De 32e jaarvergadering van de Parlementaire Assemblee van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE PA) vond van 29 juni tot en met 3 juli 2025 plaats in Porto, Portugal. Het centrale thema van de vergadering was de herdenking van vijftig jaar Slotakte van Helsinki: 'Reageren op een nieuwe realiteit in de OVSE'. Daarnaast werd, op verzoek van diverse delegaties, de situatie in het Midden-Oosten aan de plenaire agenda toegevoegd.
Vanuit Nederland namen vijf Eerste Kamerleden deel. Dit waren Farah Karimi (delegatieleider) en Jeroen Recourt (beiden GroenLinks-PvdA), Rian Vogels (VVD), Madeleine Van Toorenburg (CDA) en Boris Dittrich (D66). Meer dan 260 parlementsleden namen deel aan de jaarvergadering, met in totaal 54 delegaties uit de deelnemende landen van de OVSE. Niet aanwezig waren de delegaties uit de Russische Federatie en Moldavië. De delegatie uit de Verenigde Staten kon vanwege nationale stemmingen uiteindelijk niet afreizen naar Porto.
De secretaris-generaal van de OVSE, Feridun H. Sinirlioğlu, Maria Telalian, directeir van het OVSE-kantoor voor democratische instituties en mensenrechten (ODIHR), en ambassadeur Jouni Laaksonen, hoofd van het organiserend comité van het Finse voorzitterschap van de OVSE, spraken de Assemblee toe. Aan het einde van de zitting werd Pere Pons uit Spanje gekozen tot nieuwe OVSE PA-president voor de komende twee jaar. De uitgaande president, Pia Kauma, werd uitvoerig bedankt voor haar inzet in de afgelopen twee jaar. De Assemblee nam unaniem de Porto-verklaring aan, met daarin aanbevelingen voor de drie OVSE-dimensies (politieke zaken, economische aangelegenheden en mensenrechten).
Eenentwintig zogenaamde supplementary items werden aanvaard - resoluties waarin specifieke aandacht wordt gevraagd: onder meer voor het erkennen van de Palestijnse staat, het tegengaan van Russische desinformatie, maritieme veiligheid, het versterken van gendergelijkheid, klimaatverandering, corruptiebestrijding en het bevorderen van parlementaire diplomatie en samenwerking om toekomstige generaties te beschermen. En marge van de bijeenkomst sprak de Nederlandse delegatie met ambassadeur Margriet Leemhuis in Portugal. De volgende jaarvergadering (Annual Session) vindt plaats in Den Haag, van 4 tot en met 8 juli 2026.
Bij de opening van de jaarlijkse zitting verwezen de sprekers naar de Slotakte van Helsinki uit 1975. President Marcelo Rebelo de Sousa van Portugal, voorzitter van het Portugese parlement José Pedro Aguiar-Branco, OVSE PA-president Pia Kauma, secretaris-generaal van de Verenigde Naties (VN) António Guterres en de Portugese delegatieleider Paula Cardoso herinnerden aan het blijvende belang van dialoog en samenwerking, en aan de vijftig jaar ervaring van de OVSE in het bevorderen van veiligheid via dialoog en consensus, vooral sinds het einde van de Koude Oorlog. Zij betreurden echter dat de oorlog van Rusland tegen Oekraïne deze herdenking overschaduwt.
Kauma benadrukte dat Oekraïne prioriteit blijft, en riep de parlementsleden op om niet alleen druk te blijven uitoefenen om een einde te maken aan de gevechten, maar zich ook voor te bereiden op de dag nadat de gevechten zijn gestopt. In zijn videoboodschap sprak António Guterres over de grote en ernstige uitdagingen in de wereld, van lopende conflicten en toenemende ongelijkheid tot de uit de hand gelopen klimaatcrisis: 'Door de dialoog tussen parlementen aan te moedigen, hebt u geholpen de democratie te versterken, samenwerking te bevorderen en alomvattende veiligheid te ondersteunen.'
Tijdens de plenaire behandeling van het supplementary item over vijftig jaar Helsinki-proces, ingediend door OVSE PA-president Kauma, vroeg Boris Dittrich bijzondere aandacht voor drie OVSE-functionarissen die sinds 2022 in Russische gevangenschap verblijven en zijn veroordeeld tot lange gevangenisstraffen. 'We moeten er alles aan doen om Vadym Golda, Maxim Petrov en Dmytro Shabanov zo snel mogelijk vrij te krijgen,' zei Dittrich.
