Over het thema duurzame landbouw heeft de Eerste Kamer dinsdag 12 februari een inspirerend debat gevoerd met minister Verburg van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (31.200 XIV en 31.200 F). De minister zelf noemde het aan het slot 'actueel en toekomstgericht'. En er komt binnen niet al te lange tijd een vervolg, o.a. over ontwikkelingen op het gebied van biotechnologie en genetische modulatie.
Moties
Van alle fracties kreeg de minister steun voor haar beleid, alleen de Partij voor de Dieren viel haar af. Twee moties van senator Koffeman van de PvdD (EK 31.200 XIV / 31.200 F, C en EK 31.200 XIV / 31.200 F, D) werden door minister Verburg ontraden. De ene vroeg voorrang bij de studie naar de vervanging van dierlijke eiwitten door plantaardige eiwitten en de andere vroeg om de garantie dat in 2010 10% van de voedselproductie biologisch is. De minister zei dat dit niet realistisch is, al wees zij biologische productie niet af. Mede op initiatief van senator Schuurman (ChristenUnie) zal minister Verburg over de voor- en nadelen van o.a. biologische landbouw nog een apart debat aangaan met de Eerste Kamer.
Biologische landbouw
Als woordvoerder van ChristenUnie en SGP had senator Schuurman erop gewezen dat als meer op de kaart van de biologische landbouw wordt gezet het leven van mens en dier meer centraal komt te staan bij de landbouw. Wetenschap en technologie zouden dienstbaar moeten zijn, terwijl zij nu vaak bepalend zijn. De praktijk is dat wetenschap en technologie vaak juist een onderdrukkende, vervuilende en soms zelfs een verwoestende invloed hebben op mensen, culturen, dieren en natuur, zei senator Schuurman. Volgens hem zien mensen meer en meer in dat de moderne maatschappij met haar patronen van produceren, beheersen en consumeren op de verkeerde weg is. Een hoognodige cultuuromslag is volgens hem geboden om het tij te keren.
Prijsondersteuning
Senator Schaap (VVD) vond Schuurman te pessimistisch. Hij zei dat de landbouw in een stroomversnelling verkeert. Nederland is nu de tweede exporteur in de wereld. Maar hij had wel oog voor schade aan natuur en milieu. Ook treden marktverstoringen op. Mondiaal dreigen weer voedseltekorten. Het is volgens de VVD-senator het moment om het Europese landbouwbeleid aan te passen. De prijsondersteuning voor strategische producten, zoals graan, suiker, zuivel en andere producten zou nu vergaand teruggedraaid kunnen worden. Deze sectoren kunnen zich nu richten op een veel opener, mondiale markt. Hij waarschuwde tegen het gebruik van biobrandstof om in de energiebehoefte te voorzien. Dat zou ten koste gaan van voedsel en veevoeders. Over de biologische landbouw zei Schaap: Ook daar wordt geschoffeld en geploegd, wat heel schadelijk is voor het milieu; onnatuurlijker kan het bijna niet. Hij was overigens geen tegenstander van biologische landbouw 'zolang de markt om dergelijke producten vraagt'.
Voedselschaarste
Senator Willems (CDA) suggereerde in zijn maidenspeech om de naam van het ministerie te veranderen in ministerie van Duurzame Voedselvoorziening en Natuurbeheer. Hij wees erop dat voedsel schaars aan het worden is en duur. Voedselvoorziening in de wereld is de belangrijke vraag voor de komende jaren. Volgens Willems is er niet genoeg graan en vlees om de honger de wereld uit te helpen. Voorts is het zo dat de gemiddelde Chinees in 1985 zo'n 20 kg vlees at per jaar en nu 50 kg per jaar, terwijl niet is uitgesloten dat dit verder zal toenemen naar bijvoorbeeld het niveau van Nederland: 84,5 kg per jaar in 2006. Vleesproductie legt een veel groter beslag op het landbouwareaal dan graanproductie, aldus Willems. In dit verband informeerde hij naar het beleid om samen met de minister voor Ontwikkelingssamenwerking te voorzien in de water- en voedselvoorziening. Minister Verburg kondigde aan dat dit gaat gebeuren.
Verkapte landbouwsubsidies
De CDA-Senator zette grote vraagtekens bij de sterke steun in een aantal EU landen voor het invoeren van biobrandstoffen. Hier lijkt van verkapte landbouwsubsidies sprake te zijn. Willems zag veel heil in de energieproducerende kas. We denken dat dit veel harder kan. In tweede termijn sprak hij ook namens ChristenUnie en SGP. Willems legde er de nadruk op dat bij het streven naar veranderingen in het landbouwbeleid vooral praktisch en nuchter gehandeld moet worden. We moeten de emotie niet laten prevaleren, zei Willems.
Funest voor Afrika
In zijn eerste toespraak in de Eerste Kamer legde SP-senator Smaling de nadruk op de voedselschaarste in de wereld, vooral in Afrika. Hij kritiseerde minister Verburg die de lokale voedselproductie in Afrika niet wil stimuleren. Het gesleep met voedsel over de aarde is hem een doorn in het oog. De liberalisering van de wereldhandel is funest voor Afrika, betoogde hij. Afrika ten zuiden van de Sahara is de afgelopen 20 jaar 270 miljard dollar aan inkomsten misgelopen, becijferde de SP-senator. Smaling keek vooruit naar 2050, waarin 9 miljard mensen de aarde zullen bevolken. Het spreekt vanzelf dat er een integrale visie nodig is op landbouw, natuur en voeding. Het opvoeren van het gebruik van biobrandstoffen is ook volgens Smaling te ambitieus. Net als de fracties van VVD en CDA zette hij vraagtekens bij het Europese streven naar 5,75% bijmenging met biobrandstoffen in 2010 en 10% in 2020. Windenergie en zonne-energie zijn volgens Smaling betere alternatieven. Wij galopperen niet als een blind paard achter het Europese beleid aan, zei minister Verburg in een poging de Eerste Kamer gerust te stellen op het punt van de biobrandstoffen.
Hervorming Europees landbouwbeleid
Senator Eigeman (PvdA) noemde het ruimtegebrek in Nederland de zwakke stee van de Nederlandse land- en tuinbouw. Eigeman drong aan op een steviger hervorming van het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid van de EU dan de regering voorstaat. Hij pleitte voor een fonds voor voedselvoorziening en plattelandsontwikkeling in Europa in plaats van de subsidies voor de landbouw waar nu 40% van het EU-budget aan op gaat. Een duurzame ontwikkeling kan volgens Eigeman alleen van de grond komen als er draagvlak voor is onder de burgers. Duurzame landbouw kan alleen een succes worden wanneer mensen inzicht hebben. In dit verband pleitte Eigeman voor nationale milieueducatie, niet alleen op scholen, maar ook daarbuiten om mensen te stimuleren.
Kolonisatie
Namens de Partij voor de Dieren trok senator Koffeman een parallel met het debat in de vorige eeuw over de kolonisatie. Toen wilde men niet van de revenuen van de koloniën af. Nu wil men niet van de traditionele veehouderij af, terwijl hier naar het oordeel van Koffeman het dierenwelzijn met voeten wordt getreden. Hij wees er bovendien op dat 50% van alle graan wordt verwerkt tot veevoer, terwijl mensen honger lijden.
Deel dit item: