Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

nationaal

Op 12 september 2023 besprak de commissie de brief van de regering en van de Europese Commissie. Zij besloot de brieven ter kennisgeving aan te nemen.

Europees

Op 19 maart 2024 stemde de commissie Burgerlijke Vrijheden, Justitie en Binnenlandse Zaken (LIBE) van het Europees Parlement in met het voorlopig akkoord van 1 maart 2024.

volledige titel

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende de verzameling en de doorgifte van vooraf te verstrekken passagiersgegevens (API) met het oog op het versterken en vergemakkelijken van de controles aan de buitengrenzen, tot wijziging van Verordening (EU) 2019/817 en Verordening (EU) 2018/1726, en tot intrekking van Richtlijn 2004/82/EG van de Raad

document Europese Commissie

COM(2022)729, d.d. 13 december 2022

rechtsgrondslag

artikel 77, lid 2, punten b) en d), en artikel 79, lid 2, punt c) VWEU

commissies Eerste Kamer

beleidsterreinen

verwante dossiers

Op 12 september 2023 besprak de commissie de brief van de regering en van de Europese Commissie. Zij besloot de brieven ter kennisgeving aan te nemen.

Op 7 augustus 2023 stuurde de Europese Commissie een antwoord (EK, C) op de brief met vragen van 26 april 2023.

Op 27 juni 2023 besloot de commissie de bespreking van de brief van de minister aan te houden en opnieuw te agenderen wanneer de Europese Commissie een reactie heeft gegeven op de vragen in de brief van 26 april 2023.

Op 2 juni 2023 stuurde de minister van Justitie en Veiligheid een antwoord op de brief van 19 april 2023. Op 6 juni 2023 werd het verslag schriftelijk overleg (EK, B) vastgesteld.

Op 26 april 2023 is een brief met vragen (EK, A) verstuurd aan de Europese Commissie in het kader van de politieke dialoog.

Op 19 april 2023 is een brief met vragen verstuurd aan de minister van Justitie en Veiligheid.

Op 11 april 2023 leverden de fracties van GroenLinks, PvdA, D66 en de PvdD gezamenlijk en PVV inbreng voor schriftelijk overleg met de regering en/of de Europese Commissie.

Op 28 maart 2023 besloot de commissie de inbrengtermijn te verlengen en tot 11 april 2023 gelegenheid te bieden tot het leveren van inbreng voor schriftelijk overleg met de regering en/of de Europese Commissie.

Op 21 februari 2023 besloot de commissie op 28 maart 2023 inbreng te leveren voor schriftelijk overleg met de regering en/of de Europese Commissie. De staf wordt verzocht informatie te verstrekken over de brief van de Autoriteit Persoonsgegevens naar aanleiding van een uitspraak van het Hof van Justitie van de EU over de Passenger Name Record (PNR) richtlijn.

Op 10 februari 2023 ontving de Kamer het BNC-fiche.

Op 20 december 2022 gaf de commissie aan de voorstellen COM(2022)729 en COM(2022)731 in behandeling te willen nemen, maar eerst het BNC-fiche af te willen wachten alvorens een inbrengdatum te bepalen. De leden verzoeken de staf de wens over te brengen aan het kabinet om in het fiche ook te reflecteren op een uitspraak van Hof van Justitie van de Europese Unie over Passenger Name Record (PNR) gegevens (C-817/19).

Tijdens het schriftelijk overleg over de JBZ-Raad van 20 en 21 juli 2023 stelden de leden van de commissie J&V onder andere vragen over het voorstel. Deze vragen werden op 29 augustus beantwoord en op 31 augustus 2023 werd het verslag van een schriftelijk overleg vastgesteld (32.317, 849).

Op 6 maart 2023 leverde de commissie J&V inbreng voor schriftelijk overleg over het voorstel, naar aanleiding van de JBZ-Raad die plaatsvindt op 9 en 10 maart 2023. Op 8 maart 2023 stuurden de ministers van Justitie en Veiligheid en voor Rechtsbescherming een antwoord. Op 10 maart 2023 werd het verslag van een schriftelijk overleg (32.317, 825) vastgesteld. De commissie besloot op 16 maart 2023 om dit te betrekken bij het commissiedebat op 7 juni 2023 over de JBZ-Raad.