In de Eerste Commissie over Politieke Zaken en Veiligheid sprak Farah Karimi zich zeer kritisch uit over de - in haar ogen - eenzijdig opgestelde resolutie van rapporteur Tobias Winkler uit Duitsland. Zij vond het terecht dat er scherpe kritiek werd geuit op Rusland en de oorlogsmisdaden die worden gepleegd tegen Oekraïners, maar wees erop dat de feitelijke oorlogsmisdaden tegen Palestijnen in Gaza onbenoemd bleven. 'Dit is een uiting van dubbele standaarden, en die ondermijnen de internationale rechtsorde en de geloofwaardigheid van het Westen,' aldus Karimi. Haar amendement, dat opriep tot een onmiddellijke en onvoorwaardelijke staakt-het-vuren, ongehinderde noodhulp aan Gaza door de VN en onafhankelijke hulporganisaties, en de onmiddellijke vrijlating van gijzelaars, werd aangenomen.
Bij het supplementary item over verkiezingswaarnemingen dat werd behandeld in de commissie Politieke Zaken, sprak Karimi haar zorgen uit over de voorliggende tekst: 'Ons verkiezingswaarnemingswerk is niet bedoeld om straffen uit te delen of politieke oordelen te vellen. Het gaat om het ondersteunen van democratische normen, waar deze ook worden betwist. Wij richten ons op het beoordelen van het proces, niet de uitkomst. De legitimiteit van een verkiezing is uiteindelijk aan de mensen van dat land om te beslissen.'
Madeleine van Toorenburg vroeg in de commissie Politieke Zaken aandacht voor het supplementary item 'Preventing Youth Radicalization into Violent Extremism and Terrorism through Education and Media and Information Literacy ': 'We moeten letten op de gevaren van algoritmes die onze kwetsbare jeugd vergiftigen.' Als lid van de ad hoc commissie Countering Terrorism heeft zij zich - onder meer onlangs in Washington D.C. - laten informeren over de recente trends en intensief meegewerkt aan deze resolutie.
De commissie inzake economische en milieukwesties besprak op 2 juli het supplementary item 'Strengthening Parliamentary Diplomacy and Co-operation to Safeguard Future Generations' , ingediend door Farah Karimi. 'Deze resolutie, met een sterke focus op Centraal-Azië, roept ons op om te handelen met verantwoordelijkheid op de lange termijn, om te voldoen aan de behoeften van toekomstige generaties,' zei Karimi. De resolutie vraagt nationale parlementen om mechanismen in te stellen, zoals jeugdadviesraden en intergenerationele raden. Voorts wordt aangedrongen op versterkte regionale samenwerking in Centraal-Azië, onder andere op het gebied van waterdiplomatie en milieubeheer in klimaatkwetsbare regio's. De recente grensakkoorden in Centraal-Azië worden verwelkomd als een positieve stap richting vertrouwen en stabiliteit.
De Standing Committee keurde de begroting voor 2026 goed en toonde een video van de Nederlandse delegatie met een uitnodiging aan de leden voor de jaarvergadering in 2026 in Den Haag.
Als speciaal gezant voor Centraal-Azië sprak Karimi met de delegaties uit Centraal-Azië en nam zij deel aan het side event over vrede in Turkmenistan. Ook nam zij deel aan de vergadering van de ad hoc commissie Migration , waarin werd teruggeblikt naar een werkbezoek aan Spanje.
Van Toorenburg was bij het overleg van de ad hoc commissie Countering Terrorism .
Dittrich was bij de ad hoc commissie Parliamentary Support Team for Ukraine . Deze commissie sprak over de ontvoering van Oekraïense kinderen naar Rusland en de gevolgen van het opschorten van de verkiezingen als gevolg van de oorlog.
Dittrich, Recourt en Karimi namen deel aan de jaarlijkse genderlunch onder leiding van Hedy Fry uit Canada. Tijdens de lunch deed Dittrich verslag van de hoge kosten van kinderopvang in Nederland en de loonkloof tussen mannen en vrouwen.
Vogels en Van Toorenburg waren bij een side event over het tegengaan van propaganda, misinformatie en interferentie georganiseerd door de Oekraïense, Finse en Zweedse delegaties.
Karimi voerde een gesprek met de speciaal vertegenwoordiger en coördinator van de OVSE voor de bestrijding van mensenhandel, Kari Johnstone.
Van Toorenburg bezocht het side event 'Democratic Winter ' , georganiseerd door de Oostenrijkse Gudrun Kugler.
Dittrich en Karimi waren aanwezig bij het side event 'Strengthen the Legislative Response to Human Trafficking Risks for Ukrainian Refugees' .
In het plenaire debat over het Midden-Oosten veroordeelde Karimi het voortdurende geweld en de oorlogsmisdaden van Israël en stelde zij dat deze acties de internationale rechtsorde en stabiliteit ondermijnen.
Karimi woonde een side event bij over digitalisering van verkiezingscampagnes en de rol van OVSE PA-waarnemers, georganiseerd door de Zweedse Ödebrink.
Het projectteam dat de OVSE PA Jaarvergadering 2026 organiseert, was ook in Porto om ervaring op te doen, evenals communicatie- en beveiligingsmedewerkers van de Tweede Kamer.