni 2012 met betrekking tot de Schengenvoorstellen (COM(2011)559 en 560). Op 7 juni besloten de ministers in de Raad om de wettelijke basis van het voorstel voor het Schengen evaluatiemechanisme (COM(2011)559) te veranderen van artikel 77 naar artikel 70 van het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie. Dit betekent dat het EP niet meer kan meebeslissen, maar alleen recht heeft op informatie. Daarnaast hebben de lidstaten zichzelf meer vrijheid gegeven om tijdelijk grenscontroles te herinvoeren (COM(2011)560). De lidstaten kunnen hun grenzen voor maximaal 30 dagen sluiten als er ernstige bedreigingen zijn voor de interne veiligheid, tot 10 dagen in dringende gevallen (terreurdreiging) en maximaal 6 maanden als er hardnekkige problemen bestaan aan de buitengrenzen. Het EP heeft het Deens voorzitterschap uitgenodigd voor een debat over bovenstaande onderwerpen in de plenaire sessie 11- 14 juni 2012.

Op 8 juni 2012 heeft de Deense minister voor Justitie een brief gestuurd aan het Europees Parlement om de keuze voor het veranderen van de rechtsgrondslag van het voorstel voor het Schengen evaluatiemechanisme (COM(2011)559) uit te leggen.

De commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) heeft op 25 april 2012 het ontwerpverslag d.d. 17 februari 2012 aangenomen. De commissie vindt onder meer dat migratie niet als excuus mag worden gebruikt om grenscontroles te herintroduceren in de Schengenzone. Het rapport is aangenomen met 47 stemmen voor, 7 stemmen tegen en 2 onthoudingen.

Op 17 februari 2012 heeft de commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken van het Europees Parlement (LIBE commissie) een ontwerpverslag gepubliceerd.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.


Standpunten andere lidstaten (IPEX)

De commissie voor Europese Zaken van de Poolse senaat heeft op 11 januari 2012 een brief gestuurd aan de EC waarin zij aangeeft de voorgestelde verordening niet te steunen. De Sjem heeft op 13 januari 2012 een reasoned opinion gestuurd aan de EC over dit verordeningsvoorstel.

Op 14 november 2011 verliep de deadline voor het insturen van een reasoned opinion . In totaal zijn er 10 stemmen uitgebracht inzake een subsidiariteitsbezwaar bij dit Commissievoorstel. De Assemblée Nationale van Frankrijk heeft subsidiariteitsbezwaren evenals het parlement van Portugal, het parlement van Zweden, het parlement van Slowakije en de senaat van Roemenië. Voor een gele kaart moet in totaal een derde van de nationale EU-parlementen tot een negatief subsidiariteitsoordeel komen en een met redenen omkleed advies hierover sturen aan de Europese Commissie.   

De commissie voor Justitie van het Zweeds parlement vindt dat het voorstel niet voldoet aan het principe van subsidiariteit. De commissie heeft een voorstel voor een met redenen omkleed advies aan het parlement gestuurd. Het parlement heeft hiermee ingestemd.  

Op 24 oktober 2011 heeft de commissie aanvullende informatie over het voorstel ontvangen van de vice-president van de Europese Commissie.

De Assemblée Nationale van Frankrijk heeft op 27 september 2011 een met redenen omkleed advies aangenomen over dit verordeningsvoorstel, omdat het voorstel volgens de Assemblée Nationale niet voldoet aan het subsidiariteitsprincipe.


Achtergrondartikelen

In dit artikel van het European Policy Centre van 31 januari 2012 wordt beargumenteerd waarom de juiste rechtsgrondslag voor het voorstel voor een evaluatie- en toezichtmechanisme van het Schengenacquis niet artikel 77 van het Verdrag betreffende de Werking van de EU is, maar artikel 70.


Alle bronnen