Op 10 februari 2023 ontving de Kamer het BNC-fiche met daarin het standpunt van de regering over het voorstel. Het kabinet verwelkomt het voorstel van de Europese Commissie. Volgens het kabinet draagt het uniform gebruik van Advanced Passenger Information (API) bij aan het effectiever voorkomen en tegengaan van illegale grensoverschrijdingen en grensoverschrijdende criminaliteit. Het kabinet heeft wel een aantal aandachtspunten en vragen.

Het kabinet is er voorstander van dat ook voor vluchten binnen de Europese Unie API-gegevens gebruikt kunnen worden voor grensbewakingsdoeleinden, met passende waarborgen. Volgens het huidige voorstel van de Europese Commissie zou verzameling van API-gegevens voor vluchten binnen de EU alleen mogelijk zijn voor rechtshandhavingsdoeleinden. Daarnaast wil het kabinet verkennen of vroegtijdige verstrekking van API-data aan grensbewakingsautoriteiten ook kan worden ingezet voor ander vervoer, zoals bus en trein. Ook wil het kabinet bekijken of het in uitzonderlijke gevallen mogelijk is data langer te bewaren dan de voorgestelde 48 uur, voor de bestrijding van illegale migratie. Daarnaast vraagt het kabinet de ETIAS-verordening in lijn te brengen met de API-verordening, privé-/sportvliegers ook onder de API-wetgeving te laten vallen, de data op een toekomstbestendige manier te verzamelen, data al door te geven bij de check-in, luchtvaartmaatschappijen vroegtijdig te informeren over het moment van overgang op het nieuwe systeem en de nodige randvoorwaarden te stellen aan het systeem, zoals back-up bij storingen.

Het kabinet oordeelt positief over de bevoegdheid, subsidiariteit en proportionaliteit van het voorstel. Het kabinet kan zich vinden in de rechtsgrondslagen (artikel 77, lid 2, onder b en d VWEU, artikel 79, lid 2, onder c, VWEU, artikel 77, lid 2, onder b en d, VWEU, artikel 79, lid 2, onder c, VWEU en artikel 4, tweede lid, onder j, VWEU) waarop ook de huidige API-richtlijn is gebaseerd. Vanwege de grensoverschrijdende aard van de doelstelling is volgens het kabinet een EU-aanpak nodig. Verbetering van bestaande EU-wetgeving kan alleen op EU-niveau plaatsvinden, aldus het kabinet. Volgens het kabinet is het voorgestelde optreden geschikt om de doelstelling te bereiken en gaat het voorstel ook niet verder dan noodzakelijk.

Op moment van schrijven van het BNC-fiche zijn de posities van de verschillende lidstaten en het Europees Parlement nog niet bekend.

Op 13 december 2022 publiceerde de Europese Commissie (hierna: de Commissie) een voorstel voor een verordening voor de verzameling en overdracht van Advance Passenger Information (API) met als doel het optimaliseren en faciliteren van de grensbewaking. Dit voorstel is gepresenteerd naast een voorstel inzake de verzameling en overdracht van API-gegevens met als doel terroristische misdrijven en zware criminaliteit te voorkomen, op te sporen, te onderzoeken en te vervolgen (zie Edossier E230005). De twee voorstellen vervangen samen de huidige API-Richtlijn, die zal worden ingetrokken.

Het voorliggende voorstel behoudt de verplichting voor luchtvaarmaatschappijen om API-gegevens te verzamelen zowel als een grensmanagementinstrument dat bijdraagt aan de doeltreffendheid en efficiëntie van grenscontroles, het faciliteren en het versnellen van passagiersstromen, als een instrument om illegale immigratie tegen te gaan. De reikwijdte van deze verplichting is beperkt tot vluchten naar het grondgebied van de EU en Schengen vanuit derde landen. API-gegevens worden aan het einde van de instapcontroles, dus voordat het vliegtuig naar bijvoorbeeld Nederland vertrekt, verzameld en verzonden. Het stelt de grensbewakingsautoriteiten, in casu de Koninklijke Marechaussee, in staat om voor aankomst in Nederland na te gaan of er mensen aan boord zijn die in het kader van grenscontrole nadere aandacht behoeven. Het gaat bijvoorbeeld om passagiers zonder geldige reisdocumenten of passagiers die om andere redenen niet aan de toegangsvereisten voldoen, bijvoorbeeld omdat ze, in overeenstemming met de toepasselijke regelgeving, gesignaleerd staan in opsporingsregisters. Zo heeft het gebruik van API-gegevens tot doel de doorstroom van passagiers bij de grensdoorlaatposten te bevorderen. Door vóór aankomst over passagiersgegevens te beschikken, heeft de Koninklijke Marechaussee meer tijd en mogelijkheden om hierop te anticiperen.

Op 1 maart 2024 sloten de Europese intellingen een voorlopig akkoord op het voorstel. Het akkoord moet nog aangenomen worden door zowel de Raad als het Europees Parlement alvorens het definitief van kracht zal zijn.

Op 21 juni 2023 is er een raadspositie op het voorstel aangenomen (32.317, OD). Het Spaanse voorzitterschap verwacht eind oktober de triloog-onderhandelingen met het Europees Parlement te kunnen starten.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 19 maart 2024 stemde de commissie Burgerlijke Vrijheden, Justitie en Binnenlandse Zaken (LIBE) van het Europees Parlement in met het voorlopig akkoord van 1 maart 2024.

Op 1 maart 2024 sloten de Europese intellingen een voorlopig akkoord op het voorstel. Het akkoord moet nog aangenomen worden door zowel de Raad als het Europees Parlement alvorens het definitief van kracht zal zijn.

Op 19 juli 2023 publiceerde de commissie TRAN een opinie over het voorstel.

Op 5 juli 2023 bracht de commissie LIBE het ontwerpverslag uit over het voorstel.

De commissie Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) van het Europees Parlement behandelt het voorstel. De commissies Vervoer en toerisme (TRAN) en Begroting (BUDG) zijn aangesteld als adviescommissies.

Dit voorstel behoort tot de prioriteiten van de Europese instellingen voor 2023-24. Op dit dossier willen zij aanzienlijke vooruitgang boeken.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

De deadline voor het indienen van een subsidiariteitsbezwaar is op 4 april 2023.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

Informatie over uitspraak Hof van Justitie van de Europese Unie over de PNR- richtlijn (zie besluitpunt 21 februari 2023):

Op 30 juni 2023 stuurde de minister van Justitie en Veiligheid de jaarrapportage 2022 van de functionaris gegevensbescherming van de Passagiersinformatie-eenheid Nederland aan de Tweede Kamer (34.861, 37).

Op 17 mei 2023 stuurde de minister van Justitie en Veiligheid een brief aan de Tweede Kamer waarin ze inging op de voortgang van de implementatie van aanvullende maatregelen met betrekking tot verwerking van PNR-gegevens (34.861/32.761, 36).

Op 10 maart 2023 stuurde de minister van Jusititie en Veiligheid een reactie (34.861/32.761, 35) aan de Tweede Kamer over het verzoek van de Autoriteit Persoonsgegevens om PNR-wetgeving aan te passen. De commissie J&V van de Tweede kamer besloot de brief te betrekken bij het dertigledendebat over het bericht dat het ministerie van J&V per direct moet stoppen met het verzamelen van de gegevens van luchtvaartpassagiers. Dit debat is komen te vervallen. De brief werd daarom behandeld in het commissiedebat over terrorisme/extremisme op 7 juni 2023.

Op 21 februari 2023 verstuurde de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) een brief aan de minister van Justitie en Veiligheid waarin zij de minister oproept om het verwerken van Passenger Name Record (PNR) gegevens onmiddellijk in overeenstemming te brengen met de PNR-richtlijn en de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 21 juni 2022. De AP vraagt de minister de omvangrijke verwerking van de PNR-gegevens te beperken, en binnen veertien dagen aan te geven welke acties zij heeft ondernomen of gaat ondernemen.

Op 13 december 2022 publiceerde het Europees Comité voor gegevensbescherming (EDPB) een verklaring over de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie. De EDPB roept de EU-lidstaten op om de implementatie van de PNR-richtlijn in lijn te brengen met de uitspraak van het Hof. Volgens de EDPB verzamelen waarschijnlijk de meeste lidstaten te veel data.

Op 30 juni 2022 stuurde de minister van Justitie en Veiligheid per brief (29.754, 644) een reactie aan de Tweede Kamer op de uitspraak van het Hof. De commissie J&V betrok dit bij het commissiedebat terrorisme en extremisme op 24 november 2022.

Op 21 juni 2022 deed het Hof van Justitie van de Europese Unie uitspraak over de PNR-richtlijn. Het Hof concludeert dat de bevoegdheden van de PNR-richtlijn slechts mogen worden uitgeoefend voor zover dat strikt noodzakelijk is, met inachtingneming van de grondrechten.

Op 3 januari 2022 adviseerde de Autoriteit Persoonsgegevens de minister van Justitie en Veiligheid om de toepassing van de PNR-wet voor vluchten binnen de Europese Unie niet voort te zetten.